Redaktor: Əsəd Cahangir
Yüklə 0,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
21
evə gəldik, yataqdakılara xəbər verdik. Onlar da gəlib baxdılar, amma çıxarmadılar. Təxminən bir gündən sonra kanal yenişə axıb getdi». Dədəm cavan oğlandan xahiş edir ki, onu meyidi görən yaşlıların yanına aparsın. Uşaq getmir, uzaqdan yataq yerini göstərir ki, özün get. Kişi çar-naçar düşür yolun ağına. Gözü zəif olduğundan yolunu azır, çoban itlərinin boğanağından birtəhər keçib özünü həmin yatağa çatdırır. Yatağın bütün yaşlı kişiləri toplaşırlar dədəmin başına və Qurandan don geyirlər ki, belə hadisə olmayıb, o uşaq kimdirsə səni aldadıb. «Bilmədim neyləyəm. Dedim, əyər uşağı bura çağırtdırmasanız heç yana gedən deyiləm. Məni qovmaq istədilər, dedim, sizi polisə verəcəm. Bir insaflısı çıxdı, uşağı gətirtdi. Qancığın qarnından çıxan bayaq dediyi sözləri dandı: «Mən meyit-zad görməmişəm». Əvvəlcə elə bildim məni ələ salıb uşaq, sonra hiss elədim ki, öyrədiblər onu. Öyrədiblər ki, denən görməmişəm. Axırda kişilərdən biri qoluma girib camaatdan araladı, dedi, sənə baxıram, ürəyim ağrıyır, ay rəhmətliyin oğlu, bir ay bundan əvvəlki meyitin arxasınca nəyə düşmüsən? Çoxdan balıqlara yem olub. Dedim, bilmək istəyirəm, o mənim qardaşımdı, ya yox. Kişi dedi, meyiti öz gözlərimlə gördüm, amma qorxudan nə polisə xəbər verdik, nə də yaxın düşdük. Bilirsən ki, rayonda it yiyəsini tanımır, ağrımaz başımıza niyə duz bağlayaq. Bu kanalnan o qədər meyit axıb gedir ki…» «Sən özün o meyiti gördün eləmi?» – dədəm soruşub. «Gördüm». «Kürəyində nə var idi?» «Bankə yerləri…» Dədəm qaşlarını qaldırdı və söhbətinə ara verdi. Sonra başını aşağı salıb baş və orta barmaqlarını balaca gözlərinin üstünə qoydu. Biz biri-birimizə baxdıq, ağlamaq, yoxsa beləcə sakit dayanmaq lazım olduğunu anlaşdıra bilmədik. Anamın səsi gəldi: «Elə o imiş… Allah rəhmət eləsin». Amma biz dədəmin son sözünü gözləyirdik. Çünki bu maraqlı nağılı üç almayacan danışmaq yalnız onun haqqı idi. Dədəmsə sarsaq bir qəhərin zibilinə keçmişdi. *** «Sənə qurban olum, Xanış!» Ay gözəl dünya! Sən demə dos-doğma kəndçimiz Xanalı kişi Qarabağ kanalının İmişli həndəvərində yaşayırmış. Biz ona Xanış deyirdik. Dədəm Xanışı görən kimi boynuna sarılıb başlayıb hönkürməyə. Xanış da qoşulub dədəmə, sıqqasıq ağlaşıblar. Əmimin itkin düşdüyünü o da bilirmiş. Yenə də adamın öz eli! Daxal. Rəngli çay. Şirin söhbət. Və təbii, gəliblər mətləb üstünə: «Ziyad» – dədəmə ən doğma adamaları belə müraciət edir – «bu nə sir-sifətdi?» «…» «Gözdərim tökülsün, əmoğlu, bə Cəfərqulunun başına nə gəldi?» «…» «Uşaqları hayandadı?» «Füzulidə, Horadizin yanında olullar». Xanış yenə ağlayıb. Bu dəfə dədəm sözə başlayıb: 22
«Ay Xanış, deyillər bir ay əvvəl kanaldan bir meyit axıb». «Hə… Mən də gördüm». Dədəm diksinib. «Hələ meyit buralara çatmamış xəbərini eşitmişdim. Uşaqlara dedim gözdə- qulaqda olun. Günlərin birində balacamız atın belində xəbər gətirdi ki, meyit gəlib çıxıb. Getdim, kotyanka məftildən qarmaq eləyib toqqasına keçirdim. Əprişmişdi tamam, birtəhər çəkib çıxartdıq. Uşaqlar şalvarını açıb baxdılar ki, ermənidi, təzədən qaytarıb suya atdıq». Dədəm ümidini üzmək istəməyib. «Kürəyində bankə yeri yoxudu ki?» «Vallah dəqiq baxmadım ona, amma olsaydı da, bilinməzdi, pis vəziyyətə düşmüşdü, əti sümüyünün üstündə durmurdu». «Bə elə idisə, erməni olduğunu necə bildilər?». «Onu uşaqlar dedi, mən görmədim. Deyirsən yanı Cəfərqulu ola bilərmiş». « …» «Deyirəm başın xarab olub e, sənin. Cəfərqulu ola, mən onu tanımıyam?! Heylə şey olar! Meyidin əynində «vayenni» şalvar, ayağında «patinkə» vardı. Toqqadan yuxarı lüt idi, sifəti də çox çürüməmişdi. Həm də boyu Cəfərquludan qısa idi». Meyidi görən başqa adamlar da Xanışın dediklərini təsdiq ediblər. Qürub vaxtı imiş. Həmin vaxt Qarabağ kanalının xırda ləpələri günəş şüaları altında gümüş sikkə kimi parıldayırmış. ***
Dədəmin ehtimalında hərbi şalvar və əsgər çəkməsi olmasa da, düşünürdü ki, Xanış səhv sala bilər. Yaxud, o, meyitə baxanda ağlına gəlməz, sonra anlayar ki, bu filankəs də ola bilərmiş. Day indi durub deməyəcək ki, şübhələnmişdim, amma qaytarıb suya atdım. Bir də toqqadan yuxarı lüt olması yuyunmaqdan ötəri soyunmaq anlamına gəlir. Amma o da ola bilərdi ki, toqqadan yuxarı paltarı kanalda harasa ilişib cırılsın və tədricən əynindən çıxsın. Yəni bu həqiqətən də erməni olsun. «Lap ermənidi, nə olsun ki! Hamımızı Allah yaradıb, götür bir yerdə basdır dəəə…» - bu da dədəmin fikri idi. Xülasə, kişi mehrini Qarabağ kanalına salmışdı, elə hey, «mənim qardaşımı bu kanal aparıb» - deyirdi. Amma bir gün, balaca bir ismarışla onun aylarla möhkəmləndirdiyi qənaəti məhvərindən oynatdılar. İsmarış əmimin qızlarından gəlmişdi: «Dədəmizi axtarmağın dərdindən orda-burda danışır ki, kanalda boğulub!» ***
Bu ismarışdan sonra dədəm susdu, heç nə danışmadı. Amma ötən hər gün, hər həftə onun fikirlərini təsdiq etməkdə idi. Əmimdən səs-soraq gəlmirdi ki, gəlmirdi. Dəyişən bircə o idi ki, bu günlərdə camaat fikirləşib onun üçün yaxşı bir «alqış» tapmışdı: «Sağdısa, Allah yolunu açsın, ölübsə, rəhmət eləsin». Bir də bolluca xatirələr danışırdılar. Əmim uşaqlarının yaşadığı «ev»də əhvali-ruhiyyə xeyli dəyişmişdi. Nədənsə inanırdılar ki, ataları Kəlbəcərdədir, qayıdıb gələcək, qohumlar boş hay-küy salırlar. Bir-iki ay nədir ki?! Kənddə həftələrlə qalxıb yaylaqlarda ov dalınca gəzmirdilərmi? Yüklə 0,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|