Rauf Məlikov Nizami İbrahimov MƏKTƏBLİNİn tarix lüĞƏTİ
Yüklə 4,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Almaniya imperiyası
- "Almaniya ittifaqı"
- Almaniyada kəndli müharibəsi
17
“Allahu-əkbər” kəlamının yazılışı elçilərini - Peyğəmbərləri seçir. Bunların sırasında Adəm (birinci), İbrahim (yəhudilərdə və xristianlarda - Avraam), Musa (yəhudilərdə və xristianlarda - Moisey), İsa (xristianlarda İİsus) və sonuncu peyğəmbər olan Məhəmməd də vardır. Peyğəmbərləri dinləməkdən imtina edənlərə Allah bəla göndərirdi. İnsanlar peyğəmbərlərin təlimini və Allahın əsl simasını təhrif edirdilər: yəhudilər Musanın çağırışlarına əməl etmədilər; xristianlar İsanı ilahiləşdirdilər; Ərəbistan sakinləri Kəbəni - tək olan Allahın rəmzini - Allaha bərabər tutduqları bir çox allahların məbədinə çevirdilər. İnsanları gerçək dinə qaytarmaq Məhəmmədin vəzifəsidir. İslam dininin ehkamında deyilir: "Allahdan başqa Allah yoxdur, Məhəmməd Onun elçisidir" [Lə İləhə-İlləlləh, Muhəmmədən Rəsul-İlləh]. Allah mükəmməldir, əzəmətlidir və böyükdür. Dünyada hər şey ona tabedir və təzim edir, onun iradəsi və bu barədə məlumatı olmadan heç bir hadisə baş verə bilməz. O, hamı üzərində hakimdir və öz yaratdıqlarını qoruyur. İnsanlara qarşı Allah Rəhman və Rəhimdir, bağışlayandır. Allahın əzəməti və böyüklüyünü dərk edən insanlar isə özlərini Ona tam təslim (islam) etməlidirlər, Allaha itaət etməli, əməlisaleh olmalıdırlar; hər bir şey üçün Allaha inanmalı və həmişə Onun iradəsi və himayəsinə sığınmalıdırlar. Allah insanların xeyir və bəd əməllərinin qarşılığını verir. Allahın istədiyi məqamda O, Yer üzərindəki bütün varlıqları məhv edəcək, ölənləri dirildəcək və məhşər quracaq, hər kəsə öz əməlinə görə cəhənnəmə atılma və ya cənnət nemətinə yetişmə çatacaq. Quranda Allahın böyüklüyünü və onun mahiyyətini insanlara açan gözəl adlan xüsusi olaraq qeyd olunur. O həm qorxulu, həm də rəhmlidir. Allah "himayədardır", "yol göstərəndir", "ən yaxşı sığınacaqdır".
- Reyn, Visla, Dunay çayları və Baltik dənizi arasındakı vilayətlərə romalılar tərəfindən verilmiş ad. Almaniya haqqında ilk məlumata e.ə. IV əsr Roma mənbələrində rast gəlinir. Almaniya imperiyası - 1866-cı il Avstriya - Prussiya və 1870 - 71-ci illər Fransa - Prussiya müharibələri nəticəsində Bismarkın fəal iştirakı ilə yaradılmışdır. Almaniya imperiyasının yaradılması rəsmən 1871-ci il yanvarın 18-də Versalda elan edilmişdir. Prussiya kralı I Vilhelm Almaniya imperiyasının imperatoru olmuşdur. Şimali Almaniya ittifaqının üzvü olan ölkələr və Cənubi Almaniya dövlətləri öz sülalələri və hökmdarları ilə, eləcə də Fransanın işğal olunmuş əyalətləri - Elzas və Lotaringiya Almaniya imperiyasının tərkibinə daxil edildi. Almaniya imperiyası 1918-ci il noyabr inqilabına və Almaniyada Veymar respublikasının yaradılmasına qədər mövcud olmuşdur. 18
- Avstriya Habsburqlarının hegemonluğu altında 39 alman dövlətinin birləşməsi. 1815-ci il iyunun 8-də Vyana konqresində yaradılmışdır. "Almaniya ittifaqı"nın nə hökuməti, nə pulu, nə ordusu, nə də beynəlxalq işlərə təsiri yox idi. Avstriyanın 1866-cı ildə Prussiya ilə müharibədə (Sadova yaxınlığındakı döyüşdə) məğlubiyyətindən sonra "Almaniya ittifaqı" ləğv edildi. Onun əvəzində Prussiyanın hegemonluğu altında Şimali Almaniya ittifaqı yaradıldı.
- 1524 - 26-cı illərdə Almaniyada baş vermiş kəndli müharibəsi feodal zülmünün artması ilə bağlı idi və Reformasiya hərəkatı ilə çulğaşmışdı. Şəhər yoxsulları tərəfindən dəstəklənən kəndlilər zadəganların qəsrlərinə və monastırlara hücum etmiş, ölkənin cənub-qərbində bir çox şəhərləri ələ keçirmişdilər. Üsyançıların "12 maddə"dən ibarət proqramları şəxsi asılılığın ləğv edilməsini, töycünün, biyarın və ondabir vergisinin azaldılmasını, icma torpaqlarından sərbəst istifadə olunmasını, hər kəndə öz ruhanisini seçməyə icazə verilməsini tələb edirdi. Müntser feodalların hakimiyyətini devirməyə və ədalətli qayda qoyulmasına çağırırdı. Kəndli müharibəsinə qoşulmuş bürgerlərin (varlı şəhərlilərin), cəngavərlərin və varlı kəndlilərin bir hissəsi feodallarla razılaşma taktikasının tərəfdarı idi. Kəndli dəstələri birləşməmişdilər və vahid rəhbərləri yox idi. Kəndli müharibəsi alman knyaz və cəngavərlərinin müttəfiq qoşunları tərəfindən amansızcasına yatırıldı. Qasmayerin Tirolda başçılıq etdiyi kəndlilər daha çox müqavimət göstərdilər. Kəndli müharibəsinin məğlubiyyəti knyazların hakimiyyətinin möhkəmlənməsinə, Almaniyanın pərakəndəliyinin gerçəkləşməsinə və feodal zülmünün artmasına səbəb oldu. Almaniyada baş vermiş kəndli müharibəsi feodalizm quruluşunu inqilabi yolla devirmək üçün göstərilmiş ilk cəhd idi.
- İspaniyada dəniz sahilində mağara. Təxminən yüz il əvvəl bir arxeoloq həmin mağaranı tədqiq edərkən balaca qızını da özü ilə oraya aparmışdı. Birden qızcığaz qışqıraraq: "Öküzlər, öküzlər!" - dedi. Atası başını qaldırıb tavana baxanda orada boya ilə çəkilmiş nəhəng bizən fiqurları gördü. Mağaranın divarları heyvanların qara və rəngbərəng boyalarla çəkilmiş çoxsaylı real təsvirləri ilə örtülmüşdü. Mağaranın salonlarından birinin tavanı yarımadam- yarımheyvan qiyafəsində (tarixçilərin güman etdiklərinə görə, maskalanmış şamanların fiqurları ilə) bəzədilmişdi. Əvvəllər alimlər ibtidai insanların bu cür sənət əsərləri yarada bilmələrinə inanmırdılar. Yalnız 20 ildən sonra başqa yerlərdə çoxsaylı ibtidai incəsənət əsərləri aşkar olundu və tarixçilər mağara rəsmlərinin həqiqiliyini qəbul etdilər. Altamira rəsmləri e.ə. 15.000 - 8000- ci illərə aid edilir.
- bir-birini istisna edən iki və ya daha çox imkandan birini seçmək zərurəti.
Yüklə 4,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|