56
təsərrüfat, siyasi, elmi, mədəni, reklam
fəaliyyətində və s. başqa
ümumi məqsədlərə çatmaq üçün təşkilatların və ya
şəxslərin birliyi.
Məqsədinə görə A. beynəlxalq, regional,
milli, professional,
ixtisaslaşmış və s. ola bilər. Məs., Reklam İşçiləri
Assosiasiyası və s.
ASTİQMATİZM (astigmatism) - optik
sistemdə çatışmazlıq.
Obyektin bir nöqtəsindən çıxan şüalar yenə
eyni nöqtədə
cəmləşdiyindən yayğın görüntü yaradır. Başqa
sözlə, obyektivin
linzasından keçərək sınan şüalar bir fokusda
toplanmır. Bu qüsur
əvəzləyici linzalar sisteminin tətbiqi ilə aradan
qaldınlır. A. olmayan
obyektivlər astiqmatlar adlanır.
AŞKARLAMA (development) - 1) hər hansı
informasiyanı,
məlumatı bəyan etmək; hadisə, fakt, sənəd
barədə açıqlama;
2) müxtəlif ölçülü kinolentin laboratoriya
şəraitində xüsusi maddələr
vasitəsilə aşkarlanması. A. nəticəsində
kinolentdə halogenid
gümüşünün metal gümüşünə keçməsi sayəsində
görünən təsvir əmələ
gəlir.
AŞKARLAMA MAŞINI (development
machine) - çəkilmiş
kinolentin işlənməsi (aşkarlama, fıksasiya)
prosesləri, eləcə də hazır
kinotəsvirin işlənməsi (gücləndirmə,
zəiflətmə) və kinolentlərin
qurudulması üçün nəzərdə tutulan qurğu.
AŞKARLAYICI (developer) - kinolentdə olan
təsvirin üzə
çıxması, aşkarlanması üçün işlədilən məhlul.
A. müxtəlif kimyəvi
xassələrə malik məhlullardan hazırlanır.
AŞKARLAYICI MADDƏ (developer
solution) - kinolentin
aşkarlanmasına güclü təsir göstərən oksidləşdirici,
kimyəvi maddə.
A.m.-nin təsiri ilə (digər zəruri maddələrlə
birlikdə A.-da həmin
maddə də olduqda) ekspozisiya olunan
kinolentin halogenid
gümüşünün bərpası baş verir və bunun
nəticəsində görünən təsvir
əmələ gəlir. A.m.-lərə hidroxinon, amidol, metol,
fenidon və s.
aiddir.
AŞKARLAYICILARIN TÜKƏNMƏSİ
(exhaustion of deve-
lopers) - istifadə olunduqca aşkarlayıcının
xassələrinin tədricən
58
dəyişməsi. Tükənmə aşkarlayan maddələrin və
sulfitin azalma-
sından, aşkarlayıcının qələviliyinin aşağı
düşməsindən və aşkarlayan
cisimlərin turşu maddələrinin, eləcə də aşkarlama
zamanı bromlu
gümüşün bərpası sayəsində əmələ gələn bromidin
çoxalmasından
ibarətdir.
AŞKARLIQ (publicity) - xalqın, vətəndaşlann
dövlət və hökumət
orqanlarmm fəaliyyəti üzərində mətbuat vasitəsilə
həyata keçirilən
ictimai nəzarəti. İdarə edənlərin öz fəaliyyətləri
barədə (müxtəlif
formada, o cümlədən TV və radio ilə) xalqa
vaxtaşırı hesabat
verməsi.
ATMOSFER TÜSTÜSÜ (atmosphere fog) -
işığın havada ən
xırda zərrəciklər şəklində yayılması. Bu
zərrəciklər havanın
yekcinsliyini pozur. Ətraf dumanlı olduqda hava
tüstücüyü təsvirin
duruluğunu azaldır və ümumi tutqunluq gətirir.
Sarı, narıncı, yaxud
qırmızı işıq süzgəcləri bu əngəlləri zəiflədə
bilir. Məkana genişlik
gətirən A.t. kinematoqrafiyada böyük əhəmiyyətə
malikdir. Ekranda
peyzaj göstərilərkən ön plandakı əşyalar məhz
A.t.-nün köməyi ilə
tamamilə aydm görünür və vurğulanır.
ATRİBUT (attribute) - hadisə, proses və
predmetin aynlmaz,
daimi, zəruri əlaməti. A. predmetin elə bir
aynlmaz xassəsidir ki,
bunsuz predmet nə mövcud ola, nə də fikrə gətirilə
bilər. Kino
əsərinin, eləcə də EE-nin öz atributları vardır.
ATTESTASİYA
(certification/recommendation) - 1) işçinin bilik
dərəcəsinin və bacanğının təyin edilməsi; 2) bir
işçiyə rütbə, ad
vermək (yaxud onu geri almaq) üçün onun bilik
və bacanğının
yenidən yoxlanması.
ATTRAKSİON (attraction/side show) - sirkdə
və ya estrada
proqrammda tamaşaçıların nəzərini ən çox
cəlb edən hissə, ən
maraqlı və əyləndirici nömrə. Əyləncəli TV
proqramlannda A.-dan
istifadə edilir.
AUDİMETR (audimeter) - ABŞ-ın Nilsen
şirkətinin TV
proqramlarının kütləviliyi barədə məlumatları
toplamaq üçün
60
istifadə etdiyi cihaz. Həmin cihazlar televizor
məlumatlannı dəqiq
qeydiyyata almağa qadirdir. Standart A.-dən
fərqli olaraq yeni
cihaz avtomatik işləyir, kompüterlərin sorğusu
ilə məlumatlan
ümumi təhlilin aparıldığı mərkəzi ofisə yönəldir.
AUDlO (audio) - səs (audio) sahəsi ilə bağlı
olan bir sıra mürəkkəb
sözlərin komponenti; insan qulağınm eşidə
biləcəyi hər hansı bir səslə
əlaqədar olan anlayış; kino, TV və radio yayırnınm
səslə bağh bölümü.
AUDİOFİL (audiophile) - radio, TV ilə
translyasiya edilən,
yaxud maqnitofon lentlərinə, videokasetlərə və
disklərə yazılmış
musiqi verilişlərinin qızğm həvəskan. Adətən,
bu termin klassik
(meloman) musiqiyə deyil, müasir elektron
musiqisinə pərəstiş
edənləri səciyyələndirmək üçün işlədilir.
AUDİOGÖRÜNTÜ (audio vision) - səsli və
vizual informasiyanm
(Vİ) yazılmasını və səsləndirilməsini bildirən süni
söz birləşməsi.
AUDİOKİTAB (audiobook) - kitab şəklində
çap olunmuş əsərin
səsləndirilmiş, lentə yazılmış forması. A.
auditoriyanın elə bir hissəsi
Dostları ilə paylaş: |