67
baxışlarıyla haçalandı, bir an içində şıltaq bir fikir beynindən
keçdi.
—Məsələn, — dedi, — şayiə buraxardım ki, səninlə
sevişirəm. Hamı da inanardı, çünki, maşallah, şəkil kimi
göyçək oğlansan, özün də subay, — şaqqıldadı, — bura bax,
yoxsa elə bilirsən səninlə plyaja getməyə də onunçün razı
oldum, məqsədim var, hə? Düzünü de, sən allah, elə
fikirləşirdin?
—Arvad deyilsən sən, şeytansan, şeytan.
—Nə olar? Qoy şeytan olum. Bir var dəli şeytan. Mən də
dərdli şeytanam.
—Nədir axı sənin dərdin, Dadaş?
Təhminə bu sözləri də qulaqardına vurdu, cavabsız qoydu.
—Bəli, çox şey edərdim, — dedi, — etmirəm, çünki mən
adamların hamısını başa düşürəm. Bilirəm bu dünyada kimə
gərək olan nədir. Dadaşa ancaq vur tut quru söz-söhbət
lazımdır. Necə deyərlər, ocağın tüstüsü. Nə olar, qoca kişidir,
qoy könlü xoş olsun. Məndən nə gedir?
—Necə nə gedir? Bəs adına ləkə gəlmir?
—Əzizim, — dedi, — adlarına ləkə düşməkdən qorxan
bilirsənmi kimlərdir? O adamlardır ki, təmiz elə bir adlarıdır,
özləri çoxdan çirkab içindədirlər. Ona görə də ancaq quru
adlarını qoruyurlar. Aman günüdür ləkə düşər. Əgər mən
özümü ləkəli bilmirəmsə, adamlar adıma nə ləkə vurur-vursun
vecimə deyil.
—Bəs Manaf da belə duşünür?
—O...mənim ərim ayrı oğlandır. Dünyada tayı-bərabəri
yoxdur. Deyir ki, ürəyim buz kimidir, arvadımdan arxayınam.
Təhminə aydan arıdır, sudan duru, intəhası, gözəldir. Gözələ
həmişə söz qoşarlar, o qədər paxıl gözügötürməyən var ki...
Düz demir, sən allah?
—Nə bilim, yəqin düz deyir də.
Təhminə rişxəndlə ona baxdı.
—Elə bilirsən dediyinə özü inanır? Qəlbinin dərinliyində
68
bilir ki, mən onu sevmirəm, deməli, ona sadiq də deyiləm.
Ancaq bu fikri beynindən rədd edir, bu barədə düşünmək belə
istəmir. Amma orda, lap, lap ürəyinin dibində, barmağını
Zaurun köksünə sarı uzatdı, — bax burda bir quyu var ha, onun
lap dibində, özünə belə təsəlli verir ki, nə olsun, mən də
Təhminəyə xəyanət edirəm. — Təhminə bərkdən güldü. —
Amma məndən beşbetər aşnaları bir ifritə bədəncərədirlər, gəl
görəsən! İkisini mən tanıyıram. Biri Bakıdadır, biri Tiflisdə.
Kişinin oğlu mejduqorodnı Don-Juandır. Yəqin Moskvada da
adamı var, amma mən tanımıram. Hər halda tez-tez bəhanə
tapıb cumur Moskvaya. Odey, indi də bir aydır Moskvadadır.
Deyəsən, günü pis keçmir. Tezliklə qayıtmaq fikri yoxdur.
Laqeyd, tənbəl hərəkətlə maşının güzgüsünü özünə tərəf
çevirdi, dodaq boyasını çıxarıb dodaqlarını boyamağa başladı.
O, solğun boyaları sevmirdi, həmişə dodaqlarına al-qırmızı
rəng çəkir, özü də boyanı dodağına elə sıxırdı ki, dodağı qat-
qat boyanırdı. Boyanı bağlayıb balaca sumkasına qoydu.
—Amma zövqü bir şey deyilmiş. Bilmirəm heç məni necə
bəyənib. Bakıdakı dəhrəcanlı bir şeydir, dam boyda. Tiflisdəki
də dəmbərəgöz, allah göstərməsin.
Zaur:
—Sən də bütün bunlardan belə sakit danışırsan, — dedi və
öz sualından özü utandı. — "Deyəsən, hansı əsrdə yaşadığını
unutmusan, Zaur kişi" — deyə düşündü.
—Eh, mənə nə! Od ver görüm. Sağ ol. Birinçi dəfə eşidəndə
pis oldum. Sonra adət etdim, laqeydləşdim. Ən ləzzətlisi də
odur ki, elə bilir mənim heç nədən xəbərim yoxdur. Gəlir, belə
ciddi tonla "sovnarxoza çağırmışdılar" — deyir. — "Tiflisə bir
həftəliyə ezamiyyətə göndərirlər". Mən də bilirəm axı, işdən öz
hesabına bir həftəlik məzuniyyət alıb. "Sabah gedirsən? —
deyirəm, — yoluna nə hazırlayım?" Bəli, Tiflisdə də şıdırğı
hazırlıq gedir. Bir nəfər var, mənə danışıb. Deyir arvadın ayrıca
mənzili var, iki otaq. Manaf teleqram vuranda ki, bəli gəlirəm,
otaqlara xüsusi xəli döşənir, döşəkçələr, mütəkkələr düzülür,
69
kişinin oğlu keçmiş xansayağı kef eləyir. Sonra...
Zaur çevrilib Təhminəyə baxdı. Təhminə tuşla çəkilib
uzadılmış kirpiklərini qaldırdı. Birdən Zaur onun gözlərinin lap
dibini gördü. Səhrada qəflətən qum axıb-çöküb quyu açılan
kimi, Təhminənin gözlərində nə isə uçub-dağılmışdı, gözlərinin
lap dibində, bəlkə də dibsizliyində nə isə zil qaranlıq bir
lağımın ağzı açılmışdı. Qəlbin gizlinlərinə açılan bir lağım,
uçuruma aparan bir yolun ağzı.
Zaur:
—Lazım deyil, — dedi, — danışma. Keç ayrı söhbətə.
—A... belə de. Bu cür söhbətlər sənin zərif qəlbinə toxunur.
Bəs özünü elə göstərirdin ki, müasir oğlansan, həyatın hər
üzünü görmüsən, dəyirmanın bu başından girib o başından
çıxmısan, — gözlərini qapamadı, amma gözlərinin içindəki
quyunun ağzı tutuldu, gözləri yenə də həmişəki kimi şıltaq və
işvəkar, şux və işıqlı idi, — nə oldu, xoşun gəlmir belə
söhbətlərdən? Həyatdır da bu, oğlum, həyat demirsən, qulaq
as!
—İstəmirəm. Bu həyat deyil, həyatın astarıdır. Mənim belə
söhbətlərdən xoşum gəlməz. Görürəm səninçin danışmaq
ağırdır, danışma, nə vacib olub...
—Ağırdır? Əksinə. Ağır neçin olur? Ağır-zad deyil. —
Uzun zaman yola baxdı, sonra, — mən Manafı başa düşürəm,
— dedi, — cavanlıqda çətin dolanıb. Ailə saxlayıb. İndi, necə
deyərlər, bolluğuna düşüb. Yaşı keçdikcə cavanlıqda ötürdüyü
dəmlərin əvəzini çıxmaq istəyir. Dünyada ən yaman dərd
görməmişlikdir.
Siqaret tüstüsündən boğuldu. Bir xeyli öskürdü. Sonra
birtəhər sakit oldu.
—Tiflisdən gələndə də yoluna yemək qoyurlar, — dedi, —
qab-qacağı bilmirəm gizlədir, ya atır. Bir dəfə, bilmirəm,
içmişdi, ya kef başına vurmuşdu, çaşıb evə Asyanın qab-
qacağını gətirmişdi. Tiflisdəki arvadın adı Asyadır. Belə göy
kasa idi. Noxud-noxud ağ naxışlı. Mən də götürüb gizlətdim.
Dostları ilə paylaş: |