Redaktor: Əsəd Cahangir
Yüklə 0,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
27
Dədəmin pəsdən gözəl oxumağı vardı. Yola pilləkən salmaq üçün ruha sakitlik gətirən, adamı kövrəldən, az qala ağladan yanıqlı bir avazla oxumağa bşladı:
Mən Kərəməm, Gəncə mənim bağlarım, Duman gəldi çiskin aldı dağlarım…
«Ay dədə, bizdən başqa qaşqın yoxdu bu kənddə?» - mən soruşdum. «Biz qaşqın deyilik, məcburi köşkünük. Qaşqın Ermənistandan gələnlərə deyillər». «Bunun fərqi var ki?» «Var, var. Yardımda-zadda fərq qoyullar. Onlara güzəştlər lap çoxdu». ***
Kişini belə savadlı bilməzdim. Səməd Vurğun kalxozunun sovet sədri ilə bir söhbət elədi ki…. «Siz elə bilirsiz, xalqın azadlığa görə bu qədər qan tökməsinin qiymatını bilmirəm! Azadlıq qurbansız olmur ha! Əsas odu ki, ölkəmiz azaddı, torpaqlarımızı gec-tez geri alacağıq». Sovet sədrinin tüksüz başı daha da parıldadı. «Biz hörmətli prezidentimizin ətrafında yumruq kimi birləşməliyik. Bütün çətin işlərin həlli yolu budu. Allah prezidentimizə köməy olsun, onun sayəsində bax bu oğlum test üsuluynan instuta girdi». Sovet sədrinin gülümsər gözləri məni başayaq süzdü: «Haaaa… Təbrik edirəm, təbrik edirəm. Hara düşmüsən, a bala?» «Nəsrəddin Tusiyə» - şeşələndim. «Lap yaxşı, mən də Tusini bitirmişəm». Dədəm ayaq üstə, qoltuğunda balta, əlində toza batmış kepka nazik boynunu irəli uzada-uzada nitqinə davam etdi: «Qarabağ məsələsini düyünə salanlar salır. Bu, rus işpiyonlarının işidi. Yoxsa ermənidə cürət nə gəzir ki, torpaq ala, camahatı qovalaya… Bax elə götürək bizim rayonu. On iki imam haqqı, yoldaş sədr, «Eşşək meydanı»ndan o üzdə bir dördayaqlı qoymamışdıq. Dədələrinin üçündə-yeddisində kəsməyə heyvan tapmırdılar» - güldü - «Camahat zarafatla danışırdı ki, ermənilər bizə xəbər göndərif - siz Allah heç olmasa damazlıq bir-iki inək saxlayın, gələn il də oğurlamağa bir şey olsun. Ha-ha-ha! Bizim qonşu kənddə bir İrəsul vardı, anan ölsün, oğul! Çartaz fermasından erməni heyvanı aparırmış, postda saxlayıllar ki, sənədlərini göstər, cibindən erməni qulağı çıxardır, deyir mənim arayışım budu. Çox qoçaq oğlanlar vardı, çoox! Bax, sənnən soruşuram, yoldaş sədr, öz qapısının heyvanını qoruya bilmiyən adam özgə torpağını ala bilərmi?» Sədr dinmədi. Dədəm: «Hə, ala bilərmi?» Sədr yenə dinmədi. Dədəm bir də təkrarladı: «Torpağı deyirəm e… ala bilərmi?» Sədr dədəmin əl çəkməyəcəyini görüb könülsüz «yox» dedi. Dədəm tutuldu bir az, tez söhbətinin əvvəlinə qayıtdı:
28
«Camahat da gərəy öz taleyinə biganə qalmasın, vətənin gələcəyi üçün əlindən gələni eləsin» – boğazını arıtladı – «Ölkəmizin gələcəyi, xalqın ağ günə çıxması sizin kimi gözəl irəhbər işçilərdən də asılıdı. Allah sizə də köməy olsun». «Sağ olun, sağ olun. Niyə oturmursuz, əyləşin…» Dədəm «T» şəkilli stolun sol tərəfinə düzülmüş döşəkli stulların birində oturdu. Arıq boynunu irəli uzadıb nəsə demək istədi, ancaq boğazını arıtlamaqla kifayətləndi. Kişinin tərəddüd içində var-gəl etdiyini açıqca hiss edən sovet sədri dodağının altında balaca qımışıb tez ciddiləşdi. Dədəmin nə deyəcəyini və bəlkə daha çox bu «nəyi» necə deyəcəyini səbrlə, həm də böyük maraqla gözləməyə başladı. «Allah ölənlərinizə irəhmət eləsin, rəhmətlik dədəm həmişə deyərdi ki, dağ kişinin atasıdırsa, aran anasıdır. Çətin gündə dağ adamları arana üz tutublar, burda dolanışıq tapıblar. Yoxsa, iraq olsun, arandakılar biz tərəfə qaçqın gəlsəydilər, qarda-boranda çətin ki salamat qalardılar» – duruxdu, sözünün bir balaca yersiz olduğunun fərqinə vardı deyəsən. Belə məqamlarda həmişə misallar gətirir, şeir deyir, şeir deyəndə də həmişə karıxır. Üryəimdə Allaha yalvardım ki, şeirə keçməsin. Çifayda… «Aran doğrudan gözəl torpaqdı. Böyük şairmiz Vaqif də yaxşı deyib:
Kür qırağının əcəb seyrəngahı var Ya… Yaş… Yaşılbaş… Yaşıldbaş» - qaşları düyünləndi - «Yaşılbaş…» «Yaşılbaş sonası var bu yerlərin» - sədr düzəliş verdi. «Hə… Hə… Yaşılbaş sonaları da var bu torpağın…» - duruxdu, şeirin düz getmədiyini anladı, ancaq üzə vurmadı – «Doğrudan qızıldı bu topaq. Hərdən uşaqlara deyirəm aclıqdan qorxmuyun, Qarabağ bərəkətli yerdi, bərk ayaqda kövşən yerlərində başaq eləyib çörəyimizi ovcumuzla toplayarıq». Soved sədrinin səsi gərləşdi: «Elə niyə deyirsən, ağsaqqal, ölməmişik ha! Şükür olsun Allahın birliyinə, indi hər hektardan üç-dörd ton taxıl çıxır». Dədəm müticəsinə gülümsündü: «Bizim torpağımız yoxdu də, o mənada deyirəm, yoxsa sizdən bir narazılığım yoxdu ha». Sovet sədrinin sifətində güclə seziləcək bir təəssüf ifadəsi dolaşdı. Dolaşdı və tez də sovuşub getdi. Söhbət yenidən əvvəlki məcrasına qayıtdı. Sovet sədrinin tüksüz başı, kostyumu, qalstuku, qarşısındakı telefonlar, başının üstündəki bayraq, gerb, bunlar azmış kimi bayaqkı vətənpərvər nitq dədəmin gözünün odunu almış, onu tərksilah eləyib sovet sədrinin hüzurunda əsir gününə salmışdı. Sovet sədri heç nə demir, təbəssümlə qıyılan biləndər gözlərini dədəmə dikib susur və bəlkə də onun bu vəziyyətindən ləzzət alırdı. Nəhayət dədəm utana-utana sözə başladı: «Bilirsiniz də, qabaqdan qış gəlir… Biz də əvvəllər İlyazın evində olurduq… Ev əslində İlyazın deyil, onun qardaşınındı… Qardaşının arvadı isə evi bizə vermişdi… Bilirsiz, onları da qınamıram, camahatın evini əlindən alası döyülük ha…» Sovet sədrinin heyrətdən böyümüş gözləri bu dəfə mənə zilləndi. Sual dolu nəzərlərlə… Onun üz cizgiləri açıqca deyirdi: «Bu kişi nə danışır?»
Yüklə 0,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|