qadın – onun avtobusa nə vaxt mindiyini görməmişdim –
qulağıma pıçıldadı: «Hələ də bacarırsan?»
Gənc yaşlarından məni daimi müştərisi kimi qəbul edib,
şıltaqlıqlarıma dözən keçmiş sevgilim məğrur
Kasilda Armanta idi. Xəstəhal və kasıb vəziyyətdə işdən ayrılıb,
ona dayaq duran, öz soyadını verən,
onu, bəlkə, bir az da sevən çinli bostançıya ərə getmişdi. Yetmiş
üç yaşında da Kasilda həmişəki çəkisini, gözəlliyini və sənətinə xas
olan güclü xarakterini, sərbəstliyini saxlamışdı.
O məni dənizə gedən yolun üstündəki təpədə, çinlilərin
bostanının arasında yerləşən evinə apardı.
Qıjıların, boy atmış astromeliyaların əhatəsində, damından quş
qəfəsləri asılmış kölgəli eyvanda
çimərlik kürsüsündə oturduq. Başlarında konusvari şlyapa təpənin
ətəklərinə səpələnən çinlilər şaxıyan
günün altında bostan əkirdilər. Aşağıda iki qayalıq dambanın arası
ilə çayın bir neçə liq axıb dənizə
çatdığı Bokas de-Senisanın boz torpaqları göz işlədikcə uzanıb
gedirdi. Söhbət etdiyimiz vaxt ağ okean
gəmisi çayın mənsəbinə girdi və gəminin cöngə kimi qəmgin
böyürtüsü çay limanından eşidilənə qədər
dinməzcə onu seyr etdik. O, köks ötürdü: «Təsəvvür edirsən?
Yarım əsrdən də artıq müddətdə səni ilk
dəfədir yataqda qəbul etmirəm». «Biz indi əvvəlki adamlar
deyilik», – mən dedim. Qadın məni
eşitmədən sözünə davam etdi: «Hər dəfə sənin yazıların radioda
veriləndə, adamların səni necə
sevdiyindən ağızdolusu danışılanda, kimsə səni məhəbbət
müəllimi adlandıranda, inanırsan,
fikirləşirəm ki, sevgidə necə canını əsirgəmədiyini, necə bacarıqlı
olduğunu mənim qədər heç kim
bilmir. Ciddi sözümdür, – o dedi, – səninlə heç kim məndən yaxşı
ola bilməzdi».
Daha müqavimət göstərəsi halda deyildim. Kasilda bunu hiss
etdi, yaşarmış gözlərimi gördü və
yəqin, yalnız onda başa düşdü ki, artıq əvvəlki adam deyiləm,
mən isə onun baxışlarına, heç
inanmadığım halda, mərdliklə tab gətirdim. «Mən qocalıram», –
etiraf etdim. «Biz artıq qocayıq, – o,
köks ötürdü. – Sadəcə, qocaldığımızı daxilən hiss etmirik, ancaq
kənardan baxanlar bunu görürlər».
Ürəyimi ona açmaya bilməzdim və doxsanilliyim ərəfəsində Rosa
Kabarkasa etdiyim ilk zəngdən
tutmuş, otaqda hər şeyi darmadağın edib, bir də oraya
qayıtmadığım həmin dəhşətli gecəyə qədər içimi
parçalayan bütün əhvalatı başdan-ayağa ona danışdım. Ürəyimi
açıb tökməyimə elə qulaq asırdı, sanki,
bunları özü yaşamışdı, sonra tələsmədən bir az düşünüb
gülümsədi.
– Əlbəttə, özün bilən yaxşıdır, ancaq bu xilqəti itirmə, – Kasilda
dedi. – Tək-tənha ölməkdən betər
bədbəxtlik yoxdur.
Biz Puerto-Kolombiaya araba kimi can çəkə-çəkə sürünən
balaca qatarla getdik. Bokas de-Senisanın
dibini təmizləyənə qədər bütün dünyanın ölkəyə daxil olduğu
ovulmuş taxta bəndin qarşı tərəfində
nahar edib, cüssəli zənci arvadların qızardılmış parqo balığı,
üstünə yaşıl banan dilimləri qoyulmuş
kokoslu düyü verdiyi, palmadan düzəldilən talvarın altında
oturduq. Günortanın bürküsündə iki saat
mürgülədik, sonra isə alışıb-yanan günəş dənizdə batana qədər
söhbət elədik. Hər şey mənə xəyal kimi
görünürdü. «Həyatın işinə bir bax, bizə bal ayı bəxş etdi, – Kasilda
zarafatla dedi. Və ciddi görkəm
aldı: – İndi geriyə dönüb baxanda yatağımdan gəlib keçmiş
minlərlə kişi görürəm, ancaq onlardan ən
fağırının belə mənimlə qalması üçün canımı verərdim. Allaha
şükür, vaxtında öz çinlimi tapdım. Nə
olsun, şeyi çeçələ barmağım boydadır, intəhası, bilirəm ki, təkcə
mənimdir».
O, gözlərimin içinə baxıb, indicə dediklərinə reaksiyamı
öyrənəndən sonra sözünü tamamladı: «Bu
saat get, o yazığı axtar, hətta qısqanclığının pıçıldadıqları düz olsa
da, fərqi yoxdur, necə deyərlər,
neyləmisənsə, özün eləmisən. Əlbəttə, qoca romantikasını da rədd
elə getsin. Oyat onu, qorxaqlığına,
alçaqlığına görə şeytanın səni mükafatlandırdığı mərətinlə kişiliyini
ona sübut et. Ciddi deməyimi
istəyirsənsə, – sözünü səmimiyyətlə bitirdi, – sevdiyinlə olmaq
zövqünü dadmamış ölmə».
Ertəsi gün telefonun nömrəsini yığanda ürəyim az qalırdı
yerindən çıxsın. Çünki Delqadina ilə yeni
görüşdən qorxurdum, çünki Rosa Kabarkasa nə cavab verəcəyimi
bilmirdim. Otağındakı dağıntının
qiymətini öz xeyri üçün şişirdəndə aramızda əməlli-başlı mübahisə
olmuşdu. Anamın xeyli pula gedəsi
rəsm əsərlərindən ən çox sevdiyim birini satası oldum, ancaq
lazım olan məqamda o, mənim fikrimdə
tutduğumun heç onda birini də doğrultmadı. Aldığımın üstünə öz
saxlancımı da əlavə edib, hamısını
Rosa Kabarkasa apardım və sözümü kəsəsinə dedim: «Ya bu, ya
heç bir şey». Deməyə nə ehtiyac,
intihara yaxın bir hərəkətdi, mənim təmiz adımı məhv etmək üçün
bircə sirrimi satmağı kifayət idi. O
inad etmədi və haqq-hesab çəkdiyimiz gecə girov saxladığı
tablonu özünə götürdü. Bir zərbə ilə hər
şeyi itirdim: Delqadinanı, Rosa Kabarkası və öz sonuncu
əmanətimi. Ancaq telefon qəfil zəng vurdu:
bir, iki, üç… və dəstəkdə o idi: «Neyləyək?» Səsim mənə qulaq
asmadı. Dəstəyi yerinə qoydum. Tor
yelləncəyə uzanıb, Satinin ürəyə məlhəm olan lirikası ilə özümü
sakitləşdirməyə çalışdım, ancaq elə
tərlədim ki, hətta kətan yelləncək də islandı. Zəng etmək üçün
səhəri gözləməyə səbrim çatmadı. – Yaxşı, – qətiyyətlə dedim. –
Bu gün – hə.
Rosa Kabarkas – başqa cür ola da bilməzdi – heç nə olmamış
kimi cavab verdi. «Ay tənha qoca, –
özündən razı halda nəfəs aldı, – iki ay ilim-ayaq itirsən, sonra da
peyda olub, mümkün olmayan şey
xahiş edirsən». O dedi ki, Delqadinanı bir aydan çoxdur görmür,
deyəsən, sən otağı darmadağın edəndə
keçirdiyi sarsıntıdan özünə gəlib, o qədər özünə gəlib ki, bunu heç
xatırlatmadı, səni də soruşmadı,
ümumiyyətlə, öz yeni işindən razıdır, əvvəlkindən yaxşıdır, düymə
tikəndə aldığından çox pul alır. İçim
od tutub yandı. «Yəqin, fahişəliyə qurşanıb», – dedim. Rosa
dərhal etiraz etdi: «Elə olsa, burda olardı.
Dostları ilə paylaş: |