Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ baki biznes universiteti İslam İbrahimov
Yüklə 2,81 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Fənnin predmeti
- Bu elmin əsas vəzifəsi təbiətdən səmərəli istifa- də etməklə cəmiyyətin maddi və mənəvi ehtiyatlara olan tələbatını ödəməklə yanaşı, təbiətlə cəmiyyətin
| Ətraf mühitin iqtisadiyyatı elmi
– təbiət və cəmiy- yət sistemlərində ümumi qanunauyğunluqlarını öyrənir. Fənnin tədqiqat obyekti – təbiət-cəmiyyət siste- mində baş verən ictimai, iqtisadi və ekoloji qanunauy- ğunluqların vəhdətidir. Fənnin predmeti – insanların təsərrüfat fəaliyyə- tində mühüm əhəmiyyət kəsb edən resursların hasilatı, emalı və istehsalı prosesində yaranan iqtisadi münasi- bətlərin məcmusudur. Fənnin məqsədi – təbii sərvətlərdən səmərəli isti- fadə olunmaqla istehsalın dinamik inkişafına nail ol- maqdır. Bu məqsədə çatmaq üçün məhsuldar qüvvələrin təbii sərvət mənbələrinə yaxınlaşdırılması; istehsalın ərazi üzrə təşkilində təbii ehtiyatların potensial imkanla- rının nəzərə alınması; təbii sərvətlərin istehsalında elmi proqnozlara əsaslanmaq; təbii sərvətlərdən istifadədə ərazinin təbii-iqtisadi şəraitinin nəzərə alınması; təbii ehtiyatların istifadəsində müasir texnologiyalardan isti- fadə olunması əsas şərtlərdən hesab olunur. Bu elmin əsas vəzifəsi təbiətdən səmərəli istifa- də etməklə cəmiyyətin maddi və mənəvi ehtiyatlara olan tələbatını ödəməklə yanaşı, təbiətlə cəmiyyətin 17 qarşılıqlı əlaqəsini təmin etməkdən ibarətdir. Həmçi- nin təbii ehtiyatların kəmiyyət və keyfiyyət göstəricilə- rindən asılı olaraq iqtisadi cəhətdən qiymətləndirilməsi- ni müəyyənləşdirir. Fənnin elmi əhəmiyyətinə gəldikdə qeyd olunmalıdır ki, həyatın inkişaf qanunauyğunluqla- rı, müxtəlif proseslərin və təbii hadisələrin dərk olunma- sı, təbii obyektlərin müşahidəsi, öyrənilməsi, təhlili və sintezi nəticəsində mümkün olur. İnsanlarla təbiətin qarşılıqlı əlaqəsinin təhlili icti- mai elm sahələrinin, ilk növbədə fəlsəfə elmlərinin inki- şafını sürətləndirir. İnsanın təbiətə münasibətinin obyek- tiv qiymətləndirilməsinin elmi əsasını təbiətin dialekti- kası təşkil edir. Təbiət bütün elmlərin və biliklərin mənbəyidir. İn- san şüuru ilə təbiəti öyrənərkən obyektiv qanunları kəşf edirsə bu qanunlara əsasən təbii qüvvələri və prosesləri cəmiyyətin istifadəsinə verir. Təbiətdən istifadənin əsas vəzifələrindən biri isteh- sal vasitələrinin təkmilləşdirməklə təbii ehtiyatların isti- fadə xüsusiyyətləri, istifadə dərəcəsi və səmərəliliyini müəyyənləşdirməkdir. İkinci tərəf isə təbii resurslardan istifadə zamanı məhsuldarlığı artırmaqla yanaşı insanın yaşadığı mühitin mühafizəsinə riayət olunmasıdır. Ha- zırda bu məsələ təbiətdən istifadənin mühüm qlobal mə- sələləri kimi qiymətləndirilir. Təbii sərvətlərdən səmərəli və kompleks istifadə edilməsində əsas vəzifə müəyyən əmək və məsrəf mü- qabilində istər ərazi, istərsə də istehsal sahələri üzrə on- ların iqtisadi səmərəliliyinin artmasından, ətraf təbii mü- hitə dəyən zərərin əvvəlcədən aradan qaldırılmasını tə- |