İkinci kitab. Müsəlman qadının sosial həyatda iştirakı̇
394
hım, ona xeyir-dua ver! Allahım, onu bağışla! Allahım, ona
rəhm et!”
1
hədisini şərh edən İbn Dəqiq əl-Eyd yazır:
“Bundan əvvəl dedik ki, (hədisdə) elə mötəbər xüsusiyyətlər
vardır ki, onlara biganə qalmaq olmaz. Qoy (oxucu) hədisdə
göstərilmiş məziyyətlərə nəzər salsın, hansı xüsusiyyətlərin mö-
təbər olduğunu, hansıların da olmadığını müəyyənləşdirsin.
Kişilik (cins mənasında – mütərcim) xüsusiyyətinə gəlincə,
qadınların məscidə getməsi məndubdur. Zəruridir ki, (bu
məsələdə) qadınlar kişilərlə eyni tutulsun. Çünki savab qazan-
maq məsələsində (bir şəxsin) kişi olmağı şəriət baxımından nə
isə ifadə etmir”
2
.
Qeyd edək ki, müsəlman qadınların məscidə gedib-gəlmələri
fəziləti baxımından təkcə Peyğəmbər məscidi ilə məhdudlaş-
mamış, əksinə, Mədinə ətrafı və xaricindəki məhəllə məscidlə-
rini də əhatə etmişdi. Bəzi faktlara nəzər salaq:
Rəvayət olunur ki, Abdullah ibn Ömər
(Allah ondan razı qalsın!)
demişdir:
“İnsanlar Quba torpaqlarında sübh namazını qılarkən bir
nəfər gəlib dedi: “Bu gecə Peyğəmbərə
(Ona Allahın xeyir-duası və
salamı olsun!)
vəhy gəlmiş və əmr olunmuşdur ki, (namazda) üzü-
nü Kə`bəyə tutsun. Elə isə siz də üzünüzü ona (Kə`bəyə –
mütərcim) sarı çevirin.” Həmin vaxt üzləri Şama tərəf idi və
onlar Kə`bəyə doğru çevrildilər”
3
.
Hafiz ibn Həcər demişdir:
1
Ehkam əl-əhkam şər` ümdə əl-əhkam, I cild, səh. 148.
2
Yenə orada, səh. 151.
3
Hədisi İmam Buxari rəvayət etmişdir.
Beşinci fəsil. Peyğəmbərin zamanında qadınların sosial həyatda...
395
“İbn Əbu Hatimə görə, Süveylə bint Əsləmin rəvayət et-
diyi hədisdə qibləyə üz çevirmənin necə baş verməyi haqda
məlumat vardır. ...Süveylə demişdir: “Qadınlar kişilərin, kişilər
də qadınların yerinə keçdilər. Və biz qalan iki rükəti üzümüzü
Beytülharama (Kə`bəyə – mütərcim) tutaraq qıldıq”
1
.
Əmr ibn Sələmə rəvayət edir ki, atası demişdir:
“Allaha and olsun ki, yanınıza Peyğəmbərin
(Ona Allahın xeyir-dua-
sı və salamı olsun!)
yanından gəlmişəm. O deyib: “Filan namazı filan
vaxtda, filanını da filan vaxtda qılın. Namaz vaxtı gəldikdə biri-
niz azan versin, namazı da sizə aranızda Quranı ən yaxşı bilən
qıldırsın.” Adamlar (bir-birinə) baxdılar. (Əmrin atası deyir:)
“Aralarında Quranı məndən yaxşı bilən yox idi. Quranı gə-
lib-gedənlərdən öyrənmişdim. Məni qabağa keçirdilər. Həmin
vaxt altı-yeddi yaşım olardı. Əynimdəki paltar (əba) səcdəyə
getdiyimdə dartılır, (aşağılarım görünürdü). Həmin məhəllədən
bir qadın (camaata) dedi: “Quran oxuyanınızın arxasını bizdən
gizlətməyəcəksinizmi?!”
2
(Əmrin atası deyir:) “(Adamlar par-
ça) alıb (ondan) mənə uzun köynək biçdilər. Həmin köynəyə
sevindiyim qədər heç nəyə sevinməmişdim”
3
.
Peyğəmbər
(Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!)
qadınların məscidə
gəlib-getmək haqqının olduğunu xüsusi şəkildə bildirmiş, bu
haqqın qorunması üçün səy göstərmişdir.
Abdullah ibn Ömər
(Allah ondan razı qalsın!)
rəvayət edir ki,
Peyğəmbər
(Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!)
demişdir:
1
İbn Həcər əl-Əsqəlani. Fəth əl-Bari, II cild, səh. 52.
2
Yəni, paltarı qısa olduğundan səcdədə onun ayıb yerləri arxadan görünür,
uzun paltar alın ki, biz onun ayıb yerlərini görməyək – tərcüməçinin qey-
di.
3
Hədisi İmam Buxari rəvayət etmişdir.
İkinci kitab. Müsəlman qadının sosial həyatda iştirakı̇
396
“Qadınlarınız sizdən gecələr məscidə getmək üçün icazə is-
təsələr, onlara icazə verin”
1
.
Rəvayət olunur ki, Abdullah ibn Ömər
(Allah ondan razı qalsın!)
demişdir:
“Ömərin zövcəsi sübh və işa namazlarını məsciddə camaatla
qılırdı. (Bir dəfə) ona dedilər: “Nə üçün məscidə gedirsən?
Sən bilirsən ki, Ömər bundan xoşlanmır və (səni) qısqanır.”
(Qadın) dedi: “Bunu mənə qadağan etməyə ona nə mane olur
ki?” Dedilər: “Ona Peyğəmbərin
(Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!)
sözü mane olur. Belə ki Peyğəmbər
(Ona Allahın xeyir-duası və salamı
olsun!)
deyib: “Allahın bəndələrinə məscidlərə getməyi qadağan
etməyin”
2
.
Rəvayət olunur ki, Abdullah ibn Ömər
(Allah ondan razı qalsın!)
demişdir:
“Peyğəmbərin
(Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!)
belə dediyini
eşitmişəm: “Qadınlarınız sizdən məscidə getmək üçün icazə
istəsələr, məscidə getmələrinə mane olmayın (Hədisin başqa
versiyasında: “Qadınların məscidə getmək xoşbəxtliyinə mane
olmayın”).
(Bu zaman) Bilal ibn Abdullah dedi: “Allaha and olsun ki,
onlara mane olacağıq!” Bunu eşidən Abdullah ona tərəf getdi
və ona elə pis söydü ki, oxşarını eşitməmişdim. Daha sonra
dedi: “Mən sənə deyirəm ki, Peyğəmbər
(Ona Allahın xeyir-duası və
salamı olsun!)
belə deyib, sən isə deyirsən ki, “Allaha and olsun ki,
onlara mane olacağıq!”
3
1
Hədisi İmam Buxari və İmam Müslim rəvayət etmişlər.
2
Hədisi İmam Buxari rəvayət etmişdir.
3
Hədisi İmam Müslim rəvayət etmişdir.
Dostları ilə paylaş: |