Pol ska – r osja: czy fatal izm w rogości?
Yüklə 404,68 Kb. Pdf görüntüsü
|
98 Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej • Rok 11 (2013) • Zeszyt 3 Iwona Hofman Ze względu na charakter tego artykułu oraz dla uwypuklenia stylu opisu- jąco-perswazyjnego zacytuję w tym miejscu szczególnie istotne fragmenty „Notatek...” w następującym wyborze: „Ministerstwo Kultury i Sztuki odmówiło przyznania dotacji redakcji »Przeglądu Prawosławnego«, który ukazuje się w Białymstoku. W ogóle do- tacje dla mniejszości narodowych przewidziane w budżecie z niewiadomych powodów nie są do tej pory wypłacone” 5 . „W tej chwili toczy się wielka dyskusja na temat mniejszości polskiej, przede wszystkim jest to sprawa mniejszości polskiej na Litwie i Białorusi oraz sprawa repatriacji Polaków z republik środkowoazjatyckich. Dyskusja chaotyczna, pełna ignorancji, demagogii i chciejstwa. Dużą, niestety, w tym zamieszaniu rolę odgrywa p. Andrzej Stelmachowski, prezes Stowarzysze- nia Wspólnota Polska. Zacznijmy od Litwy. Od dłuższego czasu trwa kampania w sprawie doto- wania przez Polskę polskiego uniwersytetu w Wilnie. Parokrotnie „Kultura” poruszała ten problem, twierdząc, że jest to pomysł nierealny i szkodliwy. Na miejscu nie ma kompetentnej kadry profesorskiej, sprowadzenie zaś specjalistów z Polski jest nie tylko niezmiernie kosztowne, ale nie zapewnia ciągłości wykładów. Tak samo jest niecelowe, by studenci w dziedzinach spe- cjalistycznych, jak medycyna, studiowali w Polsce. Przecież po ukończeniu studiów mają pracować na Litwie a nie w Polsce, nie mówiąc już o różnych trudnościach, jak nostryfikowanie dyplomów. Jedynym realnym rozwiąza- niem jest rozbudowa studiów na Uniwersytecie Wileńskim, gdzie już bardzo dynamicznie funkcjonuje Katedra Filologii i Literatury Polskiej przy bardzo życzliwym stosunku władz uniwersytetu. Wydaje mi się, że główny wysiłek powinien być skierowany na rozbudowę polskiego szkolnictwa powszech- nego i licealnego. Tak samo bardzo jest potrzebna pomoc dla polskich rolni- ków, którzy znajdują się w bardzo trudnej sytuacji po likwidacji kołchozów, nie posiadając ani odpowiedniego sprzętu rolniczego ani przygotowania do pracy indywidualnej. Trochę się w tej dziedzinie robi, ale w sposób niewy- starczający. Ten problem pomocy dla rolnictwa polskiego jest również jak najbardziej aktualny na terenie Białorusi i Ukrainy, gdzie są identyczne trud- ności w dziedzinie przejścia od gospodarki kolektywnej do indywidualnej. Jeśli zaś idzie o Polaków w republikach środkowoazjatyckich, to tu jest prawdziwe pomieszanie z poplątaniem. Przede wszystkim praktycznie bio- rąc o Polakach w tych republikach nic się nie wie. Do tej pory nie ma jesz- cze na tych terenach polskiej sieci konsularnej, dopiero teraz projektuje się otwarcie polskiej ambasady w Ałma-Acie jak również w Taszkiencie i Asz- chabadzie. Nie bierze się również po uwagę, że większość Polaków na tych terenach to są Polacy wywiezieni we wczesnych czasach stalinowskich przy 5 „Notatki Redaktora”, K. 1994, nr 7/562 – 8/563, s. 154. 99 Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej • Rok 11 (2013) • Zeszyt 3 Problem mniejszości narodowych w „Notatkach Redaktora” i archiwum Jerzego Giedroycia likwidacji polskich okręgów autonomicznych, dla których byłaby to nie re- patriacja, ale przeskok do nieznanych im warunków. Nie bierze się również pod uwagę, że np. w Azerbejdżanie sytuacja Polaków jest bardzo dobra i tam odgrywają oni znaczną rolę w republice. Trzeba również pamiętać, że repa- trianci w Polsce znajdują się w bardzo ciężkich warunkach. Trudny i ciężki będzie problem adaptacji. Osadzanie ich, np. na roli będzie rzeczą prak- tycznie niemożliwą, gdyż są oni wychowani w kołchozach i nie mają pojęcia o gospodarce indywidualnej. [...] W tej chwili, to co można zrobić w Rosji, to odbudować inteligencję polską, której praktycznie tam nie ma, bo pionierski wysiłek nauczycieli z Polski i Kościoła jest całkowicie niewystarczalny mimo ich imponującej ofiarności. Wykształcenie tam warstwy inteligenckiej mia- łoby dla nas ogromne znaczenie, znajomość bowiem tamtejszych stosunków a przede wszystkim języka praktycznie nie istnieje na Zachodzie. Tutaj Po- lacy mogliby odegrać wielką rolę chociażby jako tłumacze. [...] Należałoby tutaj rozbudować system stypendiów. Niestety trudnością jest to, że mimo dużych perspektyw, praktycznie nie ma amatorów na studia w republikach środkowoazjatyckich. [...] Niewątpliwe w tym jest bardzo duża wina naszych władz, które nie potrafią pokazać tej młodzieży jakie mogą być perspektywy pracy na terenach azjatyckich, a mamy przecież świetne wzory z przeszłości jaką pionierską rolę odgrywali Polacy w okresie caratu na Syberii, w Char- binie, przy budowie kolei transsyberyjskiej, by wymienić kilka przykładów. Niestety to wszystko razem jest wynikiem kompletnego braku naszej poli- tyki wschodniej w najszerszym tego słowa znaczeniu. Wymaga to również przestawienia opinii społecznej. Charakterystyczne jest dla Polski to, że pra- sa, radio, telewizja poświęcają tyle czasu, wysiłku i pieniędzy np. Afryce Po- łudniowej, a jeśli idzie o Wschód to nie wychyla się praktycznie nosa poza Moskwę i okolice. Niestety za mało jest Kapuścińskich czy prac nielicznych i odosobnionych ośrodków, jak działalność Piotra Mitznera, Jana Malickie- go czy Cywińskiego; lista ich jest bardzo krótka” 6 . „W tym roku została rozwinięta na dużą skalę akcja kolonii dla dzieci pol- skich z Litwy, Białorusi, Ukrainy i Kazachstanu. Jak również została zwięk- szona liczba stypendiów na studia dla Polaków z tamtych terenów. Sądzę, że byłoby celowe zorganizowanie również wycieczek dla polskich rolników, by mogli się zapoznać z organizacją indywidualnych gospodarstw rolnych. [...] Jeśli idzie o produkcję sprzętu rolniczego to pierwsze kroki podjęło na Litwie Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”, ale na małą skalę, a podobne ośrodki należałoby zorganizować na Białorusi i Ukrainie. Też w tym wypad- ku produkcja ta powinna służyć nie tylko Polakom” 7 . 6 Ibidem, s. 158-160. 7 „Notatki Redaktora”, K. 1994, nr 4/559, s. 178. Yüklə 404,68 Kb. Dostları ilə paylaş:
|