MüƏllifdən II
Yüklə 6,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mirağa CəfərquHyev
- Mirağa Cəfərquliyev
- § 5. Cinayət işlərinə dair hüquqi yardımın göstərilməsi üzrə icraat
Mirağa CəfərquHyev aparıldığı şəxs tərəfindən törədildiyini; 3) əməlin anlaqsız vəziyyətdə törədildiyini və ya cinayəti törətdikdən sonra psixi xəstəliyə tutulması və həmin şəxsin məhkəmə baxışı zamanı həmin vəziyyətdə olmasını; 4) şəxsin barəsində tibbi xarakterli məcburi tədbirlərin və məhz hansının tətbiq edilməsinə ehtiyac olduğunu. Cinayət-prosessual qanunvericilikdə izah edilir ki, şəxs tərəfindən cinayət qanunu ilə nəzərdə tutulmuş əməlin anlaqsız vəziyyətdə törədilməsini sübuta yetirilmiş hesab etdikdə, məhkəmə onun cinayət məsuliyyətindən və cəzadan azad edilməsi və barəsində tibbi xarakterli məcburi tədbirlərin tətbiq edilməsi barədə qərar çıxanr. Eyni zamanda, onu da qeyd edək ki, şəxs ictimai-təhlükəli olmadıqda və onun tibbi xarakterli məcburi tədbirlərin tətbiqinə ehtiyacı olmadıqda, məhkəmə iş üzrə icraata xitam verilməsi haqqında qərar çıxanr. Məhkəmə şəxsin əməli törətdiyi anda anlaqsız olması, məhkəmə baxışı zamanı sağaldığı halda da iş üzrə icraata xitam verilməsi haqqında qərar çıxanr. Bir məsələnin də şərh edilməsinə ehtiyac duyulur. O da ondan irəli gəlir ki, əgər məhkəmə şəxsin anlaqsızlığınm müəyyən edilmədiyini və ya cinayət törədən şəxsin psixi xəstəliyə tutulmasının ona cəza tədbiri tətbiq edilməsini aradan qaldırmadığını müəyyən edərsə, öz qəran ilə işi ibtidai araşdırmanın aparılması üçün istintaq orqanlarına qaytarmalıdır. Eləcə də əgər məhkəmə iclasında tibbi xarakterli məcburi tədbir təyin olunmaq üçün haqqında işi məhkəməyə daxil olmuş şəxsin cinayət edərkən anlaqlı olması müəyyən edilərsə, onu cinayət məsuliyyətinə cəlb etmək üçün iş ibtidai istintaq orqanlanna qaytarılmalıdır. Anlaqlı vəziyyətdə cinayət törətmiş və cinayət törətdikdən sonra psixi xəstəliyə tutulmuş şəxslər barəsində (əgər məhkəmə iclasında işə baxılanadək onların psixi xəstə olmaması müəyyən edilərsə) iş ibtidai istintaq orqanlarına qaytarılmalıdır. Məhkəmə iclasında xəstəliyin səhhətin müvəqqəti pozğunluğundan ibarət olması müəyyən edildiyi hallarda isə məhkəmə həmin şəxs sağalanadək işin dayandırılması haqqında qərar çıxarmalıdır. Şəxs psixi xəstəliyə məhkəmə baxışı mərhələsində tutulduğu halda məhkəmə, həmçinin iş üzrə icraatın dayandıniması haqqında məsələni həll etməlidir. Cinayət və cinayət-prosessual qanunvericilikdə göstərildiyi kimi, barəsində tibbi xarakterli məcburi tədbir seçilmiş şəxsin məcburi müalicə vaxtı sağalması və ya səhhətinin dəyişməsi nəticəsində əvvəllər
XX FƏSIL XÜSUSI ICRAA TLAR tətbiq olunmuş tibbi xarakterli məcburi tədbirlərin saxlanması zərurəti aradan qalxa bilər. Bununla əlaqədar olaraq tibbi xarakterli məcburi tədbirlərin tətbiqinin dəyişdirilməsi və ya ləğv edilməsi haqqında məsələ meydana çıxır. Belə ki, CM-in 98-ci, CPM-in 486-cı maddələrinə əsasən, tibbi xarakterli məcburi tədbirlərin tətbiqinin uzadılması, dəyişdirilməsi və ya ləğv edilməsi həkim-psixiatr komissiyasının rəyi əsasında məcburi müalicəni həyata keçirən tibb müəssisəsinin müdiriyyətinin vəsatəti ilə məhkəmə tərəfindən həyata keçirilir. Barəsində tibbi xarakterli məcburi tədbirlər təyin edilmiş şəxs bu tədbirin tətbiqinin ləğv edilməsi və ya dəyişdirilməsi məsələsinin həll edilməsi məqsədi ilə altı ay müddətində bir dəfədən az olmayaraq həkim-psixiatr komissiyasında baxışdan keçirilməlidir. Tibbi xarakterli məcburi tədbirlərin ləğv edilməsi və ya dəyişdirilməsi üçün əsaslar ol- madıqda məcburi müalicəni həyata keçirən müəssisənin müdiriyyəti məcburi müalicənin müddətinin uzadılması haqqında məhkəməyə öz rəyini təqdim edir. Məcburi müalicənin ilk dəfə uzadılması müalicənin başlandığı gündən altı ay keçdikdən sonra həyata keçirilir, bundan sonra məcburi müalicə müddətinin uzadılması hər il həyata keçirilir. Şəxsin psixi vəziyyətinin yaxşılaşması səbəbindən onun barəsində əvvəllər təyin edilmiş tibbi xarakterli məcburi tədbirlərin ləğv edilməsi zərurəti olduqda və ya tibbi xarakterli digər məcburi tədbirlərin tətbiqinə ehtiyacı olduqda, tibbi xarakterli məcburi tədbirlərin dəyişdirilməsi və ya onlann tətbiqinin ləğv edilməsi məhkəmə tərəfindən həyata keçirilir. Məhkəmə tibbi xarakterli məcburi tədbirlərin tətbiqini ləğv etdikdə, məcburi müalicə olunan şəxs barəsindəki materialları səhiyyə orqanlarına göndərir. Nəzərdə saxlamaq lazımdır ki, cinayət törətdikdən sonra psixi pozuntuya məruz qalmış şəxs müalicə olunduqdan sonra ona cəza təyin edilərkən və ya onun cəzasının icrası bərpa olunarkən, psixiatriya stasionarlarında məcburi müalicədə bir gün olma müddəti bir gün azadlıqdan məhrum edilmə hesabı ilə hesablanır. Beləliklə, cinayət etdikdən sonra psixi xəstəliyə tutulmuş şəxsə tibbi xarakterli məcburi tədbir tətbiq edilərkən həmin şəxs yalnız cəzanı çəkməkdən azad edilir, cinayət məsuliyyətindən isə azad edilmir.
Mirağa Cəfərquliyev Odur ki, cinayət törətdikdən sonra psixi xəstəliyə tutulması barəsində tibbi xarakterli məcburi tədbir tətbiq olunmuş şəxs həkim komissiyası tərəfindən sağalmış hesab edilərsə, məhkəmə işi təzələyə bilər. Bununla əlaqədar CPM-in 487-ci maddəsində göstərilir ki, məhkəmə, barəsində tibbi xarakterli məcburi tədbirin tətbiq edildiyi şəxsi sağalmış hesab etdikdə, tibbi rəy əsasında tibbi xarakterli məcburi tədbirin ləğv edilməsi haqqında qərar çıxarır və cinayət işini ibtidai araşdırmanın apaniması və ya məhkmə baxışının keçirilməsi üçün göndərilməsi haqqında məsələni həll edir. § 5. Cinayət işlərinə dair hüquqi yardımın göstərilməsi üzrə icraat Hüquqi yardımın göstərilməsi qədim tarixə malik olan beynəlxalq münasibətlər və dövlətlərarası əməkdaşlığın vacib sferalarından birini təşkil edir. Tarixi aspektləri analiz etdikdə aydın olur ki, beynəlxalq aləmdə hüquqi yardımın göstərilməsi, hələ bizim eramızdan əvvəl yaranmış və sürətlə inkişaf etmişdir. Hüquq ədəbiyyatında qeyd edildiyi kimi, bu sahədə əməkdaşlığı özündə əks etdirən ilk yazılı dövlətləra- rası müqavilə bizim eramızdan əvvəl 1296-cı ildə Misir fironu II Ram- zeslə Xetlər çarı Xattuşilin arasında bağlanan müqavilə olmuşdur. Adı çəkilən müqavilədə qeyd edilirdi ki, "Əgər kimsə Misirdən qaçıb Xetlər ölkəsinə gələrsə, onda Xett çarı onu tutub saxlayacaq və Ramzesin ölkəsinə qaytaracaqdır". Beynəlxalq hüquqda bu formada bağlanmış və bizə məlum olan ilk "hüquqi yardımın göstərilməsi" müqaviləsi kimi hüquqşünas tədqiqatçılar tərəfindən, çox düzgün
olaraq, müsbət
qiymətləndirilmişdir. Bununla bağlı biz hesab edirik ki, düzgün olaraq qeyd olunur ki, bu müqavilə əslində xüsusi olaraq beynəlxalq cinayətkarlığa qarşı mübarizənin müqaviləvi formasına böyük təcrübə (63.S.34).
Müasir dövrdə hüquqi yardım, demək olar ki, beynəlxalq münasibətlər və dövlətlərarası əməkdaşlığın əsas istiqamətlərdən birini ehtiva edir. Bu sahə olduqca çoxşaxəlidir. Bu fəaliyyət dünya arenasında mövcud olan dövlətlərlə və dövlətlər qrupu arasında, siniflərarası, so- Yüklə 6,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|