Ölümə qarşı tək çarə sevişmək Həqiqət axtarışında (resenziya)
Yüklə 28,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- (Mir Bağır)
- (Tahir Əliyev)
(Mir Bağır) – Propaqanda filmləri? (İqbal Məmmədəliyev) – Bəli, onlar propaqanda filmləri idi və həm də kinoteatrlarda bədii filmlərdən əvvəl göstərilirdi. Haradasa 15-20 dəqiqəlik xronometrajla, sonunda da pafoslu ismarıclar verilirdi və ardından qısa vaxt ərzində babin dəyişilirdi, camaat da, nəhayət, izləməyə gəldiyi filmi seyr edirdi. O dövrlər həm də sənaye-quruculuq dövrləri idi və bu kimi kinojurnalları nümayiş etdirmək üçün dolayısıyla bədii film seanslarından istifadə olunurdu. Çünki heç kim sənədli filmə görə bilet alıb kinozala girmək istəməzdi. Sənədli filmin cazibədar mövzuları və üslubu olmadığından onu kinoseansda məcburi “yedizdirmək” əlacı qalırdı. Bu da, haradasa, sənədli filmləri arxa planda saxlayırdı. Həmçinin tamaşaçı da seçici deyildi, ac idi. Çünki televiziyalar o qədər də inkişaf etmədiyindən, bir çox filmlərin yeganə nümayiş yeri kinoteatr idi. Bügünkü dünya tamaşaçısı artıq propaqanda filmlərindən doymuş, seçim edə bilən tamaşaçıdır. Bu gün tarixinə, keçmişinə qayıtmaq, məlumatlar əldə etmək istəyən yeni kütlə yetişir. Çünki dünya 2000-ci ildən bəri informasiya dövrünü yaşayır. Sənədli filmin də informasiya yükü bədii filmdən çox olduğundan, son illər sənədli filmlərin çəkisinin artmasını bununla bağlamaq olar. Azərbaycan sənədli film tarixinə gəldikdə isə bum dövrünü elə bizim nəsillə bağlamaq olar.
O dövrdə sənədli film istehsal edən böyük qurumlar var idi. Elə özüm işlədiyim Lider TV-nin “Azərbaycan Redaksiyası”nda təxminən 500-ə yaxın sənədli film çəkildi. Onların içərisində kifayət qədər tutarlı, sanballı sənədli filmlər də oldu. İndiki rejissorlar o dövrdə çəkilən sənədli filmlərin əksəriyyətini müasir xronika kimi istifadə edirlər.
sevilməsinə, baxılmasına bir həsəd hissi var idi. Biz oradakı həyatı yaşamaq istəyirdik, amma yaşaya bilmirdik, oradakı qəhrəmanlar kimi olmaq istəyirdik, amma Sovet İttifaqında bu cür ola bilmirdik, alınmırdı. Bu gün isə bunlarla heç kimi təəccübləndirmək, heyran etmək mümkün deyil. Kim nə istəyir edir. Sənədli filmə isə cəmiyyətimizin bir az aclığı var. Yaxşı, işlənməmiş mövzular var. Biz həm də bu filmlərin təbliğində zəifik. İndi bunu televiziyaların günahı kimi qələmə versək, bu da düz çıxmaz. Misal üçün, biz film çəkdik. Mən də baş rolda oynayırdım – “Əbədi ezamiyyət”. Baxmayan qalmadı. Niyə?
47 (Mir Bağır) – Çünki bütün telekanallarda nümayiş olundu. (Tahir Əliyev) – Ay sağ ol. Televiziyaların rolu böyük oldu. Deməli, xalq sənədli filmi sevir də. Yaxşı mövzu olanda sənədli filmi sevəcəklər. Həm də sənədli film bizim özümüzü göstərir deyə insanlara maraqlıdır. Mən hətta bədii kitab oxuyanda belə, o, çox vaxt mənim beynimdə sənədli film kimi canlanır. Baxmayaraq ki, bu, onun təxəyyülünün məhsuludur, ya da görüb yazıb. Sonra onun əsasında bədii filmi görəndə isə mənə qurama gəlir. (Mir Bağır) – Hər bədii əsərin əsasında bir az sənədlilikdən, ya da real hadisələrin motivlərindən istifadə olunur, çox güman ki. (Tahir Əliyev) – Düzdür, o da var. Amma bəzən elə şeylər də oxuyuram ki, bunun real həyatda baş verməyi qeyri-mümkün görünür. Bir şey də var ki, sənədli film sənədlər üzərindədir. İsa Hüseynovun bir sözü var e, “Mən necə deyirəmsə, elə də yaz. Sadə, xalq dilində”. O sadə xalq dili ki var, o, Azərbaycan sənədli kinosudur. Sənədli kinomuz, sözün əsl mənasında, xalq üçün çəkilir. Amma yenə deyirəm, televiziyalar bir az qısqancdırlar sənədli filmlərə. Özləri də demək olar ki, istehsal etmirlər. Sən mənə son illərdə istehsal olunmuş bir bədii-televiziya filmi göstərə bilərsənmi? “Ad günü”, “Mən mahnı qoşuram”, “Nəğmə dərsi”, ya da Tofiq İsmayılovun yaradıcılığının çox hissəsi televiziyanın sifarişi ilə istehsal olunmuş filmlərdir.
televiziya istehsalı olan filmlərə həsr olunmuşdu və orada bu mövzulara geniş yer vermişdik. Adicə birini misal gətirim ki, HBO televiziya şirkəti dünyanın hazırda ən böyük şirkətlərindən biridir. Və nəyin hesabına? Özünün istehsal etdiyi televiziya və bədii filmlərə görə. Yəni hazırda tv istehsalı olan məhsullar dünyada böyük kino şirkətlərinin istehsal etdiyi filmlərlə baş-başa qoya bilirlər. (Tahir Əliyev) – Elə sənin bayaq saydığın o festivallarda yer tutan sənədli filmlərin əksəriyyəti televiziya istehsalı, ya da dəstəyi ilə çəkilən sənədli filmlərdir. Bizdə də bir neçə il bundan əvvələ qədər televiziyalara vəsait ayırırdılar, amma onlar nə çəkdilər? Heç kəsə maraqlı olmayan seriallar. Düzdür, bu, televiziyaların öz işidir, amma edə bilərdilər ki, silsilə sənədli seriallar da hazırlasınlar, lakin eləmədilər. Ya da hökmən deyil ki, sənədli olardı. Tarixi, mətbəx mövzularından kənar, yəni maarifləndirici seriallar da çəkmək olardı. Sən bilirsən ki, Azərbaycan gənci Osmanlı tarixini Azərbaycan tarixindən yaxşı bilir?... (Mir Bağır) – Elə olmalıdır da. (Tahir Əliyev) – Niyə? (Mir Bağır) – Bütün günü o mövzuda türk seriallarına baxırlar. (Tahir Əliyev) – İndi Azərbaycan tarixi mövzusunda bizim bir dənə serialın adını de mənə.
Yüklə 28,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|