Ramiz Mehdiyev Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
25
qorxu içində yaşayır. Bu ilin əvvəlində Parisdə törədilmiş terror aktlarından sonra heç bir günahı olmayan çoxsaylı müsəlmanlara qarşı təqiblər və hədələr Avropa cəmiyyətində dözümsüzlüyün artmasına dəlalət edir. Almaniyada – son vaxtlar ciddi eksseslər, etnik-dini zəmində vəziyyətin kəskinləşməsi və terror aktları müşahidə olunmayan ölkədə PEQİDA-nın antiislam yürüşünü xatırlamaq kifayətdir. Bütün bunlar onu göstərir ki, Aİ-də islamofobiyanın artması tolerantlıq, dözümlülük, əməkdaşlıq, dinc yanaşı yaşamaq kimi baza dəyərlərini sarsıdır. Digər tərəfdən, Aİ Şimali Afrika və Yaxın Şərq ölkələrindən güclü qaçqın axını ilə üzləşir. “Rəngli inqilablar” və “Ərəb baharı” dalğasından sonra bu axın xeyli güclənib. Özünü “İraq Şam İslam Dövləti” (İŞİD) adlandıran beynəlxalq terror qruplaşmasının yaranması da Aİ dövlətləri üçün böyük başağrısına çevrilib. Əslində, İŞİD-i Qərb dövlətlərinin özü yaradıb, mötədil Suriya müxalifətini ağılsızcasına silahlandırıb. Cinayətkar hərəkətlər Şərqdə hərc-mərclik və iğtişaşlar yaradıb, bu narahat region uzun müddətə qeyri-sabitlik girdabına yuvarlanıb. Nəticədə öz ailələrini vətəndaş müharibəsindən və arası kəsilməyən nizamsız qırğından xilas etməyə çalışan günahsız insanlar Qahirədəki Təhrir meydanında etiraz nümayişlərini və Liviyada bombardmanları məqsədyönlü şəkildə dəstəkləyən Aİ ərazisinə keçməyə çalışırlar. Dəvəquşu mövqeyi tutan Brüssel “Ərəb baharı”ndan sonra legitim yolla seçilmiş Misir Prezidenti devriləndə yalnız “dərin narahatlıq keçirməsi” barədə quru bəyanatlarla kifayətləndi. Liviya Cəmahiriyyəsinin lideri Müəmmər Qəddafinin zorakı yolla devrilməsi isə Qərbin bir sıra nüfuzlu paytaxtlarında, ümumiyyətlə, festival
26
ruhunu xatırladan şadyanalıqla qəbul edildi. Mahiyyət etibarilə Aİ həm ərəb ölkələrində, həm də Ukraynada sosial qiyamı dəstəklədi. Bu ölkələrdə baş verən hadisələri inqilab deyil, məhz güclü emosional çalarlara malik sosial qiyam adlandırmaq düzgün olar, çünki həmin dövrdə müxalifət qüvvələri konkret tələblər irəli sürməmişdi. Nə üçün Aİ ABŞ-ın farvaterində fəaliyyət göstərərək başqa dövlətlərin daxili işlərinə fəal şəkildə qarışır, amma eksperiment onların milli maraqlarına uyğun olmadıqda protokol bəyanatları ilə kifayətlənir? Çünki bu, əyani şəkildə sübut edir ki, hər bir dövlət beynəlxalq arenada öz mənafelərini əsas tutaraq fəaliyyət göstərir. Belə hallarda Aİ vahid dəyərlərlə, prinsiplərlə, birləşmiş Avropanın təməlini qoyanların inkişaf etdirdiyi ideyalarla birləşən ittifaqdan daha çox, Tomas Hobbsun dediyi “xudbin dövlət”i xatırladır. Zərurət yarandıqda Brüssel baza dəyərlərini və prinsiplərini dərhal arxa plana keçirir. Xaricdə baş verən iğtişaşları və etiraz aksiyalarını çox fəal dəstəkləyən Avropa demokratiyaları indi özlərinin uzaqgörməzliyinin nəticələrindən ehtiyat edərək artıq öz “uğurlarının” bəhrəsini görmək istəmirlər. Əlbəttə, Brüsseldəki rəsmi şəxslər asanlıqla buna istinad edə bilərlər ki, Avrozonanın iqtisadiyyatı sadəcə Şərqdən qaçqın axınına davam gətirməyəcək. Əlbəttə, Aİ-nin öz maraqları var. Lakin nəyə görə Brüssel nümayəndələri rəsmi ritorikada münaqişə regionlarından olan qaçqınları miqrantlar kimi qələmə verir? Cavab sadədir. Onlar qaçqınlarla müqayisədə miqrantların qarşısında öz “demokratik qapılarını” daha asanlıqla bağlaya bilərlər, çünki qaçqınların gələcəyi üçün məsuliyyət daşımağa məcburdurlar. Bəs, Aralıq dənizindən üzüb keçməyə çalışarkən boğulan və ya “cəza düşərgələrində” əzab-əziyyət çəkən qaçqınların hüquqları necə
27
olsun? Nə üçün Aİ-dən olan rəsmi şəxslər bu qaçqınların hüquqları ilə az maraqlanır, halbuki başqa ölkələrdə insan hüquqları barədə hər ay çoxsəhifəli məruzələr yazmağa hazırdırlar? Bəlkə elə onların özlərinin təhrik etdiyi problemlərin həllindən başlamaq daha məntiqli olar?!
Digər tərəfdən, görürük ki, qaçqınların paylanması ilə əlaqədar Aİ tərəfindən qəbul edilən qərarlar üzv ölkələrin çoxunu qane etmir. Aİ-nin ölçülərinə və sərvətlərinə baxmayaraq, o, 300 min suriyalını güclə qəbul edir, halbuki od tutub yanan ölkədən bu gün Türkiyədə 2 milyondan çox, Livanda təqribən 1,7 milyon, Səudiyyə Ərəbistanında 2 milyona yaxın, İordaniyada təqribən 600 min qaçqın məskunlaşıb. Bəs, “Ərəb baharı” dövründə qarşıdurmanı dəstəkləyən siyasətçilər haradadırlar, nə üçün onların səsi eşidilmir? Nə üçün onların ölkələrinin hökumətləri bu gün elə özlərinin fəlakətə yuvarladığı və taleyin ümidinə atdıqları insanlara kömək istəmirlər? Cavab sadədir. Məsələ konkret işə gələndə Aİ heç bir tədbir görmür. Onun yaxşı bacardığı yeganə iş boş “qətnamələr” və “dərin narahatlıq” barədə bəyanatlar hazırlamaqdır. Aİ-nin bəzi üzvləri, ümumiyyətlə, bəyan edirlər ki, onlar yalnız xristian qaçqınları qəbul edəcəklər. İş o yerə çatıb ki, bəzi qaçqınlar köhnə qitədə sığınacaq tapmaq xatirinə öz dini etiqadını dəyişməyə məcburdurlar. Bəs, Avropa “demokratiyaları”nın əvvəlki tolerantlığı və dini dözümlülüyü harada qaldı? Nə üçün avropalı “QHT-çilər” və “hüquq müdafiəçiləri” dağılmaqda olan dövlətlərdə vəziyyət barədə məruzələr tərtib etmirlər? Bu vəziyyət Aİ-də yeni təhdidlər barəsində fikir ayrılıqlarının artması ilə bərabər, həm də bu təşkilatın biabırçı ikili standartlar siyasətini əyani şəkildə nümayiş etdirir. Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|