Qulu məHƏRRƏMLİ

 

 

      ARA PLAN (add-on plan) - əsas mövzu ilə 

bağlı olan, lakin onun 

bilavasitə    tərkib hissəsi    sayılmayan hərəkət, 

yaxud predmet planı. 

Əsas hərəkətdən diqqəti    müvəqqəti yayındırmaq, 

yaxud onu bir növ 

şərh etmək üçün istifadə edilir. Texniki baxımdan 

A.p. montaj 

zamanı    faydalıdır. Adətən, rejissorlar 

operatorlara çəkiliş zamanı 

imkan daxilində A.p.-lar    çəkmələrini    tapşınrlar.   

A.p.    kadrda 

məkan, mühit, psixoloji vəziyyət və s.    haqqında 

əlavə    informasiya 

verməyə də xidmət edir. Ən çox yayılmış    A.p.   

nümunələrinə iri 

planda mikrofon, danışan adamın əli, stolun 

üstündəki    yazı, qələm, 

zalda əyləşənlər, otaq əşyaları və s. aiddir. 

      A.p.    daha çox TV-yə aid olan hadisədir. Kino 

peşəkarları çox 

vaxt bu anlayışı qəbul etmirkr. 

      ARALIQ POZİTİVl (mid    positive) - 

neqativdən çap yolu ilə 

alman və kontratip hazırlanması üçün lazım olan 

pozitiv. 

      ARANJİROVKA (arrangement) - 1)    hər hansı 

musiqi əsərinin 

---

 

52 

digər    musiqi alətlərində və ya digər səslərlə   

ifası    üçün yenidən 

işlənməsi,    redaktə olunması; 2) eyni alətdə ifa 

olunmaq üçün musiqi 

əsərinin sadələşdirilmiş forması. 

      ARBİTRON (arbitron) - ayn-ayn TV 

verilişlərinin tamaşaçılar 

arasmda populyarhq dərəcəsini dərhal 

müəyyənləşdirməyə imkan 

verən sistem. Bunun üçün adekvat seçim üsulu   

ilə    müəyyənləşdi- 

rilmiş tamaşaçıların evindəki televizorlara xüsusi 

elektron    qurğular 

qoyulur və lazımi məlumatlar    həmin qurğularla 

telekompaniyamn 

hesablama mərkəzinə ötürülür. 

      ARDICDL MONTAJ (consecutive    editing) -   

zaman    və məkan 

baxrmından təhrifə    yol vermədən    ekranda   

söz-təsvir    vasitəsilə 

apanlan    təhkiyənin    axıcı inkişafı.    Çəkiliş 

sonrakı işin    xarakteri 

nəzərə ahnmaqla «montaj axarında» aparılıbsa, 

videosıranın ardıcıl 

montajı    asanlaşır.      Ancaq    studiyadankənar   

çəkilişdə    montajın 

xarakteri    nəzərə    almmasa    belə,    səmərəli 

ardıcıllığa nail    olmağa 

kömək edən müxtəlif montaj üsullan mövcuddur. 

---

 

 

      ARXA İŞIQ (back light) - bir cismin üst və ya 

alt    tərəfınə 

arxadan verilən düz işıq. 

      ARXAİSTİKA (archaistics) - incəsənətdə, kino, 

TV və radioda, 

həmçinin ədəbiyyatda qədim formalara,    köhnə 

üslublara    bənzətmə; 

təqlid. 

      ARXALIQ (backdrop) - üzərində rəmzi şəkil   

çəkilmiş, yaxud 

foto    vurulmuş kətan.    Studiyada pəncərədən,   

qapıdan    görünən 

mənzərənin təsviri üçün istifadə olunur. 

      ARXİTEKTONİKA    (architectonics)    - 

verilişin, filmin (ayrıca 

süjetin,    bədii    əsərin) strukturunu,    onun 

ayn-ayn elementlərinin 

ümumi harmoniyasını - uyumunu müəyyənləşdirən 

mühüm estetik 

kateqoriya. A. elementlərin sistem daxilində 

sənətkarlıq cəhətdən 

düzülüş    nisbətinin    səviyyəsini    müəyyənləşdirir   

və diqqəti vahid 

tarmn estetik plamna yönəldir. 

      ARXİV    (archieves)      -      verilişlərin     

mikrofon    qovluqlarının, 

mətnlərinin, maliyyə sənədlərinin,    məktubların 

saxlandığı yer, idarə. 

      ARQUMENT (argument) - 1) məntiqi dəlil, 

sübut, əsas; 2) veriliş 

---

 

54 

və çıxışlarda hər hansı    tezisin doğruluğunu 

əsaslandırmaq    üçün 

istifadə olunan dəlil, sübut. 

      ARTİKULYASİYA (articulation) - 1) danışıq 

zamanı    sözlərin 

təmiz, aydın    tələffüz edilməsi; müəyyən səsi 

tələffüz etmək    üçün 

danışıq    üzvlərinin aldığı vəziyyət    və ya    onlann 

hərəkəti;    səsin 

məxrəci;      2)    musiqi alətində,    yaxud      vokal   

sənətində    səslərin 

ardıcıllığını ifa etmək tərzi; 3) rabitə xətti (radio, 

telefon və s.) ilə 

verilən    nitqin    aydınlığı;    rabitə    sisteminin 

keyfıyyət    ölçüsü.    A. 

sistemin    nitq    elementlərinin    (səs, heca, söz və 

ifadələr) təhrifsiz 

qəbulu, verilməsi və səsləndirilməsinin 

keyfiyyətini müəyyən edir. 

      ARTİST (actor/artist) -.sənət əsərlərini seyrçilər 

önündə (dram və 

musiqili    teatr səhnələrində, filmlərdə, radio, TV, 

estrada və sirk 

tamaşalarında) ifa etməyi özünə peşə seçmiş şəxs; 

aktyor, müğənni, 

çalğıçı və b. 

      ASMA İŞIQ CİHAZLARI (suspension light) - 

studiya şəraitində 

çəkiliş obyektlərini yuxan nöqtədən işıqlandırmaq, 

yaxud müəyyən 

---

 

 

effekt yaratmaq məqsədi ilə tavandan yönəldilən 

işıq cihazlan. 

      ASMA MİKROFONLAR (suspension mikes) -   

studiyada    və 

studiyadankənar    çəkiliş    zamanı    yuxarı   

nöqtədən    asılan həssas 

mikrofonlar.    Adətən,    belə    mikrofonlar   

hərəkətin    baş    verdiyi 

meydançanın üzərindən asılır. Bəzən A.m.-nı 

kameradan azca irəli 

asıb çəkiliş meydançasına tuşlamaq da 

mümkündür. Mikrofonlan 

asarkən elə    etmək lazımdır    ki, onlar kameramn   

görmə    sahəsinə 

düşməsin. Ancaq bu zaman meydançadakı kənar 

səs-küy mikrofona 

düşdüyündən səsyazmanın keyfiyyətinə xələl gələ 

bilər. 

      ASPEKT    (aspect) -    yönüm,    təzahürün, 

anlayışın    nəzərdən 

keçirildiyi baxış bucağı; problemin müxtəlif 

yönləri; hadisəyə, fakta 

müxtəlif prizmalardan baxış. 

      ASİSTENT (assistant) - hər hansı sahədə 

mütəxəssis köməkçisi; 

praktik tapşınqlann yerinə yetirilməsində 

quruluşçu rejissora və ya 

operatora (kameramana) kömək edən şəxs. 

      ASSOSİASİYA      (association)      -    cəmiyyət,     

ittifaq,    birlik; 

---