MüNDƏRĠcat beynəlxalq münasġBƏTLƏr və ĠQTĠsadġyyat
Yüklə 2,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Beynəlxalq İpək Yolu
- Açar sözlər
Beynəlxalq İpək Yolu 24 sərhədləri dağ zirvələri və mühüm məntəqələrlə təsbit edilir, ölkənin Ģərq sərhədinin Xəzər dənizi, Ġranla sərhədin isə Xəzər sahilindəki Astara Ģəhərindən Aza mövqeyinə qədər əski Rusiya-Ġran hüdudu olduğu bildirilir. M.Ə.Rəsulzadə eyni zamanda Azərbaycanın ərazisi və əhalisi, təbii sərvətləri, habelə ölkədəki ümumi vəziyyətlə bağlı türk və fransız dillərində ümumi bəyanatla da çıxıĢ etmiĢdi. Bəyanatda yeni yaranan respublika haqqında ətraflı məlumat verilir və ölkənin ərazisinin 100.6 kv. km., əhalisinin isə 3.4 mln. olduğu bildirilir və ermənilərin ərazi iddiaları dəf edilirdi. Açar sözlər: Cənubi Qafqazda sərhəd problemi, Ġrəvan məsələsi, Naxçıvan məsələsi, Zəngəzur məsələsi, Ġstanbul konfransı MÜSTƏQĠL AZƏRBAYCAN DÖVLƏTĠNĠN SĠYASƏTĠNDƏ “YUMġAQ GÜC” AMĠLĠ MAHĠR HƏMĠDOV AMEA-nın ġərqĢünaslıq Ġnstitutu hemidovmahir2025@gmail.com Əsrlər boyu dünya siyasi sisteminə hakim olan, hərbi və iqtisadi təməllər üzərində bina edilən ənənəvi siyasi düĢüncə tərzi dövlətlərarası münasibətlərin tənzimlənməsində baĢlıca struktur olaraq qəbul edilmiĢdir. Lakin XX əsrin II yarısından etibarən dünya siyasi sistemində ənənəvi strukturlarla yanaĢı yeni təcrübə metodları ortaya çıxdı. Bu metodlar arasında milli, mənəvi, tarixi, mədəni qaynaqlara əsaslanan ―yumĢaq güc‖ strukturu dövlətlərarası münasibətlərin formalaĢmasında mühüm yer tutmağa baĢladı. Siyasi terminologiya kimi siyasi ədəbiyyata son on illiklərdə daxil olsa da, tarix boyu bir çox ölkələr dövlətlərarası münasibətlərdə bu vasitələrdən istifadə etmiĢdir. XX əsrin sonlarında yenidən müstəqilliyini qazanan Azərbaycanda da bu vasitədən məharətlə istifadə edilməyə baĢlanmıĢdır. 1993-cü ildə ümummilli lider Heydər Əliyevin yenidən hakimiyyətə qayıtmasından sonra zəngin enerji qaynaqlarından səmərəli istifadə etməklə ölkə iqtisadiyyatının bərpası istiqamətində uğurlar əldə edilmiĢdir. Sahib olduğu zənginliklərindən düzgün istifadə nəticəsində dünya arenasında yeni dövlətin tanınması istiqamətində ciddi addımlar atılmıĢdır. ―YumĢaq güc‖ nümunələrindən məharətlə istifadə edən dövlət baĢçısı dünya miqyasında yeni dövləti tanıtmıĢ, artıq Azərbaycan dünyanın öndə gələn ölkələriylə tərəf müqabilinə çevrilərək multukultralizmə öz töfhəsini vermiĢdir. Multikultural mədəniyyətə sahib olan ölkəmiz fərqli etnik və dinə mənsub insanların sülh Ģəraitində, biri-birinin inanc və dəyərlərinə hörmət göstərməklə bir arada yaĢaya biləcəklərinin ən gözəl nümunəsini sərgiləmiĢdir. Bu kimi nümunələr Azərbaycanın tarixi keçmiĢində də mövcuddur. Ġnsana insan olduğu üçün dəyər verən, dinindən, inancından asılı olmayaraq hər kəsə Tezislər 25 Allahın bəndəsi kimi yanaĢan, sadəcə ölkəmizdə deyil, orta əsrlərdə dünyanın dörd bir tərəfinə yayılan mütəfəkkir, sufi Seyid Yəhya ġirvani irsi bunun bariz nümunəsidir. UNESKO 2013-ci ili Azərbaycanın bu böyük mütəfəkkirinin vəfatının 550 illiyi münasibətilə Seyid Yəhya ġirvani ili elan etmiĢdir. Dünyanın dörd bir tərəfindən gələn bu irsin tədqiqatçıları ölkəmizin dünya miqyasında tolerantlığın beĢiyi olduğunun carçısı oldular. Bakı 2015 Avropa oyunlarının bu il Azərbaycanda keçirilməsi də dövlətimizin ―yumĢaq güc‖ amillərinə nə qədər əhəmiyyət verdiyinin göstəricisidir. Açar sözlər : ənənəvi siyasət, yumĢaq güc, dövlətlərarası münasibətlər, multikultralizm NAXÇIVANDAN DĠASPOR QURUCULUĞUNA DOĞU YƏHYA BABANLI Odlar Yurdu Universiteti y_babanli@rambler.ru Azərbaycan Respublikası öz dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra xaricdə yaĢayan azərbaycanlılarla əlaqələrin yaradılması, milli diaspor quruculuğunun formalaĢdırılması, inkiĢaf etdirilməsi ən vacib və strateji məsələlərdən biri olaraq qalırdı. Məhz müstəqilliyimizin ilk illərində də dünyada yaĢayan azərbaycanlıların birliyi və həmrəyliyi yolunda ulu öndərin təĢəbbüsü ilə 1991-ci il dekabrın 16-da Naxçıvan MR Ali Məclisinin sessiyasında diaspor quruculuğu istiqamətində ilk addım atıldı. Bununla bağlı qərara 31 dekabrın Milli Həmrəylik günü kimi bayram edilməsini nəzərdə tutan müddəa ilə yanaĢı, bu günün dövlət səviyyəsində qeyd edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinə təklif verilməsinin zəruriliyini bildirən xüsusi bənd də salındı. Bu tarixi sessiyadan 9 gün sonra dekabr ayının 31-nin Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü kimi elan olunması barədə Azərbaycan Respublikasının Ali Soveti qərar verdi. Bu məsələlərin geniĢləndirilməsi, dünya ictimaiyyətinə çatdırılması bir qədər sonra daha miqyaslı və effektiv Ģəkil aldı. Belə ki, ulu öndər Heydər Əliyevin 1993-cü il iyun ayının 15-də xalqın tələb və təkidi ilə ikinci dəfə ölkəmizdə siyasi hakimiyyətə gəliĢindən sonra dünyada yaĢayan azərbaycanlılarla iĢ sahəsində mahiyyət və keyfiyyətcə yeni mərhələ baĢlandı. Ulu öndər 31 dekabr - Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Gününün təntənə ilə qeyd olunmasına sərəncam verdi. Bu da ауrı-ауrı ölkələrdə yaĢayan azərbaycanlıların konsalidasiyası üçün mühüm addımlardan biri olmuĢdur. Bir daha harada yaĢamasından asılı olmayaraq hər bir azərbaycanlı əmin ola bildi ki, Azərbaycan Respublikası dünya azərbaycanlılarının tarixi vətəni və öz ata- baba yurdudur. Yüklə 2,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|