Prof. ġərifov Famil Həsən
Yüklə 4,4 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Zoğların ucunun qoparılması
271
inkişafına, zoğların yaxşı yrtişməsinə, həm də yarpaq qoltuğunada yerləşən qışlayan gözcüklərdə salxım başlanğıclarının çox qoyulmasına şərait yaradır. 2.
təmin edir. 3.
Zoğlar tənək üzərində sərbəst və bir bərabərdə yerləşməklə günəş şüaları və hava ilə yaxşı təmin olunur. 4.
da istehsalatın tələbinə uyğun keyfiyyətdə məhsul yetişdirməyə təminat verir. Yazda tənəkdə çoxlu yaşıl zoğ əmələ gəlir. Bu zoğların bir qismi ştamb və çoxillk hissələrdəki yatmış tumurcuqlardan əmələ gəlir. Çoxillik hissədə yatmış tumurcuqdan əmələ gələn zoğlar ―haramı zoğlar‖ adlanır və adətən, şərq mənşəli üzüm sortlarında barsız olur. Bu zoğlardan üzümlükdə seyrəkliyin aradan qaldırılmasında, tənəyin bərpa edilməsində və cavanlaşdırılmasında istifadə edilir. Lazımsız zoğların qoparılmasında hər bir tənəyə fərdi yanaşmaq tələb olunur. Ona görə də bu işi təcrübəli fəhlələrə tapşırmaq lazımdır. Harami zoğlar 5-6 cm-ə çatdıqda ( ikinci fazanın əvvəlində) qoparılmalıdır. Hələ yaxşı olar ki, ştambdakı haramı zoğlar tumurcuqlar şişib açılmaq üzrə olanda tökülsün. Bu vaxt fəhlə əlinə əlcək geyinir və bir ştambda bir dəfə üstdən aşağıya doğru siyirməklə harami zoğları tökür. Əvvəlcədən ölçüb- biçmək lazımdır Əgər haramı zoğ tənəyə lazım olmayacaqsa, onda bəs nə üçün onların böyüməsinə və tənəkdən qida maddələrini havayı mənimsəmələrinə imkan verilsin. Bar barmaqlarından çıxan zoğlarda barlı və barsız zoğlar bir-birindən seçiləndə onlar nizamlanmalıdır. Bu zaman tənəyin yükü qəti olaraq müəyyən edilə bilər. Bir gözcükdən çıxan ―əkizlər‖ aşağıdakı vəziyyətdə ola bilər 1 vəziyyət-də biri barlı, biri barsız, burada barsız qoparılmalıdır. II vəziyyətdə ikisi də barlıdırsa, burada bir qədər fikirləşmək lazımdır. Əgər tənəyin yükü normadan çoxdursa, onda onlardan zəifi qoparılmalıdır. Əgər tənəyin yükü normadan azdırsa, onda onların ikisini də saxlamaq lazımdır. III vəziyyətdə zoğların ikisi də barsızdırsa, onda onlardan zəifi qoparılmalıdır. Əgər bir gözcükdən üç zoğ çıxırsa, onda ona münasibət yuxarılardakıların birinə uyğun aparılmalıdır. Zoğların qoparılması tənəkdə barlı və barsız zoğlar arasındakı nisbəti nizama salır ki, bu da məhsulun keyfiyyətinə birbaşa təsir göstərir. Yaşıl zoğları qopararkən baş barmaqla qoparılacaq zoğun dibindən basmaqla qoparmaq lazımdır. Artıq zoğların qoparılması işi vaxtında və düzgün aparılmalıdır.Məsələn, Bu iş gecikdirildikdə tənəkdə zəifləmə müşahidə edilir. 272
Barsız zoğların barsızlığına görə hamsını qoparıb atmaq olmaz. Ona görə də bunların qoparılma dərəcəsi kolun ümumi vəziyyətinə uyğunlaşdırılmalıdır. Barlı və barsız zoğlar aşağdakı nisbətdə nizamlana bilər: 1:1, 2:1, 3:1, 4:1, 5:1 və 6:1. Burada birinci rəqəmlər barlı, ikinci rəqəmlər barsız zoğa aiddir. Tənəyin gücü artdıqca nisbət azalır, zəif gücə malik tənəklərdə nisbət çoxalır, yəni hər 5-6 barlı zoğa bir barsız zoğ saxlanır. Praktiki olaraq üzümlükdə bu işləri yerinə yetirərkən heç kim qələm-kağız götürüb nisbət qurmur. Səriştəli üzümçülər vaxt itirmədən bunları gözəyarı nizamlayır. Tənək üzərində əmələ gələn zoğların miqdarı onun boy gecünə tam uyğun gəlirsə və ya zoğun sayı nisbətən azdırsa, belə bitkilərdə bu əməliyyatın aparılması məsləhət deyildir. Bir qrup sortlarda tənəkdə saxlanan barlı və barsız zoğların miqdarı tədqiqatlar nəticəsində öyrənilmişdir. Məsələn, iri salxımlı Qaraburnu (Bolqar), Çauş, İtaliya, Tayfi, Ağadayı, Təbrizi və s. sortlarda nisbətən çox barsız zoğ tələb olunduğu halda, xırda salxımlı Pino, Aliqote, Rislinq, Kabene-Savinyon, Muskat Ottonel sortları üçün az barsız zoğ saxlamaq lazımdır. Məlum olmuşdur ki, bu məsələ sortla yanaşı onun becərilmə şəraitinə və alınan məhsulun istifadə istiqamətinə uyğun olaraq dəyişə bilər. Hazırda müəyyən olunmuşdur ki, barlı zoğlarda yarpaq səthi kifayət qədər olmadıqda, barsız zoğlar onları üzvi birləşmələrlə təmin edir. Yaşıl zoğların qoparılması əməliyyatı tənəkdə olan müəyyən sayda zoğların azalması deməkdir ki, bu da özlüyündə qoparılan zoğların əmələ gəlməsinə sərf olunan qida maddələrinin itirilməsi deməkdir. Bu əməliyyatın tənəyə mənfi təsirini azaltmaq məqsədilə bu işi qısa vaxtda, iki-üç dəfə, həm də öz vaxtında aparmaq lazımdır. Zoğların ucunun qoparılması Üzümlükdə zoğların ucunun qoparılması əməliyyat çoxdan tətbiq olunur. Bu əməliyyat əsasən seyrək salxımlı sortlarda çiçəyin tökülməsini azltmaqla, salxımlarda gilələrin artırılması məqsədilə aparılır. Zoğların ucunun qoparılması geniş mənada aşağdakı məqsədlər üçün həyata keçirilir: 1.
yuurtalıqların və gilənin inkişafını sürətləndirmək və onların tökülməsini azaltmaq. 2.
böyümə gücünü artırmaq. 3.
Cavan tənəklərə forma verməni sürətləndirmək. 4.
Çox sıx əkilmiş üzümlükdə görülən işləri yüngülləşdirmək. Yüklə 4,4 Mb. Dostları ilə paylaş:
|