QəDİm diyari xinaliq azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı
Yüklə 397,14 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- III M illətlərarası Folklor konqresi B ildirilən. Ankara. 1987. 5. M . S eyid ov. Azərbaycanda m ifik təsəvvürün qaynaqları.
Günəş tanrısına at qurban kəsirdilər (14). Şahdağ etnik qrupuna aid olan etnoslar da atı hər zaman müqəddəs hesab etmişlər. Hətta Xınalıq kənd sakinlərinin söylədik lərinə görə bu ərazidə bəzən atlar ehtiram əlaməti olaraq dəfn edilmişdilər. Ümumiyyətlə, qədimdə türkdilli xalq larda şöhrətli atlar üçün məzar və türbə düzəldildiyi məlumdur (26, 19). Göründüyü kimi, bütün azərbay canlılar kimi Şahdağ etnik qrupları da tarixi zaman içərisində qədim şumer-türk inanclar sistemini İslam düşüncə tərzi ilə birləşdirərək yeni bir sintez yaratmış və bununla da qədim dini dünyagörüşlərini bu günədək özünəməxsus şəkildə yaşatmışlar. Beləliklə, Şahdağ xalqlarında pir inancları və onların mənşəyinin araşdırılması Azərbaycan əhalisinin keçmişi ilə bu günü arasında körpü yaradaraq Azərbaycan mənəvi mədəniyyətinin, tarixi varisliyinin dərin köklərinin mövcudluğunu bir daha təsdiq etmiş oldu. Ümumazər- baycan, ümumtürk mədəniyyət tarixi müqayisəli şəkildə araşdırıldıqca və qədimlərə doğru getdikcə bu tarixin vahid bir kökə calandığının şahidi oluruq. * * *
7.
Volkova. N. Q. Xınalıq. Kavkazskiy etnoqrafiçeskiy sbornik. VII. M. , 1980. 8. Arxeoloqiçeskie i etnoqrafiçeskie izıskaniya v Azerbaycane. 1977q. Baku, 1980. 9. Uçonıe zapiski AQU. Seriya istorii i filosofii. 1966. N6. 10. Q- Cavadov. Azərbaycanın azsaylı xalqları və milli azlıqları. Bakı, 2000. 11.
Q. Qeybullayev. Azərbaycanlıların etnik tarixinə dair. Bakı, 1994. 12. Murad Adjı. Evropa, tyurki, Velikaya step. M, 1998. 13. N. Rzayev. Əcdadlarımızın izi ilə. Bakı, 1992. 14. M. Paşayeva. Azərbaycanlıların ailə məişətində kosmo- qonik inamlann yeri. Folklor və etnoqrafiya jurnalı. 2006, N1
15. N. Müseyibli. Gəmiqaya. Bakı. 2004. 16. T. Axundov. Severo-Zapadnıy Azerbaydjan v epoxi eneolita i bronzı. Baku. 2001. 17.
Strabon. Qeoqrafiya v 17 kniqax, 3, IV. M, 1979. 18.
Azərbaycan SSR EA 1945-ci il ekspedisiyalannm materiallan. Bakı, 1947 19. Ə. Rəcəbov. Y. Məmmədov. Orxon-Yenisey abidələri. Bakı. 1993. 20.
Q. Paşayev. İraq- Türkmən folkloru. Bakı. 1992. 21.
E. Əlibəyzadə. Azərbaycan xalqının mənəvi mədəniyyət tarixi. Bakı 1998. 22. SMOMPK. IX. Tiflis, 1890. İokimov. İz etnoqrafiçes- koqo dnevnika. 23.
B. Budaqov. Türk uluslarının yer yaddaşı. Bakı. 1994. 24.
A. Şükürov. Mifologiya. VI. 25.
L. P. Potapov. Kult qor na Altaye. Sovetskoe etnoqrafiya. 1946. N2. 26. K. Vəliyev. Elin yaddaşı, dilin yaddaşı. 27. Sovetskaya tyurkologiya. 1973. N3. M. Seyidov. К voprosu o traktovke ponyatii Yer, Sub v drevııetyurkskix pamyatnikax. 43 28. Q eybullayev Q. A zərbaycan türklərinin təşəkkülünə dair. Bakı, 1994. İnformatorlar: • Kənd sakiniləri Xalid, day i, 1939. • M əlikli Rüstəm , 1959. • H üseynov Şaiq, 1941. • Şərifov Ziyəddin 1940 44 NƏTİCƏ Beləliklə, bu gün Azərbaycan xalqının tərkib hissəsi olan Şahdağ xalqları ümumi məişətlərini formalaşdırmaqla bərabər özlərinin spesifikliyini, lokal-səciyyəvi cəhətlərini də müəyyən dərəcədə qoruyub saxlamışlar. Şahdağ xalqlarının ailə məişəti ilə bağlı qədim dini-mifik dünyagörüşlərinin araşdırılması azərbaycanlıların keçmişi ilə bu günü arasında körpü yaradaraq Azərbaycan mənəvi mədəniyyətinin tarixi varisliyinin dərin köklərinin, eyni zamanda qədim şumer-türk-azərbaycan mədəniyyətləri arasındakı qırılmaz bağların mövcudluğunu bir daha təsdiq etmiş oldu. Beləliklə, bütövlükdə ümumazərbaycan mənəvi mədəniyyət tarixi araşdırılıb qədimlərə doğru getdikcə bu tarixin vahid bir kökə calandığını görürük. . Bugün Azərbaycançılıq ideologiyasına əsaslanaraq müstəqillik yolunda inamlı addımlarla irəliləyən Azər baycanda yaşayan azərbaycanlıların, o cümlədən Azər baycanın və dünyanın nadir etnoslarından olan xınaliqlar, qrızlar, buduqlar, və digər etnik qrupların maddi və mənəvi mədəniyyət tarixinin qarşılıqlı- müqayisıli şəkildə araşdırılması və bu tarixin qorunaraq gələcək nəsillərə ötürülməsi bütövlükdə Azərbaycan mənəvi mədəniyyət tarixinin milli çalarlarının və qədim tarixi bağlarının üzə çıxmasına imkan yaradır. 45 Yüklə 397,14 Kb. Dostları ilə paylaş:
|