Nizami adına ƏDƏBİyyat institutu
Yüklə 1,01 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- «“Hədiqətüs-süəda” əsərinin tədqiq və nəşri tarixi»
28 canını belə qurban verməsi ən yüksək və ali məqam kimi göstərilir. İmam Hüseynin bu əqidə və bu məslək uğrunda mübarizəsi ona görə ölməzdir ki, onun əsasında mənəvi paklıq, gözəllik və əzəmət durur. Füzulinin «Hədiqətüs-süəda» əsərini yazmaqda məqsədi imam Hüseyn və onun tərəfdarlarının islamın nicatı üçün göstərdikləri fədakarlıq və şücaəti alqışlamaq, islamda ən böyük məqamlardan sayılan şəhadətə ədəbi bir abidə qoymaq idi və o, bu işin öhdəsindən layiqincə gəlmişdi. Üçüncü fəslin «“Hədiqətüs-süəda” əsərinin tədqiq və nəşri tarixi» adlanan üçüncü bölməsində göstərilir ki, Füzuli haqqında bəhs edən ilk tədqiqatlardan – təzkirələrdən tutmuş ta bu günə kimi bütün ədəbiyyat tarixinə aid kitab, məqalə və monoqrafiyalarda «Hədiqətüs-süəda» əsəri barəsində məlumat verilmiş, onun ədəbiyyat tariximizdə yeri, əhəmiyyəti, dəyəri haqqında qiymətli fikirlər söylənilmişdir. 1
«Hədiqətüs-süəda»nın tədqiqi sahəsində ilk araşdırmalar türk alimi prof. Ə.Qaraxana məxsusdur. 2 Eləcə də yenə türk alimi prof. Ş.Güngörün 1987-ci ildə çap etdirdiyi «Hədiqətüs-süəda»nın elmi-tənqidi mətninə yazdığı giriş əsərin tədqiqi tarixində ayrıca əhəmiyyətə malikdir. 3
niş ərazilərdə yayılmışdır. Əsərin dünya kitabxanalarında 300-ə yaxın əlyazma nüsxəsi mövcuddur. «Hədiqətüs-süəda»nın çap variantları da geniş yayılmışdır. Əsər hələ XIX yüzillikdə ərəb əlifbasında Misirdə beş, Türkiyədə isə 6 dəfə daşbasma üsulu ilə çap edilmişdir. Türkiyədə «Hədiqətüs-süəda»nın sadələşdirilmiş şəkildə nəşri isə daha geniş yayılmışdır. 4 Türkiyədə olduğu kimi, Azərbaycanda da «Hədiqətüs- 1
F.Qasımzadə. «Qəm karvanı», yaxud zülmətdə nur (Füzulinin dünyagörüşü). Bakı, 1968, s. 90; M.Кязимов. О некоторых чертах идейной основы «Хадигат ас-суада» Физули/Beynəlxalq Füzuli simpoziumunun materialları (7-8 noyabr 1996), Бакы, 1997, с. 190-200; İ.Həmidov. Füzuli yaradıcılığı Misrinin tədqiqa- tında/Məhəmməd Füzuli-500. Beynəlxalq Füzuli simpoziumunun materialları (7- 8 noyabr, 1996). Bakı, 1997, s. 133-140; S.Hacı. Məhəmməd Füzulinin «Hədiqə- tüs-süəda» əsəri haqqında // «Qobustan» jurnalı, Xüsusi buraxılış, Füzuli - 500, 1995, s. 88-94; B.Nəbiyev. Müsibətnamənin kamilliyi («Hədiqətüs-süəda»)/ B.Nə- biyev. Çətin yollarda, Bakı, 2000, s. 69-77; M.Nağısoylu. Füzulinin «Hədiqətüs- süəda» əsəri. Bakı, 2002. 2 A.Karahan. Fuzuli’nin Hadikat-üs-Suada’sı // Türklük mec., c.II, 1939, sayı:7, s. 20-28 3 Ş.Güngor. Giriş // Fuzuli. Hadikatü’s-sü’eda (hazırlayan: dr. Şeyma Güngör), Ankara, 1987, s. XV-LXXIII 4
Füzuli. Erenler bahçesi (Hadikatü’s-süeda) (hazırlayan: Servet Bayoğlu), 1986
29 süəda»nın sadələşdirilmiş variantları vardır. 1
«Hədiqətüs-süəda» Mir Saleh Hüseyni və Həsən Məcidzadə Savalanın tərtibi ilə İranda da çap olunmuşdur. 2
qeyd etməliyik ki, əsər sabiq sovet hakimiyyəti illərində ideologiya baxı- mından ziyanlı dini-fəlsəfi ədəbiyyat siyahısına daxil edilərək çapına imkan verilməmişdir. Əsərin bütünlüklə çapı yalnız Sovet imperiyasının süqutundan sonra – 1993-cü ildə mümkün olmuşdur. 3 Həmin çapa qədər isə əsərdən yalnız ayrı-ayrı parçalar çap üzü görmüşdür. 4 Azərbaycanda «Hədiqətüs-süəda»dakı mənzum parçaların çapı ənənəsi sonralar da da- vam etdirilmişdir. 5
500 illiyi münasibətilə buraxılmış yubiley və latın qrafikası ilə nəşrləridir. 6
«Hədiqətüs-süəda» əsərinin elmi-tənqidi mətninin hazırlanması sahə- sində də bir çox dəyərli işlər görülmüşdür. Bunlar içərisində ilk addım kimi öncə adı çəkilən türk alimi prof. Ş.Güngörün 1987-ci ildə dörd əlyaz- ması və bir çap, eyni zamanda, yardımçı olaraq iki əlyazma nüsxəsi əsa- sında hazırladığı mətn, həqiqətən, «Hədiqətüs-süəda»nın öyrənilməsi və nəşri sahəsində yeni bir səhifədir. 7 Sonralar bu işin uğurlu davamı kimi prof. Həmid Məmmədzadənin 1996-cı ildə çap olunan üç əlyazması və bir çap (Ş.Güngör nəşri) nüsxəsi əsasında hazırladığı altıcildlik Füzuli əsərlərinin altıncı cildinə daxil edilən «Hədiqətüs-süəda» əsərinin elmi-
1 Füzuli. Xoşbəxtlər bağçası (Hədiqətüs-süəda) // «Karvan» jurnalı, I, II, III və IV kitab, Bakı, 1992; Füzuli. Kərbəla vaqiəsi («Hədiqətüs-süəda»dan seçmələr) / Çapa hazırlayan: H.Abıyev. Bakı, 1994 2 Füzuli. Hədiqətüs-süəda / Çapa hazırlayan: Mir Saleh Hüseyni. Tehran, 1373,; Füzuli. Hədiqətüs-süəda / Çapa hazırlayan: Həsən Məcidzadə Savalan. Qum, 1374 (1995), (ərəb əlifbasında) 3 Füzuli. Hədiqətüs-süəda / Tərtib edənlər: Ə.Səfərli, M.Nağıyev və N.Göyüşov. Bakı, 1993 4 Füzuli. Əsərləri: 5 cilddə, V c. / Tərtib edəni: H.Araslı. Bakı, Elm, 1985, s.147- 156; Füzuli. Əsərləri / Tərtib edəni: Ə.Cəfər. Bakı, 1984, s. 231-243 5 Füzuli. Hədiqətüs-süəda (şeirlər) // Füzuli. Bəng və Badə / Çapa hazırlayan: Sabir Əliyev. Bakı, 1993, s. 109-284 6 Füzuli. Əsərləri: 6 cilddə, VI c./ Tərtib edəni: H.Məmmədzadə. Bakı, 1996; Füzuli. Əsərləri: 2 cilddə, II c. / Tərtib edəni: N.Araslı. Bakı, 1995; Füzuli. Əsər- ləri: 6 cilddə, VI c./ Tərtib edəni: Ə.Səfərli. Bakı, 2005 7 Füzuli. Hadikatü’s-süeda (hazırlayan: dr. Şeyma Güngör), Ankara, 1987 Yüklə 1,01 Mb. Dostları ilə paylaş:
|