Qaydalarını bilməlidir. Nitq mədəniyyəti ancaq düzgün danışmaq bacarığı deyil, həm də düzgün yazmaq vərdişləri

Nitqin formaları + 18.Nitqin yazılı və şifahi formaları

Nitqin şifahi (dialoji, monoloji), yazılı və daxili (lal) növləri vardır.
Şifahi nitq ünsiyyətin ən qədim formasıdır. Bunun yaranması insanlığın təşəkkül tarixi ilə bağlıdır. Şifahi nitq eşitmə,dinləmə, qavrayış üçün nəzərdə tutulan səsli nitqdir. Şifahi nitqin konkret olaraq özünəməxsus xüsusiyyətləri vardır:

1. 
   Şifahi nitq danışılır və eşidilir.
   
2. 
   Şifahi nitq prosesində aydın, ümumişlək sözlərə daha çox yer verilir.
   
3. 
   Şifahi nitqdə cümlələr əsasən qısa və quruluşca sadə olur.
   
4. 
   Şifahi nitqda yarımçıq cümlələrdən, qısa replikalardan çox istifadə edilir.
   
5. 
   Şifahi nitqda intonasiya, fasilə, vurğu və s. köməkçi vasitələrdən istifadə edilir. Tələb olunan məqamlarda mimika va jestlərə yol verilir.
   
6. 
   Şifahi nitqin forma va məzmununu müəyyən texniki vasitələrin köməyi olmadan galacak nasla eyni ilə çatdırmaq mümkün deyildir.
   
7. 
   Sifahi nitqin tempi yazılı nitqə nisbətən sürətlidir.
   
8. 
   Şifahi ədəbi dil müəyyən vasitə olmadan bu və ya digər fikri gələcək nəslə çatdıra bilmir. Şifahi nitqin iki növ olur: monoloji nitq, dialoji nitq
   

Monoloji nitq - Monoloji nitqin osas mahiyyəti ondan ibarətdir ki, burada hər hansı bir ideya, fikir, mosolo, problem,məlumat, informasiya, xatirə və s. bir nafarin ardıcil, rabitəli, geniş və ya qısa nitqi kimi özünü göstərir. Monoloji nitq mühazirə, məruzə, məlumat, çıxış, məktub, məqalə, monoqrafiya və
s. formalarda ola bilir. Monoloji nitq bir şəxsin danışığıdır.
Dialoji nitq - Monoloqda biri danışır, qalanları qulaq asırsa, dialoqda danışıq iştirak edənlər arasında baş verir. Dialoji nitqda sual-cavab forması asas rol oynayır. Dialoq üçün xarakterik əlamətlərdən biri də replika, emosionallıq. yığcamlıqdır. Dialoji nitq əsasən iki və daha çox adamın iştirakı şəraitində baş verir.