Redaktor: İlyas Şahquliyev Dizayner: Elçin Babayev «Gabud və gabudlular»
Yüklə 3,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Quberniya katibi Vladimir Zolotnitski. 1831-ci il”.
- “№ 75. GABUD KƏNDİ Qaraçorluların kulakanlı tayfası
- (Sonradan edilən qeyddə bu ailənin Dərələyəz maha lının Daşaltı kəndinə köçdüyü bildirilir).
- (Məmur qeydində bu ailənin də köçdüyü bildirilir, am ma köçdüya kəndin adı yazılmayıb. 1842ci ilin kameral siyahısında Daşaltı kəndindədir).
- (Bu ailənin Söylan kəndinə köçdüyü bildirilir).
- Sonradan Daşaltı kəndinə köçüblər.
- (Bu sənəddəki məlumatların təhlilinə keçməzdən qabaq bir məsələni oxucular üçün izah etməliyəm. 1831-ci ildən sonra
58 Gabud və gabudlular əkinlərlə müqayisədə cüzi olub. Lakin çox güman ki, Dərələyəz mahalı şahzadə Aleksandra əlavə pul da verib. Arpa çayın sahilindəki indiki çəltik və pambıq tarlaları (Qoytul kəndindən başlayaraq ondan aşağıdakı Həmzə Əli Dizəsinə qədər ərazi) əvvəlkindən 3 dəfə artıq vergi verə bilər. Yollar Dərələyəz mahalındakı əsas karvan yolu-Naxçıvandan Qarabağa gedən yol Məvazixatun mahalından keçərək üzüyuxarı istiqamətdə dağılmış Qoçubilək kəndinə qədər gedir. Digər yol Məvazixatundan sola dönərək Keşişkəndə gedir və Səlim karvansarayından keçərək Göyçə mahalına, oradan Dilican dərəsinə dönür. Bundan başqa, müxtəlif kənd yolları bu mahalı müxtəlif istiqamətlərdə kəsir. Lakin qış vaxtlarında bu yolların əksəriyyəti keçilməz olur.
Mahal qədim abidələrin xarabalıqları ilə doludur, amma salamat qalanlar Naxçıvan qəzasının başqa yerlərinə görə daha çoxdur. Salamat qalan binalardan diqqət çəkənlər çöl daşından örtüyü olan Səlimin karvansarayı, Ələyəz kəndi yaxınlığındakı 2 monastr, Martiros yaxınlığında bütöv qayada oyulmuş kilsə, Ərdəpin və Ələyəz kəndləri arasında bir neçə əsr bundan əvvəl yüksək təpə üzərində tikilmiş və kifayət qədər salamat olan qaladır.
1.Dərələyəz mahalının qərb hissəsi İrandan köçürülən ermənilərlə, şərq hissəsi isə Qarabağdan gələn müsəlmanlarla məskunlaşdırılıb. Bu 2 xalq heç cür yanaşı yaşaya bilmir, çünki tez-tez heyvan və at oğurluğu olur. Ona görə də mahalın orta hissəsi və bol sulu gözəl Gülüdüz düzənliyi boş qalıb. Hazırda ermənilər və müsəlmanların içərisində xüsusi seçilmiş
59 Nazir Əhmədli başçılar var, lakin birbaşa rəhbərlik yoxdur. Çünki Dərələyəzin hazırkı Mirbölüyü, polkovnik Ehsan xanın qardaşı Mehdi ağa yalnız Mirbölük adını daşıyır. Ona görə də çox yaxşı olardı ki, Dərələyəz mahalında rus məmurlardan ayrıca pristav olsun. Çünki Naxçıvan polis idarəsinin uzaqlığı və nəqliyyat çətinliyi (xüsusən qış vaxtı) burada asayişin qorunmasına ciddi nəzarət etməyə kifayət etmir. Əgər ehtimal edilən məmur yaşayış yeri kimi isti mineral suyun olduğu massivi seçsə, nəinki ətrafdakı baxımsız qalmış boş kəndlər, eləcə də geniş Gülüdüz düzənliyi əhali ilə dolar. Həm də hər il mineral suya gələnlər olar. Hazırda isə bu su tamam istifadəsiz qalmışdır, çünki ətrafdakı 40 verstlik ərazidə demək olar ki, heç kim yaşamır. 2.Naxçıvan qəzasının cənub hissəsi meşə örtüyündən tamamilə məhrumdur və onun çatışmaması Naxçıvan şəhərində ciddi şəkildə hiss olunur. Halbuki, Dərələyəz mahalındakı bol meşələr istifadəsiz qalmışdır. Ona görə də, daşqınlar vaxtı Arpa çayın suyunun ən çoxaldığı zaman meşə materiallarının bu çayla axıdılmasını sınamaq çox faydalı olar.Meşənin bol olduğu Hors kəndində onu tədarük edib Qoytul kəndindən başlayaraq Arpa çayı ilə Araz çayına, onunla da Abbasabad qalasına axıtmaq olar.
Quberniya katibi Vladimir Zolotnitski. 1831-ci il”. Beləliklə, İ.Şopenin dediyi kimi Dərələyəz mahalı tam inventarlaşdırılmışdır. Həmin sənəddə Gabud kəndi haqqındakı məlumatlar belədir:
1. Kəndxuda Şahbəndə Ruşan oğlu – 30 yaşında. 60 Gabud və gabudlular Arvadı Ammani - 20 y. Oğlu Alı – 5 y. Qardaşı Xudabəndə - 15 y. Anası Sona - 50 y. 2. Bünyadəli Məmmədrza oğlu – 50 y. Arvadı Qızxanım – 40 y. Oğlu Eylas – 15 y. Qızı Şahsənəm – 7 y.
3. Şahbaz Məmmədrza oğlui – 60 y. Arvadı Xanxanım – 40 y. Iki oğlu var: Nəcəf- 15 y. Məmmədalı – 7 y. Qızı Nənəxanım – 8 y. (Məmur qeydində bu ailənin də köçdüyü bildirilir, am ma köçdüya kəndin adı yazılmayıb. 1842ci ilin kameral siyahısında Daşaltı kəndindədir). 4. Mustafa Haxverdi oğlu – 50 y. Arvadı Xatun – 40 y. Üç oğlu var: Qədim – 25 y. Qədimin arvadı Fatma – 15 y. Haxverdi – 10 y. Kərim – 6 y. Qızı Nənəpəri – 3 y. (Bu ailənin Söylan kəndinə köçdüyü bildirilir). 5. Həzrətqulu Ruşan oğlu – 40 y. Arvadı Sona – 15 y. 6. Məmməd Bayram oğlu – 40 y. 61 Nazir Əhmədli Arvadı Mahpəri – 35 y. Iki oğlu var: Bayram – 15 y. Əhməd – 6 y. Qızı Nənəpəri – 8 y. 7. Səfəralı Məmmədrza oğlu – 40 y. Arvadı Yetər -20 y. Oğlu Qafar – 3 y. Sonradan Daşaltı kəndinə köçüblər. 8. Abbasəli Abbas oğlu – 20 y. Qardaşı Həsənalı – 15 y. Bacısı Ağapəri – 10 y. Anası Şahpəri – 50 y.
Kənddə 8 ailə, 20 kişi və 15 qadın olmaqla cəmi 35 nəfər var. Bu kənd Arpaçay yaxınlığında dağlıq yerdir, ərazisi 10 verstdir, yarım xalvar suvarılan və 5 xalvar dəmyə yeri var. İçmək üçün sağlam bulaqları var. İldə 3 min bağ ot biçilir. Bir baxımsız, bir işlək dəyirman, bir baxımsız bəzirxana var, daşı salamatdır. Kənddə 76 öküz, 57 inək, 26 buzov, 156 qoyun, 76 keçi və 19 at var. Kənd xəzinəyə məxsusdur, burada bir baxımsız kilsə var”.
Yüklə 3,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|