Tezislər
61
Азербайджан термином «Северо-Западный Иран». Как следствие, нередко
в англоязычной историографии (например, У.Маделунг, Э.Венетис,
П.Кроун, Э.Райт и др.) движение хуррамитов характеризуется «иранским»
восстанием, истоки идеологии сводятся к «иранским» ересям, а сам Бабек
и его последователи предстают перед нами «персами». Отметим, что
национальная принадлежность и политическая ангажированность
англоязычных исследователей также является причиной «иранизации»
движения хуррамитов. К примеру, такие англоязычные исследователи
персидского происхождения, как Г.Юсефи, Ф.Дафтари, К.Фаррох, также
причисляют хуррамитов к персам, а Бабека называют персидским героем.
Однако Бабек являлся тюрком. Он родился в Ардебиле. Более того,
источник сообщает, что первое слово, мужественно произнесенное
Бабеком после того, как ему отрубили руку на смертном одре, было
именно тюркское слово «Asan ya!».
Кроме того, в англоязычной историографии этническое
происхождение правящей династии азербайджанского государства
Саджидов сводится к «иранским» корням (К.Босворт, У.Маделунг), в то
время как в отечественной историографии научно доказано, что Саджиды
являлись потомками тюркских эмиров из Средней Азии.
Основной причиной ошибочного утверждения таких англоязычных
исследователей, как П.Гольден, Л.Джохансен и К.Босворт, о начале
этнической «тюркизации» Азербайджана якобы лишь в результате
Сельджукского движения в XI в., что в свою очередь не соответствует
действительности, ибо исторически территория Азербайджана была
населена главным образом тюрками (даже если предположить, что
местное население Азербайджана было преимущественно нетюркского
происхождения, то этот факт не подтверждает того, что поселение
тюрков-огузов здесь привело к тюркизации, т.к. пришельцы в
количественном соотношении сильно уступали местному населению, что
не могло нарушить принцип этногенетической непрерывности на
территории Азербайджана), является именно тот факт, что большинством
англоязычных исследователей история Азербайджана рассматривается
сквозь призму иранской истории.
Ключевые слова: Азербайджан, Ардебил, этническое
происхождение
Beynəlxalq İpək Yolu
62
ÜMUMĠ DƏYƏRLƏRƏ ƏSASLANAN VAHĠD AVROPAYA DOĞRU
ARZU ABDULLAYEV
Naxçıvan Dövlət Universiteti
a.ordubadi@yahoo.com
Ölkəmiz qısa zaman kəsiyində əsrə bərabər inkiĢaf yolu keçərək iqtisadi-
siyasi qüdrətini artırmıĢ, demokratik dəyərlərə sadiqliyi və sülhsevərliyi ilə
dünyanın rəğbətini qazanmıĢdır. Qərb sivilizasiyasına yaxınlaĢmaq, bu
sivilizasiyanı Azərbaycana tətbiq etmək və ölkəmizi dünyanın ən öndə gedən
dövlətləri səviyyəsinə yüksəltmək baxımından Azərbaycanın Avropaya
inteqrasiyası da könüllü və məntiqi olaraq seçdiyi yoldur. Avropalı ekspertlərin
də qeyd etdiyi kimi, ötən əsrin son onilliyindən etibarən Avropaya inteqrasiya
kursunu götürən postsovet ölkələrinin hər biri ayrı-ayrılıqda müxtəlif uğurlara
imza atsa da, heç bir ölkə bu sahədə Azərbaycan qədər nailiyyətlər qazana
bilməmiĢdir.
Bu gün dünya dövlətləri etiraf edir ki, Avropa meyarları bəĢəriyyət üçün
vacib olan ən ali dəyərlərin qorunmasını özündə ehtiva edir. Ona görə də ulu
öndər Heydər Əliyev Azərbaycanın Avropa ġurasına tamhüquqlu üzv olması
üçün bütün imkanlardan istifadə edirdi.
27 yanvar 2001-ci il tarixdə isə Avropa ġurası Nazirlər Komitəsinin sədri
Ġndulis BerzinĢ Azərbaycanın Avropa ġurasına tamhüquqlu üzv kimi qəbul
olunmaq haqqında son qərar layihəsi çıxarmıĢdır. Strasburqda keçirilən 25
yanvar 2001-ci ildəki təntənəli tədbirdə ulu öndər, dünyaĢöhrətli siyasətçi,
möhtərəm Heydər Əliyevin də iĢtirakı və çıxıĢı daha da əlamətdar oldu. Elə
həmin gün Azərbaycan dövlət bayrağı Avropa ġurası Parlament
Assambleyasının binası içərisində qaldırıldı.
Əlbəttə ki, bundan böyük qürur və fərəh hissi ola bilməz. Bir vaxtlar
böyük Azərbaycan yazıçısı M.Hadi yana-yana deyirdi: «Yox millətimin imzası
imzalar içində». Ġndi isə qürurla, fərəhlə deyirik: Azərbaycan adlı
məmləkətimiz Avropa ġurasının tam hüquqlu üzvüdür.
Beləliklə, Azərbaycanın Avropa ġurasına üzvlük prosesi xeyli vaxt aparsa
da, bəzi qüvvələrin müqavimətinə rast gəlsə də, Heydər Əliyevin prinsipal və
qətiyyətli siyasəti nəticəsində Azərbaycanın bu təĢkilatda təmsil olunmaq
arzusu gerçəkləĢmiĢdir. Azərbaycan Avropa ġurasına bərabərhüquqlu üzv qəbul
olunmaqla mühüm problemlərini dünya ictimaiyyətinə çatdırmaq üçün mötəbər
tribuna qazanmıĢdır. 2003-cü ilin oktyabrında azərbaycanın yeni Prezidenti
seçilmiĢ Ġlham Əliyev ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin əsasını qoyduğu
hüquqi dövlət quruculuğu siyasətini qətiyyətlə davam etdirir və öz Ģəxsi
təcrübəsindən bəhrələnməklə Avropa ġurası ilə münasibətlərin inkiĢafını daim
diqqət mərkəzində saxlayır.
Nəticə etibarı ilə deyə bilərik ki, öz təməl dəyərlərini qorumaqla
müasirləĢmək və müasirliyi Avropada bayraqlaĢdıran insan hüquqları,
Tezislər
63
demokratiya, söz və fikir azadlığı kimi dəyərlərin mənilməsənilməsində görən
Azərbaycan Respublikasının bu məqsədləri Avropa ġurasının məramnaməsi ilə
üst-üstə düĢür. Hazırda bu qurumun tamhüquqlu üzvü kimi onunla
əmaəkdaĢlığı hər keçən gün daha daha da möhkəmlədirən Azərbaycan
Respublikası Avropa ġurasının daha da güclənməsi və dünyada insan
hüquqlarının qorunması istiqamətində səy göstərir. Azərbaycan Respublikasının
2011-ci il oktyabr ayının 24-də BMT Təhlükəsizlik ġurasına 2012-2013-cü illər
üzrə qeyri-daimi üzv seçilməsi bu həqiqəti bir daha təsdiqləmiĢdir. 155 ölkənin
Azərbaycanın lehinə səs verməsi əslində dünya ictimaiyyətinin ölkəmizə olan
münasibətinin ifadəsidir, respublikamızın həm regionda, həm də beynəlxalq
arenada artan nüfuzunun, dünyada cərəyan edən beynəlxalq proseslərdə
yaxından iĢtirakının və eyni zamanda, sülhün və əmin-amanlığın bərpa
edilməsinə verdiyi töhfəsinin bariz nümunəsidir. Beynəlxalq arenada qazanılan
bu möhtəĢəm uğurun əsasında ümummilli lider Heydər Əliyevin müəyyən
etdiyi balanslı və çevik xarici siyasət strategiyası və onun dünyanın yeni
geosiyasi reallıqları nəzərə alınmaqla Prezident Ġlham Əliyev tərəfindən
novatorcasına davam etdirilməsi kursu dayanır.
Biz gənclər də müdrik siyasətçi, ulu öndər Heydər Əliyevin əsasını
qoyduğu siyasi strategiyanı uğurla icra edən yüksək istedada, bacarığa,
idarəetmə qabiliyyətinə malik olan prezident cənab Ġlham Əliyevin ətrafında sıx
birləĢəcək bundan sonra da ölkəmizin demokratiya, hüquqi dövlət quruculuğu
istiqamətində dönmədən irəliləməsi, çiçəklənməsi uğrunda böyük əzmlə
çalıĢacağıq.
Açar sözlər: Avropa meyarları , ali dəyər, Avropa ġurası, BMT
Təhlükəsizlik ġurası
NAXÇIVANIN QƏDĠM DÖVR TARĠXĠNĠN ÖYRƏNĠLMƏSĠNDƏ
ġƏRUR BÖLGƏSĠNĠN
ENEOLĠT DÖVRÜ ABĠDƏLƏRĠNĠN ROLU
EMĠN MƏMMƏDOV
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali
Məclisinin NaxçıvanĢünaslıq Mərkəzi
emammadov87@hotmail.com
XX əsrin II yarısından sonra Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində
geniĢ miqyaslı arxeoloji tədqiqat iĢləri aparılmıĢ və nəticədə zəngin maddi
mədəniyyət qalıqları tapılıb tədqiq edilmiĢdir. Bu tapıntılar əsasında xalqımızın
ən qədim tarixinin arxeoloji mənbələr əsasında öyrənilməsinə zəmin
yaranmıĢdır.
Məlum olduğu kimi, qədim Naxçıvan diyarının ġərur bölgəsi təkcə
Azərbaycan miqyasında deyil, həmçinin Cənubi Qafqazda və dünyada ən qədim
Dostları ilə paylaş: |