Neriman Qurban indd
Yüklə 3,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- III FƏSİL
52 şəhərə yığışmışdılar, Abram fərasəti sayəsində tezliklə özünə karyerə qura, mal-mülk sahibi ola bilərdi. Təəccübünə rəğmən, Basya onun bu fikrini çox sakit qarşıladı. Solğun bənizində bir əzələ də tərpənmədi. Yalnız gözləri soyuq-soyuq parıldadı, bir də dodaqucu gülümsədi: “Nə olar, Bakıda da yaşamaq mümkündü”. Vəssalam. Abram nələrinsə dəyişəcəyinə, arvadının, heç olmasa, Kobadan, Kamodan, başlıcasısa, “Nikitiç”dən uzaq düşəcəyinə, bəlkə də onlarla əlaqəsini kəsəcəyinə ümid eləyə-eləyə bir ayın ərzində malını, mülkünü satdı, yır-yığış eləyib Bakıya üz tutdu... *** Amma gözəgörünməz fəlakətin arxasınca Bakıya gələcəyini nəzərə almamışdı... Bakıda Mixail Buniyatovun Birjevaya küçəsindəki evində yerləşdilər. Kirayə götürdükləri mənzil böyük salondan, Abramın kabinetindən, yataq otağından, uşaq üçün nəzərdə tutulan kiçik otaqdan və mətbəxdən ibarət idi. Cəmi bir ay sonra Levin bir yaşını da həmin salonda qonaqların iştira- kıyla qeyd elədilər. Abram özünəxas nəzakətlə kübar dairələrə can atmağa, Tağıyev, Dadaşov, Əsədullayev, Aşurbəyov, Mayılov, Man- taşov, Nobel ailələrilə münasibətlər yaratmağa can atırdı. Bir neçə ay ərzində müəyyən uğurlar da qazanmışdı, Aşur- bə yovlar və Əsədullayevlər bayramlarda, ziyafətlərdə Nus- simbaumları da yaddan çıxarmırdılar. Basya da yeni mühitə alışırdı, artıq təhlükədən xəbər verən hərəkətləri də nəzərə çarpmırdı. Amma nisbi sakitliyin ömrü cəmi bir il sürdü. 1907-ci ilin iyununda Tiflis imperiya bankına basqın xəbərlər ölkədə bomba kimi partladı. Bu həmin bank idi ki, İrəvan meydanında Abram Basyayla Krasini binası qarşısın- da gəzişən görmüşdü. Fikrincə, onun planlaşdırdığı basqın- 53 da Koba və Kamo da iştirak eləmişdilər; indi ələ keçirilmiş iki yüz əlli min rubl gizli kuryerlər vasitəsilə təşkilatın qərargahına çatdırılırdı. O günlərdə Basya həyacanlıydı, yenə gözləri soyuq-soyuq parıldayırdı. Abram başa düşdü ki, həmin planın hazırlanmasında arvadının da barmağı var, hələ də tutduğu yoldan çəkilmək fikrində deyil. Qarətdən bir neçə ay sonra Koba Bakıda, daha doğrusu, Nussimbaumların evində peyda oldu. Bir gün günortadan sonra evə qayıdan Abram Leonu yad bir kişinin dizləri üstündə gördü. İki yaşlı uşaq heyrətlə tanımadığı adama baxır, amma dartınıb eləmirdi. “Koba yoldaşdı, – Basya qonağı təqdim elədi, – Bir müddət Bakıda yaşayacaq”. Abram ona uzadılan əli heç sıxmaq istəmirdi. Bu əlin üç il əvvəl evləndiyi Yekaterina Svanidzeni vərəmlədib lap bu yaxınlarda o dünyaya göndərmiş, körpə oğlu Yakovu Alla- hın ümidinə qoyub gizli, həm də şübhəli işlərlə məşğul olan sahibi öz əməldaşlarıyla birgə onun həyatını cəhənnəmə döndərmişdi, indi də heç nə baş verməmiş kimi, evinə soxulurdu. “Ümidvaram ki, Koba yoldaşın Bakıda yerləşməklə bağlı çətinliyi-filanı yoxdu”, – yarıistehza-yarıtənəylə dillənib qo- nağın gözlərinin içinə baxdı. “Yoldaşlar bunun qayğısına qalıblar, narahat olmayın, mən ancaq həmyerlilərimə baş çəkməyə gəldim”, – Koba qayıdıb yerində oturmadı, hətta, getməyə hazırlaşdı, Abram da onu saxlamaq üçün cəhd göstərmədi. “Bir qədər nəzakətli ola bilərdin”, – Basya qonağını ötü- rüb qayıdanda soyuq tərzdə dilləndi. “Səni heç başa düşmürəm, – Abram sarsılmış halda ar- vadını süzdü, –terrorçunu, qarətçini, hökuməti yıxmaq istəyən adamı evimə soxursan, sonra da məndən nəzakət gözləyirsən!” “O hamının gələcəyi üçün çalışır”, – Basya da əsəbiydi, gözlərindəki həmin soyuq parıltı peyda olmuşdu. 54 “Mənə elə gələcək lazım deyil, başa düşürsən? – Abram daha özünü ələ ala bilmirdi. – Qanla, terrorla, qarətlə verilən gələcək heç kəsə xoşbəxtlik gətirməz, hər kəs gələcəyini özü qazanmalıdı, həm də öz ağlı, öz fərasətilə...” “Sən heç dəyişmədin”, – Basya təəssüflə köksünü ötürdü. “Dəyişmək fikrində də deyiləm, – Abram qətiyyətlə dilləndi. – Mən həyatımı öz zəhmətimlə qururam, kimsəni öldürməyi, yıxmağı, qarət eləməyi düşünmürəm. Sən dəyişməlisən, Basya, yoxsa bu yolun sonu uçurumda bitəcək”.
55 III FƏSİL CÜMHURİYYƏTİN XİDMƏTİNDƏ Yusif Vəzir İstanbul Oktyabr 1919-yanvar 1920-ci illər ...Cümhuriyyət asanlıqla qurulmurdu, dağılan imperiya- nın bir guşəsində araya-ərsəyə gəlirdi. Yusif Vəzir yenicə ayaq üstə qalxmağa çalışan dövlətin çətinliklərini başa dü- şürdü. Ölkənin qərbində narahatlıq vardı, erməni-daşnak dəstələri Osmanlı dövlətinin düşdüşü vəziyyətdən, yaran- mış qarmaqarışıqlıqdan istifadə eləməyə, ərazilər qoparma- ğa can atırdılar, yenicə yaranmış ordu o səmtdə ağır döyüşlər aparmaq məcburiyyətində qalmışdı. Amma bu çətinliklər Cümhuriyyətin xarici siyasətini gözardı eləmək üçün səbəb ola bilməzdi. Bir çox vacib məsələlər burda, İs- tanbulda həll olunurdu, o da altına girdiyi yükün ağır oldu- ğunu dərk eləyir, üzərinə düşənləri vicdanla yerinə yetirməyə can atırdı... ...O payız günlərinin birində etimadnaməsini hələ ki, xariciyyə naziri kreslosunda oturan Mustafa Rəşid Paşaya Yüklə 3,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|