S e t a 1 y ı l l ı ğ ı
Yüklə 5,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- El-Cezire rüzgârı
- Sosyal medyanın gücü
164 m a r t 1 1 duğu söylenebilir. Ancak ayrım, iddia edildiği üzere radikal İslam ile demokrasi arasındaki yol ayrımı değil, kısıtlı liberalizm ile gerçek demokrasi arasındaki yol ayrımıdır. Bundan sonraki siyasi süreçlerde belirleyici olma po- tansiyeli mevcut olan Mısır ordusu, sınırlı re- formlarla ülkede önceki döneme kıyasla daha liberal bir siyasi düzeni hayata geçirip, bu dü- zende kendisi için siyasete müdahale kanalla- rını açık tutabilir. Böyle bir senaryoda Mısır’ın demokrasiye geçiş süreci uzun, sancılı olacaktır. İkinci muhtemel senaryo ise ordunun devrim hareketinin taleplerine geniş çaplı reformlarla karşılık vermesidir. Bu seçenek, demokrasinin gelişimini hızlı ve sağlam bir temele oturtacak- tır. Her iki senaryoda da süreci belirleyecek en önemli etken, devrimi gerçekleştiren halkın ordu üzerinde kuracağı baskıdır. Mısır’ın bu kritik döneminde Türkiye’nin rolü de önem kazanmaktadır. Uzun yıllardır zorlu bir de- mokratikleşme mücadelesi veren Türkiye’nin Mısır’daki bu yeni süreci ve siyasi dengeleri gözden kaçırmaması gerekmektedir. Olayların başladığı ilk günden beri halktan ve demokra- siden yana tavrını açıkça ortaya koyan Türkiye, takip eden günlerde de Mısır’ı gündeminden düşürmemiştir. 3 Mart’ta Mısır’a günü birlik ziyaret gerçekleştiren Cumhurbaşkanı Gül, ül- kenin tüm siyasi kesimlerinin temsilcileriyle görüşerek, Türkiye’nin Mısır’ın bu yeni süreçte gerçekleştireceği siyasi ve ekonomik reformlara destek olacağını yinelemiştir. Bu anlamda Mı- sırlı ve Türk yetkilileri, akademisyenleri ve sivil toplum temsilcilerini Mısır’ın bu yeni dönemde karşılaşacağı zorlukları tartışmak üzere bir ara- ya getirecek Türk-Mısır Forumumun planlan- ması oldukça yerinde bir karardır.
165 m ı s ı r ’ d a d e v r i m s o n r a s ı z o r l u s ü r e ç Her şey 17 Aralık 2010 tarihinde, 26 yaşındaki Tunuslu Muhammed Buazizi isimli gencin ken- disini yakmasıyla başladı. Şimdi o küçük yan- gın tüm Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerini sarmış durumda. Tunus’ta gerçekleşen Yasemin Devrimi’nin ardından çok az kişi, bu kadar kısa süre içinde Mısır gibi köklü ve büyük bir ülke- de 30 yıldır iktidarda olan Hüsnü Mübarek’in koltuğunu bırakmak zorunda kalacağını tah- min edebilirdi. Aynı günlerde Ürdün, Yemen, Fas, Bahreyn, Irak, Libya ve daha başka bölge ülkelerinde baş gösteren ayaklanmalar, dünya gündeminin ilk sırasına oturmuş durumda. Bu hızlı devrim sürecinin siyasi, ekonomik, ulusla- rarası ve sistemik neden-sonuçları zaten en çok tartışılan meseleler olarak gündemi belirliyor. Ancak aynı sürecin mutlaka analiz edilmesi ge- reken çok önemli bir boyutu da medyanın bu süreçteki etkisi ve katkısı. Başta El-Cezire ve sosyal medya olmak üzere, Ortadoğu ve Kuzey Afrika’daki devrimlerde medyanın etkisi analiz edilmeden yaşanan süreci anlamak ve anlam- landırmak mümkün değil.
Yayın hayatına 1996 yılında Katar’ın başkenti Doha’da başlayan El-Cezire, sözlük anlamıyla “ada” demek. 11 Eylül saldırılarından sonraki süreçte dünya kamuoyunda dikkati çeken El- Cezire, özellikle Afganistan savaşındaki önemli habercilik başarısıyla referans kanallardan biri haline geldi. 2006 yılına kadar sadece Arapça yayın yapan El-Cezire, o yılın 15 Kasım’ında El- Cezire English adıyla tüm dünyaya yayın yapa- cak İngilizce haber kanalını hayata geçirdi. Bu- gün El-Cezire’nin Arapça kanalının 40 milyon evde, İngilizce kanalının ise 100 milyon evde iz- lendiği tahmin ediliyor. Kanal, teknolojik gelişi- me paralel olarak uydu yayıncılığının artmasıyla beraber önce tüm Ortadoğu’da, sonra da ulusla- rarası anlaşmalarla tüm dünyada izlenen bir ka- nal olmayı başardı. Dolayısıyla en fazla 15 yıllık geçmişi olan herhangi bir TV kanalından değil, başta Ortadoğu olmak üzere tüm dünyada etkisi hissedilen bir medya devinden bahsediyoruz. Afganistan savaşında CNN’in bıraktığı boşluğu başarıyla doldurarak en güncel ve doğru haber- SETA YORUM Devrimlerdeki Medya Etkisi Bugün Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da yaşanan değişim sürecinin arkasında bir “medya devrimi” var. Bu devrimin etkisi devam ettiği sürece bölgedeki değişim süreci de devam edecek. HAKAN ÇOPUR
166 m a r t 1 1 leri aktaran El-Cezire, o günden itibaren tüm dünyanın takip ettiği bir merkez olmaya başla- dı. Hem Arap dünyasına hem de tüm dünyaya seslenen kanal, etkin ve güvenilir bir referans kaynağı olmayı da doğru ve hızlı habercilik yapmasına borçlu. Bölgedeki Arap kanallarının neredeyse tamamı devlet destekli olup genelde Arap ülkelerindeki sorunlara duyarsız ve yöne- timdeki liderlere göbekten bağlı bir habercilik yapıyorlardı. Böyle bir habercilik tarzı, halktan kopuk uydu yönetimlerin ne yolsuzluklarını ne de beceriksizliklerini gözler önüne seriyordu; belki de tam tersine olan bitenin üstünü örtüp birçok şeyi meşrulaştırıyordu. Zaman zaman istisnalar olsa da yapısal anlamda Arap dünya- sındaki yayıncılık/habercilik görünümü bu şe- kilde iken 2000’li yılların ortalarından itibaren El-Cezire adıyla kimseye diyet borcu olmayan bir kanal hızla yükselmeye başladı. Katar yöne- timine yakın olması El-Cezire’yi bağımlı kılma- dığı gibi belki de böyle küçük ama zengin bir ülkede ortaya çıkmış olması bir avantaj oldu. El-Cezire’yle birlikte Arap toplumları kendile- rine aynada bakma imkânını buldular. Kendile- rine aynada bakarken bir yandan da diğer Arap toplumlarını ve Türkiye, İran ya da AB ve ABD gibi yakın/uzak ülkelerdeki gelişmeleri yakın- dan izleme imkânına kavuştular. El-Cezire sa- dece Arap yönetimleriyle ilgili değil, Batı’yla da ilgili çarpıcı gerçekleri tüm izleyenlerine aktar- ma konusunda tereddüt etmedi. Bugün yaşadı- ğımız Ortadoğu ve Kuzey Afrika devrimlerinde halkın “korku duvarını” (ya da psikolojik eşiği) aşması, belki de en çok bu yayınların toplumsal psikoloji üzerindeki etkisi ile mümkün oldu. Arap siyasetine bugüne kadar hiçbir kanal bu kadar derinden tesir etmemişti. Küçük bir ör- nek olarak birkaç ay önce El-Cezire’nin İsrail- Filistin görüşmelerine dair açıkladığı “Filistin Belgeleri”ne, ABD’nin Irak işgalindeki yıkımını bu kadar açık ve net bir şekilde gösterebilmesi- ne veya Türkiye’nin Davos’tan bu yana izlemiş olduğu Ortadoğu politikasının doğru bir bi- çimde yansıtmasına bakılabilir. Türk dış politi- kası ne kadar başarılı olursa olsun, eğer bölgede El-Cezire gibi bir kanal bu gelişmeleri sıcağı sıcağına ve doğru bir biçimde aktarmış olma- saydı belki Arap sokağındaki Türkiye sempatisi ve etkisi bu denli olmazdı. El-Cezire, tüm bu ve benzeri örneklerde daha önce pek müm- kün olmayanı ya da yapıl(a)mayanı başardı: Uydu Arap yönetimlerinin sesi olmaktan uzak ve aynı zamanda Arap toplumlarının “gözünü açacak” habercilik yapmak. Sonuçta El-Cezire haberciliği, bugünkü devrimlerden önce Arap dünyasında adeta bir “medya devrimi” yaptı. Bugünkü değişim sancıları, El-Cezire’nin açtığı psikolojik alanda gerçekleşen toplumsal patla- mayla mümkün hale geldi.
Ortadoğu ve Kuzey Afrika devrimlerine ilişkin medyanın etkisi analiz edilecekse El-Cezire’yle birlikte bakılması gereken ikinci adres sosyal medya. Son yılların trendi haline gelen sosyal medya, daha bağımsız ve çeşitli, daha esnek ve farklılığa açık bir kişiselleştirilebilir iletişim alanı açtı. Birçoğumuzun ilk aklına gelen Face- book ve Twitter, esasen sosyal medyanın sadece bir bölümü; bunların dışında da birçok iletişim alanı mevcut. Bu alan uygun bilgisayarı ya da mobil cihazı olan herkesin kullanabileceği ve kimsenin doğrudan kontrolü olmadan istediği kişilerle bir iletişim alanı kurabildiği bir mec- ra halini aldı. Bir konuda hassas olan bir grup insan birkaç saat içinde Facebook’tan haberle- şip, Twitter’dan paylaşıp ertesi sabah şehrin en büyük meydanını doldurabiliyor. El-Cezire’den sonra bölgedeki başkaldırılarda çarpan etkisi olan en büyük unsur tam da bu sebeple sosyal medya ağları. Son iki aylık süre içerisinde Tunus’tan başla- yarak, özellikle Mısır’da ve diğer bazı ülkeler- de gördüğümüz şey, rejimi sallanan liderlerin önce internete erişimi kapatmasıydı. Böylelikle gençler bu kadar kolay organize olamayacak- tı. İnternetin ve mobil iletişimin bu kadar ko- lay olmadığı dönemlerde bugünkü gibi halk ayaklanmalarının gerçekleşmesi her halükarda daha zordu. En azı 15-20 yıldır iktidarda olan Ortadoğu’nun uydu liderlerinden duyulan ra- hatsızlık, Arap halklarında belki 10 yıl önce de vardı. Ama tam da El-Cezire gibi bir kanalın ortaya çıkması ve sosyal medyanın çarpan et- “ El-Cezire’den sonra bölgedeki başkaldırılarda çarpan etkisi olan en büyük unsur sosyal medya ağları. Yüklə 5,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
|