O zbek iston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxs*js ta’lim vazirligi
Yüklə 59,47 Kb. Pdf görüntüsü
|
M a l a k a n i s h a k l l a n t i r i s h j a r a y o n i d a b a j a r i l a y o t g a n h a r a k a t l a r n i n g n u tq fa o liy a tid a s o lz bilan ifo d ala n ish i va h a r a k a t n i n g t i m s o l i n i x a y o l d a m u j a s s a m l a n t i r i l i s h i m u h i m d i r . S h u y o ‘sin i n s o n n i n g m alak a si a n g la s h ilg a n t a r z d a a v t o m a t l a s h g a n x a t t i - h a r a k a t sifatida s h a k lla n a d i. M a l a k a l a r n i s h a k l i a n t i r i s h m e x a n i z m i g a , p r i n s i p i g a , m u a y y a n o d a t iy j a b h a l a r g a , usul va v o s ita la r t a n l a s h g a a l o h i d a e ’ti b o r qilish u n i n g m uvaffaqiyatli hosil b o l i s h i n i t a ’m i n la y d i . B u n in g u c h u n quyidagilarga a h a m i y a t berish m a q s a d g a m uvofiq: a ) u s u l l a r n i ta n la s h g a ; b) h a r a k a t d a o n g n i n g n a z o ra t fu n k siy a s in i kam aytirishga; d) m a q s a d n i o y d i n l a s h t i r i s h g a ; e) s h a r t - s h a r o i t n i t a s a v v u r e t i s h g a ; 0 m a l a k a n i s h a k l l a n t i r i s h m o d e l in i x a y o ld a y a r a t is h va h o k a z o l a r . P six o lo g iy a fa n id a m a la k a n i s h a k lla n tiris h n in g asosiy b o s q i c h l a r i sxemasi ish lab c h iq ilg a n , b u n d a asosiy e ’t i b o r m a l a k a n i n g xususiyatiga, m a l a k a n in g m aqsadiga , h a r a k a tn i b a j a r i s h usullariga q a r a tila d i. S h u n in g d e k , m a la k a la rn in g o ‘z a r o t a ’siri n i u a m m o s i g a h a m a h a m iy a t beriladi, c h u n k i i n s o n m a l a k a l a r tizim i a s o s i d a yangi m a la k a o ‘zlashtiradi. O l d i n e g a l l a n g a n m a l a k a k e y in g is in i t a r k i b t o p i s h i g a y o r d a m l a s h a d i , g o h o u n g a xalaqit berishi h a m m u m k in . H a r a k a t n i n g a v t o m a t l a s h u v i u n i n g m a q s a d i , o b y e k t i , v a z iy a ti v a s h a r t- s h a r o i t la r i bilan belgilanadi. H a r a k a tn in g m uvafTaqiyati, s a m a r a d o rlig i k o ‘p ji h a t d a n hissiy n a z o ra tg a h a m d a u n i n g yangi s h a r o it g a k o kchishiga b o g ‘liq. M a l a k a la rn in g n o t o ‘g ‘ri yoki teskari ko‘chirilishi inter- fe re n s iy a hodisasini v u ju d g a keltiradi. Faoliyat k o ‘n ik m a , m a l a k a , usul, h arakat, s a ’y - h a r a k a t, operatsiya kabi tarkibiy q i s m l a r tufayli m u a y y a n n atijalarga erishiladi, m o d d iy va m a ’na v iy o q ib a tla r h a m d a b ilim lar vujudga keltiriladi. P s ix o l o g ik m a ' I u m o t l a r n i n g k o 'r s a t i s h i c h a , fa o liy a t s h a x s l a r a r o m u n o s a b a t l a r t i z i m i ta r i q a s i d a , h a m k o r l i k t a r z i d a n a m o y o n b o 'l a d i . F a o liy a td a inson shaxsi, u n i n g x u su s iy a tla ri aks eta d i v a a y n i b ir p ay td a faoliyat o d a m s h a x sin i tark ib toptiradi. O n g bilan faoliyat birligi prinsipiga a s o s l a n i s h orq a li shaxs k a m o l to p a d i, shaxslararo m u n o s a - b a t g a kirish ila d i, ijtim o iy ta jrib a la r o ‘zlash tirilad i, b u l a r 60 www.ziyouz.com kutubxonasi o 'z a r o t a ’sir y o r d a m i d a ijtim oiy a h a m i y a t k a s b e ta d i. I n s o n s h a x s i n i n g s h a k l l a n i s h i o ‘y i n , t a ' l i m - t a r b i y a , m e h n a t , s p o r t v a b o s h q a f a o l i y a t n i n g t u r l a r i d a a m a l g a o s h a d i . F ao liy atn i a m a l g a osh irish ja ra y o n i faollik tufayli yuza g a k e la d i, x u l q - a t v o r , m u o m a l a v o s i t a s i d a e h t i y o j , is ta k , ijtim oiy t a l a b l a r q o n d i r i l a d i , turli x u s u s iy a tli a x b o r o t l a r o 'z la sh tirilish i n atijasid a shaxs k a m o lg a y e ta d i. 0 ‘yin fa o liy a ti. F a o liy a tn in g o d d i y s h a k l l a r i d a n biri o 'y i n h iso b lan ad i, lekin u to b o ra t a k o m ill a s h ib , s o d d a h a r a - k a tla r d a n , k e y in c h a lik sujetli, rolli o 'y i n l a r g a , h a t t o s p o r t - g a c h a m u r a k k a b l a s h i b b o ra d i. I n s o n n i n g b o r l i q n i i n ’ikos etishidagi dastlabki urinishi harak at orq a li n a m o y o n b o 'la d i. H a r a k a t la r b o l a n i n g tab ia tg a , uni q u r s h a b t u r g a n kishilik dunyosiga n isb a ta n m u n o s a b a tin i bildiradi. U l a r t o 'g 'r i s i d a g i ilk ta a ss u ro tla r, s o d d a t a s a w u r l a r e sa b i l im l a r n i o 'z l a s h - tirganligidan d a lo la t beradi. K eyinchalik b u o d d iy h ara k a tla r m uay y an m a ’n o kasb etib, sujetli va rolli o ‘y in la rg a aylanadi. 0 ‘y i n l a r m illiy va u m u m b a s h a r i y t u r k u m l a r d a n t a r k i b t o p g a n b o ‘lib, ijtim oiy h a y o t n i n g b a r c h a j a b h a l a r i n i o 'z i d a aks ettiradi. 0 ‘y i n l a r t a k o m i ll a s h a b o r i b s p o r t turlarig a , s p o rt faoliyatiga o ‘sib o ‘tadi. J u m l a d a n , s h a x m a t , d o m i n o , fútbol, shashka va hokazo. O 'y in faoliyati sifatida sport b archa yoshdagilarga mosdii* O 'y i n fa oliya tida bola ijtim oiy v o q e lik n i ta q lid qilish va rol o rq a li ijro e tish g a h a r a k a t q i l a d i , s h u y o ‘sin a tr o f - m u h itg a d o ir, ijtim oiy t u r m u s h d a g i s h a x s l a r a r o m u n o s a - b atlarn i o 'z la s h ti r a b o ra d i. Ijtim oiy t u r m u s h d a g i u yoki bu hodisani rol orqali ijro qiladi. S o 'z b i l a n h a r a k a t n i n g b i r i k u v i natijasida o 'y i n faoliyat tusini oladi h a m d a m u a y y a n m a ’n o , axborot berish va uzatish im koniyatiga eg a b o 'l a d i . Dastlabki o 'y i n a y n a n k a t t a l a r x a t t i - h a r a k a t i n i t a k r o r l a s h , u la rg a ta q lid qilish b ila n ifo d ala n ad i. Sujetli o ' y i n l a r b o rliq n i go h an g la g a n , g o h o a n g la m a g a n h o ld a u yoki b u t o m o n l a r i n i egallashga x iz m a t qiladi. O 'y i n d a s t a w a l bola u c h u n vaqt o 't k a z i s h , u n i m a s h g 'u l qilish fu n k s iy a s i n i b a ja r s a , k e y i n c h a l i k i j t i m o i y - t a r i x i y ta ra q q iy o t n a m u n a l a r i n i ifodalash d a r a ja s ig a o 's i b y etad i. www.ziyouz.com kutubxonasi Yüklə 59,47 Kb. Dostları ilə paylaş:
|