bazar infrastrukturları elmi cəhətdən səciyyələnir. Aqrar sahənin
durmadan inkişafı eyni zamanda kənd təsərrüfatı və emal
sənayesində elmi-texniki tərəqqinin ən yeni nailiyyətlərindən
istifadə edilməsi, innovasiya bazarmın yaradılmasından bilavəsitə
asılı olub. Bunlar dövlətin iqtisadi tənzimləyiciləri və stimul-
laşduma vasitələri hesabına təmin edilməlidir.
Regionlarda infrastrukturlann yaradılmasında dövlətin
iqtisadi tənzimləyiciləri mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyindən, bu
həlli vəcib tədbirlər, aqrar islahatın ikinci mərhələsində inkişafa
zəruri impuls verəcəkdir. Qeyd olunanlar regionlarda apanlan
dövlət infrastrukturlanmn formalaşdmlmasma, onlarm təşkilat-
landmlmasına dövlət dəstəyi prioritet istiqamət təşkil edir.
Araşdumalardan belə nəticəyə gəlmək olar ki, xüsusilə
transformasiya mühitində risklərin effektiv şəkildə sığortalanması
və regionlarda apanlan davamlı inkişafin təmin edilməsi ən
mühüm vasitələrdən biridir. Yuxanda qeyd oltmanlardan belə bir
qənaətə gəlmək olar kı, təbii ehtiyatlardan
istifadə zamam düzgün
yol seçmək lazımdır ki, ölkənin ümumi iqtisadiyyatımn
inkişafında, onun əsas tərkib hissəsi olan neft ehtiyatlanndan
səmərəli istifadə olunsun, inkişafin uzaqgörənliklə hazırlanmış
Azərbaycan modeli gənc nəslin milli mentalitetinə, zəngin tarixi
ənənələrinə respublikamızın iqtisadi inkişafında neft ehtiyatlanım
və digər təbii ehtiyatları onun əlverişli geosiyasi mövqeyinə
zəngin intellektual imkanlanna və kadr potensialına əsaslamr.
Odur ki, mövcud olan çətinlikləri və o cümlədən, Qarabağ
məsələsinin uğurlu həllinə nail olanqsa, apanlan məqsədyönlü
islahatlar sənaye və kənd təsərrüfat məhsullanmn artmasma
kömək edəcək, eləcə də Azərbaycan Respublikasmm
iqtisadiyyatımn inkişafinda mühüm rol oynayacaqdır.
Böyük ərazidə qarğıdalı becərilməsi üçün çox əlverişli
şərait vardır. Orta dağlıq təmas zonasında (Şəki-Zaqatala
zonasında və Talışda) çay və qızılgül sahələrinin genişləndirilməsi
üçün imkan vardu. İqlimi arid səviyyəli sahələrdə (Qobustan-
Ceyrançöl) quru çöl və yanmsəhra landşaftlannda qoyunçuluq
üçün qış otlaqlan geniş yayılmışdır.
Ceyrançöl-Acmohur-Kiçik
139
Qafqaz ön dağlığınm cənub yamaclannda tetaslaşdırma yolu ilə
üzümçülüyün inkişaf etdirilməsi məqsədəuyğundur. Alçaq
dağlıqdan 2000-2500 m yüksəkliyə qədər Orta dağlıq qurşağı
yerləşir. Bu qurşaq başlıca olaraq meşə landşaftma malikdir.
Talalar şəklində dağ-çəmən landşaftlarına da rast gəlinir.
Respublikada bu cür torpaqlarda son vaxtlar meşələrin salınması və
onun inkişafına xüsusi fikir verilir. Odur ki, gələcəkdə Azərbaycan
Respublikasmda meşə ehtiyatlannm genişlənməsinə böyük ehtiyac
olacaqdır. Ona görə də meşə təsərrüfatını bu qurşaqda inkişaf
etdirmək lazımdır. Qurşağm зтхап hissəsində ağ şam və qara şam
meşələri, aş^ hissəsində isə qoz, fmdıq, şabalıd və başqa meyvə
ağaçlarım artırmaq laamdır. Meşələrin yuxan sərhəddində ağac
əkilib becərilməsilə məşğul olmaq vacib məsələlər sayılmalı,
meşədən kənar sahələrdə isə taxılçılıq, kartof və şəkər çuğunduru
sahələri ilə məşğul olmaq məsləhət görülməlidir.
Yüksək dağlıq qurşağınm aşağı hissəsində subalp və alp
çəmənliklərinin landşaftlan, yuxanda isə daima qar və buzlaqlarla
səciyyələnən naval landşaft yerləşmişdir. Subalp çəmənlikləri
iribuynuzlu mal-qaranm yay otlaqlan kimi istifadə olunur. Burada
biçənəklərin sahələrinin genişlənməsi və otlaqlann səmərəli
növbəli otaniması təmin olunmalıdır. Ümumiyyətlə, yüksək dağlıq
zonanın təbiəti yaxşı qoranmalıdu'. Çaylanmızm çoxu öz
mənbəyini bu yüksəklikdən götürür, onlarm su axunı burada
formalaşır. Burada nəsli kəsilməkdə olan
nadir heyvanlar və quşlar
(turac, Dağıstan kəli,
dağ keçisi, qarapaça, ular və s.) yaşayır.
Məlumdur ki, respublikanm kənd təsərrüfatında əsas
üstünlük düzənlik ərazUərin payma düşür. Ona görə də bu
bölgəyə
qayıdaraq bəzi məsələlərin üzərində dayanmaq istəyirik. Bu zonada
torpaq və torpaqüstü havada istilik və rütubətliyin paylan- masmda
səthin yanm xüsusiyyətləri və mikrorelyef formalan əsas rol
oynayır. Suvarma və drenaj sistemləri terrasllar istiqamətində
apanisa da, tikinti zamam torpaq işlərinin həcminin müəyyən
edilməsində bunu bilmək və nəzərə almaq lazım gəlir.
Şirvan
140