101
1990-1994-cü illərdə H.Həsənov
Türkiyə prezidentləri və
baş nazirləri, İran prezidenti, vitse-prezidenti, Böyük
Britaniyanın baş naziri (Azərbaycan Respublikası prezidenti
H.Əliyevin rəsmi səfəri çərçivəsində), Avstraliyanın baş naziri,
Oman sultanı, baş nazirin müavini, Səudiyyə Ərəbistanının
aviasiya və müdafiə naziri, Estoniya və Latviyanın baş nazirləri,
Litvanın
baş nazirinin müavini, Belçikanın baş naziri, ÇXR
rəhbəri (Azərbaycan Respublikası prezidentinin rəsmi səfəri
çərçivəsində), ÇXR-in baş naziri – Dövlət Şurasının sədri, ÇXR-
in vitse-prezidenti – sədr müavini, İtaliyanın baş naziri, Roma
Papası II İohan Pavel, Fransa, Misir Ərəb Respublikasının
prezidentləri, Səudiyyə Ərəbistanının kralı (Azərbaycan
Respublikası prezidentinin rəsmi səfərləri çərçivəsində),
Amerika Birləşmiş Ştatlarının prezidenti (Azərbaycan
nümayəndə heyətinin BMT-nin Baş Assambleyasında iştirakı
çərçivəsində), ABŞ-ın vitse-prezidenti, Pakistanın baş naziri
(Qahirədə əhali yaşayışı və inkişaf üzrə BMT-nin konfransında
Azərbaycan nümayəndə heyətinin iştirakı çərçivəsində), Rusiya,
Ukrayna, Qazaxıstan, Moldova, Qırğızıstan,
Özbəkistan,
Türkmənistan, Ermənistan prezidentləri, Gürcüstanın Dövlət
Başçısı, Belorusiya Ali Sovetinin sədri, bütün MDB ölkələrinin
xarici işlər nazirləri ilə görüşmüş və danışıqlar aparmışdır.
H.Həsənov həmçinin dünyanın 40 ölkəsinin - ABŞ-ın
Dövlət Katibi, SSRİ, Fransa,
Böyük Britaniya, Rusiya, Türkiyə,
İran, Misir, Səudiyyə Ərəbistanı, Pakistan,
Almaniya, Oman,
İzrail, İsveç, Suriya, Avstriya, Niderland, İtaliya, Yunanıstan,
Belçika, Albaniya, Bosniya və Hersoqovina, Makedoniya, Laos,
Koreya Respublikası, Norveç, İndoneziya və s. xarici işlər
nazirləri, Türkiyə, İran, Rusiya, İtaliya, Fransa, Misir, Oman,
Avstraliya, ABŞ, Səudiyyə Ərəbistanı, Liviya, Küveyt,
Banqladeş, Pakistan, Böyük Britaniya, Norveç, Çin, MDB
ölkələri, Litva, Latviya, Estoniya və s. ölkələrin hökumət
nümayəndələri, BMT-nin Baş Katibi Butros Butros-Qali, BMT-
nin Baş Katibinin müavini Marek Quldinq, Vladimir Petrovski,
102
Yan Eliasson (humanitar məsələlər üzrə), Ceyms Con (siyasi
məsələlər üzrə), Karl-Auqustos Fleyşauer (mülki məsələlər), Ci
Çjaotszı (iqtisadi məsələlər), Euqeniuş Vizner (informasiya
məsələləri üzrə) və b., YUNESKO-nun Baş direktorları
A.M.Bou və F.Mayor, BMT Baş Assambleyasının sədrləri
Samir Şihabi (Səudiyyə Ərəbistanı) və Stoyan Qanev
(Bolqarıstan), BMT TŞ-nın
sədrləri, NATO-nun Baş Katibi
Manfred Verner, Qərbi Avropa İttifaqının Baş Katibi Villem van
Ekelon, İKT-nin Baş Katibi Əl-Qabid, ATƏT-in rəhbərləri
İ.Dinstbir, M.af Uqqlas və B.Andreatt, Ərəb Dövlətləri
Cəmiyyətinin Baş Katibi İsmət Əbdül Maqid, Avropa İttifaqının
Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbərləri Villi Van Klaas (Belçika) və
Karolos Papulias (Yunanıstan), ATƏT-in Dağlıq Qarabağ
məsələsi üzrə Minsk qurupunun sədri Yan Elliasson (İsveç),
Lüksemturq
parlamentinin sədri, Misir Xalq Məclisinin
(parlamentin) sədri Fəthi Surur, Belçika senatının sədri Şarl
Notombr, Fransa parlamentinin sədri Rene Monori və Fransa
parlamenti sədrinin müavini Jan For, ABŞ senatorları və
konqresmenləri ilə görüşmüş və danışıqlar aparmışdır.
O, dövlət quruculuğu,
politologiya, diplomatiya,
iqtisadiyyat, inşaat, ədəbiyyatşünaslıq və s. məsələlər üzrə
yüzlərlə əsərin müəllifidir. H.Həsənov xarici işlər naziri
vəzifəsindən çıxdıqdan sonra elmi və bədii yaradıcılıqla məşğul
olmuş, Azərbaycan arxivlərində aylarla yorulmaq bilmədən
materiallar toplamış, dəyərli əsərlər yazmışdır. Azərbaycan
ədəbiyyatşünaslığında ilk
dəfə olaraq görkəmli maarifçi, filosof
və dramaturq M.F.Axundovun oğlu Rəşid bəy Axundovla
yazışmalarını tədqiq etmişdir. Rəşid bəy Axundovun
“Brüsseldən məktublar” toplusunun
tərtibatçısıdır. Yazdığı eyni
adlı tamaşa Azərbaycan Dövlət Akademik Dram Teatrında
uğurla oynanılmışdır. Onun İstanbulda “Müstəqil Azərbaycanın
yolları” seçilmiş əsərləri, “ABŞ-da lobbiləşmə və Azərbaycan
lobbisinin yaranma problemləri”, “Ermənistan Respublikasının
Azərbaycan Respublikasına təcavüzü” əsərləri, həmçinin bir sıra
103
xarici elmi nəşrlərdə məqalələri çap olunmuşdur. BMT
Təhlükəsizlik Şurasının rəsmi sənədləri timsalında ingilis,
fransız, ispan, çin, alman, ərəb və rus dillərində 140-dan çox
məktubun müəllifidir. “Azərbaycanın
dünya siyasəti sisteminə
daxil edilməsi”, “Azərbaycanın BMT sisteminə daxil edilməsi”,
“BMT nəzdində Azərbaycan Respublikasının daimi
nümayəndəliyinin fəaliyyət xronikası” əsərlərini və “Nyu-York,
Üçüncü Avenyu” memuarını yazmış və çapa hazırlamışdır.
Onun redaktorluğu altında “Ə.Topçubaşovun İstanbulda
diplomatik danışıqları (Azərbaycan Respublikasının fövqəladə
elçisi və səlahiyyətli nazirinin qeydləri)” kitabı buraxılmışdır.
“Azərbaycan diplomatiyası” jurnalının baş elmi məsləhətçisi
olmuşdur. Görkəmli dövlət və ictimai xadim N.Nərimanovun
həyatı, fəaliyyəti və yaşadığı siyasi mühitlə bağlı dərin elmi
müqayisə səciyyəsi daşıyan araşdırma aparmış və iri həcmli
dəyərli monoqrafiya yazmışdır. Problemə yeni baxışın əsasını
qoymuşdur.
H.Həsənov SSRİ-nin bir çox orden və medalları,
Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif
olunmuşdur.
***
−
Azərbaycan beynəlxalq aləmdə (Azərbaycan
Respublikasının prezidenti Heydər Əliyevin xarici ölkələrə
səfərlərinə dair materiallar) I-IV cildlər. Bakı ,1996-1999.
−
Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin məlumatı, 1993-
1995.
−
Azərbaycanda kim kimdir? Sorğu-məlumat kitabı. Bakı,
Azərbaycan Ensiklopediyası. NPB, 1999.
−
«Azərbaycan» qəzeti, 1992-2002-ci illər.
−
Aggression of the Republic of Armenia against the
Azerbaijan Republic. Baku, 1994.