Nuklein turşularinin kimyəvi quruluşU



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə27/82
tarix26.09.2017
ölçüsü5,01 Kb.
#2228
növüDərs
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   82

 
~ 84 ~ 
    
 
 

AaBb   

    AaBb 
       
Qametlər 
  AB   Ab   aB   ab 
      AB   Ab   aB   ab 
Pennet cədvəlini təyin edək: 
 
♀           ♂ 
AB 
Ab 
aB 
ab 
AB 
AABB 
AABb 
AaBB 
AaBb 
Ab 
AABb 
AAbb 
AaBb 
Aabb 
aB 
AaBB 
AaBb 
aaBB 
aaBb 
ab 
AaBb 
Aabb 
aaBb 
aabb 
 
1.
 
AABB – qırmızı meyvələr – normal kasacıq – 1 pay 
2.
 
AABb – qırmızı meyvələr – aralıq kasacıq – 2 pay 
3.
 
AaBB – çəhrayı meyvələr – normal kasacıq – 2 pay 
4.
 
AaBb – çəhrayı meyvələr – aralıq kasacıq – 4 pay 
5.
 
AAbb – qırmızı meyvələr – yarpaqvari kasacıq – 1 pay 
6.
 
Aabb – çəhrayı meyvələr – yarpaqvari kasacıq – 2 pay 
7.
 
aaBB – ağ meyvələr – normal kasacıq – 1 pay 
8.
 
aaBb – ağ meyvələr – aralıq kasacıq – 2 pay 
9.
 
aabb – ağ meyvələr – yarpaqvari kasacıq – 1 pay 
Məsələnin  “b”  bəndində  göstərilən  çəhrayı  meyvəli  və  normal 
kasacıqlı  (AaBB)  bitkilərin,  çəhrayı  meyvəli  və  yarpaqvari  kasacıqlı 
(Aabb)  bitkilərlə  çarpazlaşmasından  alınan  nəsillərin  genotipləri  və 
fenotipləri aşağıdakı kimi olacaqdır: 
     
 
 
 P 
 AaBB         x          Aabb 
     
         Qametlər          AB      aB 
   Ab        ab 
     
 
        F
2
   AAB        AaBb       AaBb        aabb 
1.
 
AABb – qırmızı meyvəli – aralıq kasacıqlı – 1 pay 
2.
 
AaBb – çəhrayı meyvəli – aralıq kasacıqlı – 2 pay  
3.
 
Aabb – ağ rəngli – yarpaqvari kasacıqlı – 1 pay 
 
4.
 
Ağ  lələkləri  olan  toyuqları  bir-biri  ilə  çarpazlaşdırdıqda 
həmişə ağ lələkləri olan nəsillər alınır, eyni zamanda qara toyuqlardan 
da  qara  nəsillər  alınır.  Ağ  toyuiqlarla  qara  toyuqların  nəsilləri  mavi 
rəngdə  alınır.  Ağ  xoruzla  mavi  toyuqdan  hansı  rəngdə  lələkləri  olan 
nəsillər  alınır?  Həmçinin  mavi  rəngli  toyuqlardan  nə  rəngdə  nəsillər 
alınır? 


 
~ 85 ~ 
Həlli: 
Əlamət 
Əlaməti müəyyən edən 
gen 
Genotip  
Ağ  

AA 
Qara  

aa 
Mavi rəng  

a
A
 
 
Məsələnin  şərtindən  aydın  olur  ki,  ağ  lələkləri  olan  toyuqları 
çarpazlaşdırdıqda  həmişə  ağ  lələkləri  olan  toyuqlar  alınır.  Deməli 
şarpazlaşma aşağıdakı kimi aparılmalıdır: 
 
 
   
 
       P        ♀AA 
   x 
   AA ♂ 
  
   
       Qametlər  
          
 
      A 
 
   
 
 
 
 
  AA    _ ağ 
Eyni  zamanda  qara  toyuqları  da  bir-birilə  çarpazlaşdırdıqda  qara 
lələkləri olan toyuqlar alınır. 
 
 
   
 
      P     ♀ aa  

    aa ♂ 
 
   
       Qametlər         a   
 
     a 
 
   
 
 
 
           aa  - ağ 
Lakin  ağ  toyuqlarla  qara  toyuqları  çarpazlaşdırdıqda  alınan  nəsillər 
mavi rəngli olur. Çarpazlaşmanı aşağıdakı kimi aparmaq olar: 
 
 
   
 
      P       ♀ AA 
  x 
    aa ♂ 
  
   
       Qametlər  
         A 
  
     a 
 
   
 
 
 
 
   Aa    _ mavi 
Məsələdə  ağ  xoruzlarla  mavi  toyuqların  çarpazlaşmasından  hansı 
rəngdə lələkləri olan nəsillərin alındığı soruşulur. Bu suala cavab vermək 
üçün çarpazlaşmanı aşağıdakı kimi aparmaq olar: 
 
           
P  
        ♀ Aa 
  x  
 aa  ♂ 
 
 
              Qametlər           A      a 
 
 a 
 
 
 
 
 
   F
1
 
Aa 
 
 aa 
    
 
 
 
           
mavi               ağ 
 


 
~ 86 ~ 
Çarpazlaşma  nəticəsində  alınan  nəsillərin  50%-i  mavi  və  50%-i  ağ 
lələkli  olur.  Mavi  rəngli  toyuqların  çarpazlaşmasından  hansı  rəngli 
toyuqların  alındığını  müəyyən  etmək  üçün  çarpazlaşma  aşağıdakı  kimi 
aparılmalıdır: 
 
     
 
    
        P         ♀    Aa 
    x 
    A/a  ♂ 
     
                  Qametlər 
          A      a   
 A     a 
     
 
        
F
2
 
      AA         Aa         Aa        aa 
     
 
 
        
       ağ             mavi          qara 
 
 
 
Aşağıdakı məsələləri tələbələr sərbəst həll edirlər: 
 
1.
 
Dəniz  donuzlarında  tük  örtüyünün  rəngi  tutqun  melanin 
piqmentinin  miqdarından  asılıdır.  Ağ  donuzları  (albinoslar)  bir-birilə 
çarpazlaşdırdıqda  ağ  nəsil  alınır.  Həmçinin  tutqun  rəngli  (şinişlla  rəngli) 
donuzların  çarpazlaşmasından  tutqun  rəngli  nəsillər  alınır.  Albinosla 
şinşilla rəngli hibridlər aralıq rəngdə rəngləri (yarım tutqun) olan nəsillərə 
malik  olur.  a)Yarımtutqun  rəngli  donuzların  ağ  donuzlarla  çarpazlaş-
masından  hansı  nəsillər  alınır.  b)  yarımtutqun  rəngli  donuzları  öz 
aralarında  çarpazlaşdırdıqda  alınan  nəsillərdən  23-ü  ağ  və  20-si  tutqun 
olmuşdur. Qalan nəsillər içərisində neçəsi valideynlərinə oxşar olacaqdır?  
2.
 
 Heyvandarlıq  fermasının  sürüsündə  mavi-boz  şothorn  buğa  və 
inəklərin  cütləşdirilməsindən  270  buzov  alınmışdır.  Onlardan  136  baş 
buzovun rəngi valideynlərinki kimi olmuşdur. 
Mavi-boz 
şothornların 
ağ 
və 
qara 
rəngli 
heyvanların 
çarpazlaşmasından  alındığı  məlumdursa,  onda  nəsillərin  yerdə  qalan 
hissəsinin genotip və fenotipini təyin edin. 
 
Dihibrid və polihibrid çarpazlaşdirma 
Əlamətlərin sərbəst paylanması qanunu 
 
Mendel əvvəllər yalnız bir cüt alternativ əlamət – bir cüt allel ilə (sarı 
yaxud  yaşıl  noxud)  bir-birindən  fərqlənən  valideynləri  çarpazlaşdırırdısa, 
sonralar  iki  cüt  alternativ  əlamətlə,    yəni  iki  cüt  allel  ilə  fərqlənən 
valideynləri çarpazlaşdırdı. Bu cür çarpazlaşdırma dihibrid çarpazlaşdırma 
adlanır.  
Mendel toxumların rəngi sarı və forması hamar (yumru) olan noxud 
sortu  ilə  toxumlarının  rəngi  yaşıl,  forması  qırışıq  olan  noxud  sortunu 


Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   82




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə