Mütləq ki, axtaran tapar
Yüklə 3,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
649
Bir ucu günbəzə bərkidilmiş çoxsaylı troslar yuxarıdan aşağıya sallanır, onlann ikinci ucu isə saysız-hesabsız çilçıraqları saxlayır. Çilçıraqlar o qədər alçaqdır ki, sanki hündürboylu qonaqların başına toxuna bilər. Əslində, bu da məkanın böyüklüyünün yaratdığı bir illüziyadır. Çilçıraqla döşəmənin arasında düz üç metr məsafə var. Bütün kilsələr kimi Ayasofyanm da ölçüsü iki məqsədə xidmət edir. Birincisi, bu, insanın Allaha olan sevgisi naminə hər şey edə biləcəyinə sübutdu. Bir də möminlər üçün, bir növ, şok terapiyasıdır. Bu cür böyük məbədə daxil olarkən onlar özlərinin nə dərəcədə kiçik olduqlarını görsünlər, mənəm- mənəmlikdən uzaq olsunlar, fiziki mənada Allah qarşısında bir zərrə boyda olduqlarını dərk etsinlər deyə... Yaradanın əlində bir atom parçası kimi. İnsan özünü əksiltməsə, Allah da ondan nə isə düzəldə bilməz. Martin Lüter bu sözləri XVI əsrdə söyləmişdi. Amma bu konsepsiya dini memarlıq abidələrinin yaranmasında əsas qayə olmuşdu. Lenqdon içəri girəndən bəri yuxarı baxan Brüder və Sinskeyə tərəf çevrildi. “Müqəddəs İsa”, - Brüder dedi. “Hə!” - Mirsat həvəslə cavab verdi. - “Həm də Allahla downloaded from KitabYurdu.org 650
Məhəmməd!” Bələdçi Brüderin diqqətini İsanın mozaikası yanında ərəb əlifbası ilə yazılmış “Allah” və “Məhəmməd” yazılarına yönəltdi. Lenqdon gülümsədi. “Bu muzeydən”, - Mirsat izah etməyə başladı, - “biz göstərməyə çalışırıq ki, iki din necə müxtəlif cür istifadə edib,
buna görə
də həmin
vaxtların xristian simvolikasınm yanında sonralar məscid kimi istifadə edilən İslam simvolikası - yerləşdirilib”. O, fəxrlə gülümsədi. “Həqiqətdə iki din arasındakı çəkişməyə baxmayaraq, zənnimizcə, simvollar birlikdə gözəl ahəng təşkil edir. Əminəm ki, bununla siz də razısız, professor”. Lenqdon başı ilə təsdiqlədi. Bina məscidə çevrilən zaman xristian ikonoqrafiyasım əhəngləmişdilər. Xristian simvollarının bərpadan sonra müsəlman simvolları ilə yanaşı görüntüsü olduqca təsirli bir mənzərə yaradırdı. Hərçənd onlar tamamilə bir-birinin əksi idi. Xristian ənənəsi Allah və müqəddəslərinin rəsmləri ilə zəngin olduğu halda, İslam daha çox xəttatlığa köklənmiş və Allahın hikmət və gözəlliyini geometrik naxışlarla ifadə etmişdi. İslam təbirincə, Allah həyat yarada bilən yeganə varlıq olduğundan insanın həyatdan downloaded from KitabYurdu.org
651
rəsmlər - allahlar, insanlar və hətta heyvanlar yaratmağa haqqı yoxdur. Lenqdon bunu bir dəfə tələbələrinə izah etməyə çalışmışdı: “Məsələn, müsəlman Mikelancelo heç vaxt Sistine Kapellasınm tavanına Allahın üzünü çəkməzdi. Əvəzinə Allahın adını yazardı. Allahın simasını əks etdirmək küfr hesab olunur”. Lenqdon bunun da səbəbini izah etmişdi. “Həm xristianlıq, həm də İslam loqosentrik dinlərdir”, - o, tələbələrinə demişdi, - “yəni hər ikisi Söz üzərində qurulub. Xristian ənənəsinə görə, Söz Yəhyanın kitabında cisim şəklində izah edilib: “Və Söz cismi yaratdı. O da aramızda məskunlaşdı”. Yəni Söz insan anlamına gəlir. İslama görə isə Söz cisim şəklində olmadığından elə söz kimi də qalmalıdır.... və İslamın müqəddəs simalarının adlarının kalliqrafik formada göstərilməlidir”. Lenqdonun tələbələrindən biri qarışıq tarixi dəqiq və maraqlı şəkildə ifadə etmişdi: “Xristianlar simaları, müsəlmanlar sözləri bəyənirlər”. “Qarşıda isə”, - Mirsat otaq boyu hərəkət edərək sözünə davam etdi, - “siz Xristianlıqla İslamın bənzərsiz vəhdətini görə bilərsiniz”. O, geniş yanmqübbə üzərində təsvir olunmuş çoxsaylı downloaded from KitabYurdu.org 652
simvollara işarə etdi. Bakirə Məryəm öz körpəsilə mihrab - məscidlərdə Məkkənin səmtini göstərən yanmdairəvi yer - üzərindən aşağı baxırdılar. Yaxınlıqdakı pilləkən minbərə qalxırdı. Bu xristian xütbələrinin keçirildiyi yeri xatırladır. Minbərdə imam cümə günlərində bir yerə toplaşan müsəlmanlara xütbə söyləyir. Eynilə yaxınlıqdakı kürsüyəbənzər tikili də xristian xor səhnəsini xatırladan, lakin müezzin mahfili adlanan azacıq hündür platforma idi. Müezzin dizini bu kürsüyə qoyub imamın dualarından sonra dini nəğmələr oxuyurdu. “Məscidlər və kafedrallar təəccüb doğuracaq dərəcədə oxşardır”, - Mirsat dedi. “Şərq ilə Qərb ənənəsi düşündüyünüz qədər də fərqli deyil!” “Mirsat?” - Brüder səbirsiz halda dilləndi. - “Dandolomn məzarını mümkün qədər tez görmək istəyirik”. Mirsatın üzündə narazı bir ifadə yarandı. Bu kişinin dedikləri, onun zənnincə, binaya qarşı hörmətsizlik idi. “Hə”, - Lenqdon dedi. - “Tələsdirdiyimiz üçün üzr istəyirik, amma qrafikimiz çox sıxdır”. “O zaman”, - Mirsat sağdakı hündür eyvana işarə etdi, - “gəlin yuxan qalxıb məzara baxaq”. “Yuxan?” - Lenqdon təəccüblə soruşdu. downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 3,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|