MüNDƏRİcat giriş. Birinci bölmə: pedaqoji elmin nəZƏRİ-metodoloji
Yüklə 3,23 Mb. Pdf görüntüsü
|
Əksər halılarda Pascal dilini C dilinə («si» kimi oxunur) qarşı qoyurlar. Bu dillər XX yüzilliyin sonunda proqramlaşdırma dillərinin inkişaf yollarını müəyyənləşdirdi. C dili Pascal ilə, demək olar ki, eyni vaxtda meydana gəldi. C dilində o qədər proqram təminatı yaradıldı ki, bu mənada onunla heç bir dil müqayisə oluna bilməz. Digər dillər kimi, C dili də boş yerdə meydana gəlməmişdir. 60-cı illər mühitinin özü nə isə yeni, oxşar bir şeyin meydana gəlməsinə təkan verdi. Əksər yüksək səviyyəli dillərə daxil etmiş bir neçə sərt qaydaları aşmağa və onların etibarlılığmı artırmağa imkan verən dil lazım idi. C dilinin başlıca cəhəti ondan ibarətdir ki, o proqramçıya bu dilin realizasiyasmı tam idarə etməyə imkan verir və C dilində yazılmış proqramlar bir qayda olaraq sürətlə işləyir. 1984-cü ildə Byami Straustrupun işləri əsasında C dili meydana gəldi. Bu dil proqram sənayesində faktiki olaraq əsas dil oldu. C dilinin meydana gəlməsi və həmçinin obyektyönlü layihələndirmə və proqralaşdırmaya kütləvi marağın artması onun sələfi olan C dilinin kölgəyə çəkiləməyə məcbur etdi. Lakin əksər hallarda bu dillər vahid bir dil kimi qəbul olunur və onları işarə etmək üçün C/C+termini istifadə edilir. (H.V.Meladze, Ə.A.Vəliyev, V.Ə.Sadixov, N.M.Sxirtladze, P.A.Sereteli. Əyləncəli İnformatika və modelləşdirmə. Dərs vəsaiti.Bakı: Çaşıoğlu, 2005, 248 -s. Səh. 153) Verilən tövsiyyələri dəqiq elmlərin tədrisi prosesində istifadə etmək nə qədər əhəmiyyət kəsb edirsə, bu informasiyalarda sinif- dənxaric və məktəbdənkənar tədbirlərdə də istifadə oluna bilər. Hazırda ümumtəhsil məktəblərimizdə fəaliyyət göstərən maraq kurslarmda, fakültətiv məşğələlərdə, fəım dəməklərində, texniki yaradıcılıq dərnəklərində qeyd olunan proqramlaşdmna dilləri ilə bağlı məşğələlər təşkil edə bilərlər. Belə məşğələlər onları internetlə işləməyi əxz etməyə başlayırlar. Bu gün təhsildə səriştəli yanaşma yetişən nəslin nümayəndələri üçün zəmri sayılır. Bütövlükdə təhsildə səriştəli yanaşmanı «nə bilmək» anlayışı ilə deyil, «necə bilmək» anlayışı ilə müəyyən etmək lazımdır. Ancaq onu da qeyd etmək lazımdır ki, bütöv bir sistem təşkil edən kompetensiyalardan ayrı-ayrı kompetensiyalar seçərək ayırmaq çox çətin məsələdir. Ona görə də öyrənənlərə elə bilik vermək lazımdır ki, problemin həlli üçün tələb olunan materialları özləri axtarıb tapsın və öz təcrübəsi əsasında başqa fərdləri də öyrətmək 182 imkanına malik olsunlar. Fəaliyyət sahəsində əsas açar (xüsusi) rolunu oynayan kompetensiyaları aşağıdakı kimi qruplaşdırmaq olar: -fərasətlilik, ağıllılıq, gözüaçıqlılıq; -normallıq, dürüstlük; -kooperasiyalılıq (bir çox insanm əməkdaşlığı, birgə işləməsi əsasmda qurulmuş əmək fəaliyyəti forması); -tarixilik (A.O.Mehrabov. AZƏRBAYCAN TƏHSİLİNİN MÜASİR PROBLEMİLƏRİ.-Bakı ıMütərcim 2007. 448 səh. 94). Təlim, tərbiyə, təhsil prosesində səriştəli yanaşmanm normal təkmilləşdirilməsinin ən mühüm əhəmiyyəti əgər bir tərəfdən mürəkkəbliliyin, reproduksiyalılığmı dərindən dərk edən, fərasətli, ağıllı, gözüaçıq, kooperasiyalılıq kimi keyfiyyətləri öz mənində daşıyan nəsil yetişdirməkdirsə, digər əhəmiyyəti yetişən həmin nəslin nümayəndələrmin yeni pedaqoji texnologiyalar sahəsindəki oxşar və fərqli cəhətləri araşdumağı duyub, qavramağı və düzgün qiymətləndirməyi bacaran şagirdlərin həyata hazırlanmasıdır.. Hazırda təhsildə səriştəli yanaşma təlim-tərbiyə prosesinin keyffıyyətinin yüksəldilməsi vasitəsi olub, dünya təhsil sferasmda təhsil sistesminin modelləşdirilməsinin əsas strateji istiqamətlərindən biri kimi qiymətləndirilir. Azərbaycanda islahatın aktiv faza- smı yaşayan ümumtəhsil sistemi, eyni zamanda təhsilin bütün strukturları səriştəli yanaşmadan kənar qala bilməz. Ona görə də səriştəli yanaşmanın pedaqoji-psixoloji təsnifınin aparılması, onun məzmununun hazırlanması ümumtəhsil məktəbinin ən aktual problemi kimi qiymətləndirməli və problemin həlli üçün səriştəliliyin elmi əsaslarınm işlənilməsinin vacibliyini nəzərə alaraq aşağıdakı məsələlərin həyata keçirilməsi təmin olunmalıdır. •
Yetkinlik dövründə sosiallaşmaya istiqamətlənmiş şəxsiyyətin inkişafınm pedaqoji və psixoloji aspektlərinin öyrənilməsi; •
prosesinin müasir tələblərə uyğun qurulması; •
Orta ümumtəhsil məktəbində təlimin məzmununun dəyişdirilməsi; •
həyata keçirə bilən peşəkar müəllimlərin hazırlanmasmın 183 gücləndirilməsi; (A.O.Mehrabov, AZƏRBAYCAN TƏHSİLİNİN MÜASİR PROBLEMLƏRİ.- Bakı: Mütərcim. 2007, 448. səh. 91). Respublikamızda bu sahədə müəllim hazırlığı bu və digər istiqamətlərdə həyata keçirilir. Bunlarla yanaşı müxtəlif şirkət və qurumların təşkil etdikləri kompüter internet kursları da bu sahədə məktəblilərə çox böyük köməkliklər göstərirlər. Həmin kurslarda şagirdlər kompüterdə və internetdə işləmək vərdişləri əldə edir, müxtəlif proqramlaşdırma metodlarına yiyələnir, bir sıra zəngin bilik, bacarıq və vərdişlər əldə edirlər. Bütün bunlar şagirdlərin hər şeydən öncə kompetensiya qazanmasına kömək edir. Yəni onlar səriştəli yanaşmanın ən zəruri elementləridir. Təhsildə təlim prosesində texnologiyanın və texnoloji yanaşmanın sosial fəaliyyətdə yeni strateji inkişaf istiqaməti olub, böyük elmi və təcrübi əhəmiyyət kəsb edir. Hazırda təhsil sistemində texnologiya terminin işlənilməsinə və başa düşülməsinə münasibətlərdə müxtəlif meyllər, yanaşmalar mövcuddur. Bunları aşağıdakı kimi qruplaşdırmaq olar; •
avdanlığının, təlimin texniki vasitələrinin işlənilməsi və tətbiqi; •
təlim prosesinin yaxşılaşdırılması, tədrislə bağlı məsələlərin səmərəli həlli məqsədilə bihevioristik və sistem-analiz metodlarının, üsullarının tətbiqi (bihevior-ingilis sözü olub, davranış deməkdir. Bihevioristlərə görə, davranışın əsasmı (mahiyyəti) insana xarici mühitin təsiri və orqanizmin ona uyğun verdiyi cavab reaksiyası təşkil edir. Yəni ətraf mühit müxtəlif informasiyalar formasında insana təsir edir və insan onlara müvafiq cavab reaksiyası verir. Bu təsirlərdən insan yalnız elələrini seçir ki, mühitə uyğunlaşmaq üçün ona daha geniş şərait yaradır, eyni zamanda müşahidələr aparmaqla hər hansı situasiyaya necə cavab reaksiyası verəcəyini müəyyənləşdirməyə imkan verir). •
Sosial, idraketmə və təbiət elmlərini qanunu və qanunauyğunluqlarına əsaslanararq, optimal öyrədici sistemlərin layihələndirilməsi və tətbiqi ilə məşğul olan geniş elm sahəsi; •
Tədris prosesinin optimallaşdırılması üçün bir neçə texnologiyanı eyni zamanda tətbiq etməyə imkan verən müxtəlif aspektli yanaşmalar və s. (A.O.Mehrabov, AZƏRBAYCAN
Yüklə 3,23 Mb. Dostları ilə paylaş:
|