R. H. MƏMMƏdov, tofđq bəHƏRÇĐ
Yüklə 3,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 6.Kəlbəcər-Laçıniqtisadi rayonu
- 7. Yuxarı Qarabağ iqtisadi rayonu
- 8.Aran iqtisadi rayonu
- 9. Lənkəran-Astara iqtisadi rayonu
- 10. Naxçıvan iqtisadi rayonu
Tərkibi-Gəncə və Naftalan şəhərləri, Xanlar, Goranboy, Samux, Daşkəsən, Şəmkir, Tovuz, Gədəbəy, Ağstafa, Qazax inzibati rayonlarından ibarətdir. Sahəsi - 12,4 min kv.km Əhalisi - 1200,2 min nəfərdir. Respublika ərazisinin 14,5%-nə, əhalisinin 14,3 %-nə, illik məhsulun 10 %-ə qədərinə malikdir. Metallurgiya, maşınqayırma, yanacaq, kurort, sanatoriya, yüngül, dağ-mədən, taxılçıhq, kartofçuluq inkişaf etmişdir.
Sahəsi - 6,4 min kv.km Əhalisi - 210 min nəfərdir. Tərkibi-Kəlbəcər, Laçın, Zəngilan, Qubadlı inzibati rayonlarından ibarətdir. Đllik gəlirin 72 %-ni kənd təsərüifatı,24 %-ni sənaye verir. Əsas yeri yeyinti sənayesi, heyvandarlıq, sanatoriya sahəsi tutur.
Sahəsi - 5,8 min kv.km. Əhalisi - 612 min nəfər Tərkibinə - Ağdam, Şuşa, Tərtər, Xocalı, Xocavənd, Fizuli, Cəbrayıl inzibati rayonları, Xankəndi və Şuşa şəhərləri daxildir. Baramaçılıq,şərabçılıq, meyvə-tərəvəz konservi, unüyütmə, çörəkbişirmə, pambıqtəmizləmə, toxuculuq, tikiş, ipəkçilik, xalçaçılıq, ayaqqabı, gön-dəri sahələri inkişaf etmişdir. 8.Aran iqtisadi rayonu Sahəsi-21,1 minkv.km Əhalisi - 1700 min nəfərdir Tərkibi — Ağcabədi, Bərdə, Beyləqan, Yevlax, Ağdaş, Göyçay, Ucar, Kürdəmir, Zərdab, Imişli, Sabirabad, Hacıqabul, Salyan, Neftçala, Biləsuvar, Saatlı inzibati rayonları, Yevlax, Mingəçevir və Əli-Bayramlı sahələrindən ibarətdir. Əhalisinin 70 %-i maddi istehsalda, 30 %-i isə qeyri-maddi istehsal sahəsində çalışır. Yanacaq - energetika, kimya və neft- kimya, maşınqayırma, yüngül, yeyinti, ASK inkişaf etmişdir. 9. Lənkəran-Astara iqtisadi rayonu Sahəsi -6,1 min kv.km Əhalisi - 770 min nəfərdir. Tərkibi - Lənkəran, Cəlilabad, Masallı, Astara, Lerik, Yardımlı inzibati rayonlan və Lənkəran şəhərindən ibarətdir. Ərazisinin 26 %-i meşə ilə örtülmüşdür, 79 %- əhali maddi istehsalda, 21 %-i qeyri-maddi istehsalda çalışır. Meşə, yeyinti, yüngül, çayçılıq, suptropik bitkiçiliyi inkişaf etmişdir. 10. Naxçıvan iqtisadi rayonu Sahəsi - 5,5 min kv.km Əhalisi - 370 min nəfərdir. Tərkibi - Naxçıvan, Culfa, Ordubad şəhərlərindən; Babək, Culfa, Ordubad, Kəngərli, Sədərək, Şərur, Şahbuz inzibati rayonlarından ibarətdir. Respublika sənaye məhsulunun 2,8 %-ni, kənd təsərrüfatı məhs0ullarının 3 %-ə qədərini verir. Burada dağ - mədən, meşə, yeyinti, yün-gül, tikinti kombinatları fəaliyyət göstərir. Tütünçüiük, bağçılıq, bara-maçılıq, iri və xırdabuynuzlu mal-qara, donuzçuluq təsərrüfatları da məhsul verən sahələrdəndir. Cədvəl 12 Azərbaycan Respublikası iqtisadi rayonlarının göstəriciləri
№ Iqtisadi rayonlar Sahəsi (min
kv.km) Əhalisi
(min nəfər)
Tərkibi 1 Abşeron 5920 2,238
Bakı, Sumqayıt şəhərləri, Abşeron və Xızı inzibati rayonu 2
Xaçmaz 70,0
460,0 Xaçmaz, Quba, Qusar, Dəvəçi, Siyəzən inzibati rayonları 3 Şəki-
Zaqatala 8797,0
540,0 Şəki şəhəri, Oğuz, Qəbələ, Qax, Zaqatala, Balakən, Şəki inzibati rayonları 4 Dağlıq
Şirvan 7,1
283,0 Ağsu, Şamaxı, Đsmayıllı, Qobustan inzibati rayonları 5 Gəncə - Qazax 12,4
1200,2 Gəncə, Naftalan şəhərləri, Xanlar, Goranboy, Samux, Daşkəsən, Şəmkir, Tovuz, Gədəbəy, Ağstafa, Qazax inzibati rayonları 6 Kəlbəcər - Laçın 6,4
210,0 Kəlbəcər, Laçın, Zəngilan, Qubadlı inzibati rayonları 7 Yuxarı Qarabağ 5,8
612,0 Ağdam, Şuşa, Tərtər, Xocalı, Xocavənd, Fizuli, Cəbrayıl inzibati rayonları, Xankəndi və Şuşa şəhərləri 8 Aran iqtisadi rayonu 21,1
1,700 Ağcabədi, Bərdə, Ucar, Beyləqan, Yevlax, Ağdaş, Göyçay,
Kürdəmir, Zərdab, Imişli, Sabirabad, Hacıqabul, Salyan, Neftçala, Biləsuvar, Saatlı inzibati rayonları; Yevlax, Mingəçevir və Əli Bayramlı şəhərləri 9 Lənkəran – Astara 6,1
770,0 Lənkəran şəhəri, Cəlilabad, Masallı, Astara, Lerik, Yardımlı inzibati rayonları 10 Naxçıvan 5,5 370,0
Naxçıvan, Culfa, Ordubad şəhərləri; Babək, Culfa, Ordubad, Kəngərli, Sədərək, Şərur, Şahbuz inzibati rayonları
VI.2. Almaniya Federativ Respublikası
Sahəsi - 357,0 min kv.km Əhalisi - 82,3 mln. nəfərdən çoxdur. Paytaxt - Berlin Ümumi Daxili Məhsulun miqdarı - 19 trln.dollar Adambaşına düşən ÜDM - 26,6 min dollar Đqtisadi inkişaf səviyyəsinə görə o dünyanın ABŞ, Çin və Yaponiyadan sonra 4-cüsüdür. Lakin Avropada ixracat məhsullarının miqdarına görə 1-ci yerdə olsa da dünyada ABŞ-dan sonrakı 2-ci yerə malikdir. Eləcə də əhalisin sayına, iqtisadi, elmi- texniki potensialının böyüklüyünə, qərb sənaye kompleksinin inkişaf səviyyəsinə görə Avropada ona tay olan ölkə yoxdur. Deyilənlərlə yanaşı pul vahidi olan alınan markası dünyada 2-ci ehtiyat valyuta sayılır. Digər tərəfdən də xarici ölkələrdə qoyulan yüksək məbləğdə - 325 mlrd. marka kapital qoyuluşu da çox yüksək miqdar sayılır. AFR dünyada ÜDM-dən elmi-tədqiqat və təcrübə - kostruktor işlərinin həyata keçirilməsinə xərclənən ayırmalarının miqdarına görə də özünə qabaqcıl yer tutur. Ölkə çox geniş beynəlxalq əlaqələrə malikdir. Dünyanın demək olar bütün ölkələri ilə diplomatik əlaqələr yaratmışdır. 230-dan artıq xarici nümayəndəliklə səciyyələnən AFR 1955 -ci ildən NATO-nun (Şimali Atlantika blokunun), 1973-cü ildən BMT-nin, eləcə də Avropa Şurasının üzvüdür. O əlverişli coğrafi, geosiyasi mövqeyə malikdir. Avropanın mərkəzində yerləşməsini onun 9 ölkə ilə : Niderland, Belçika, Çexiya, Lüksemburq, Fransa, Đsverçrə, Avstriya, Polşa və Danimarka ilə sərhədləşməsindən aydın görmək olur. Digər tərəfdən, onun Avropanın mərkəzində yerləşməsi transmagistral nəqliyyat növlərinin enlik və uzunluq istiqamətində ərazidən keçməsinə də şərait yaratmışdır. Dünya okeanına birbaşa çıxışının olması və qonşu ölkələrin tanınmış iri limanlarına yaxınlığı da ölkənin iqtisadi inkişafının zəminlərindən hesab edilir. Ölkənin iqtisadi-coğrafi mövqeyin əlverişliliyi Qannoverdə, Kölndə, Frankfurt-Maynda, Leypsiqdə dünya miqyaslı məşhur yarmarkaların keçirilməsinə səbəb olur. Ölkə şimaldan - cənuba 876 km, enlik istiqamətində isə 640 km-dən artıq bir ərazidə uzanır. Yüklə 3,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|