S e t a 1 y ı l l ı ğ ı
Yüklə 5,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Milli Görüş’ün iktidar yürüyüşü
- Laik düzende İslami siyaset imkânları
153 e r b a k a n ’ ı n v e f a t ı Dynamics of Islamic Public Opinion in Turkey 3 MART
2011 by Judd King, Georgetown University Moderated by David C. Cuthell, Executive Director, The Institute of Turkish Studies Judd King started his presentation by outlining the main question of his research: is public opinion among religious and conservative groups in Turkey necessarily shaped by a close reading of the precepts of their religion? Reporting on the in-depth interviews he conducted throughout Turkey among AK Party voters who had also voted for the Welfare Party in the 1990s. King found that “religious conservatives” as such did not necessarily go back to the scriptural source to respond to questions about social, cultural, and political matters. Their responses were often an amalgam of traditional religious beliefs (which can contradict the scripture itself), national identity, a democratic discourse, and “liberal” ideals. King argued that the idea that suggests one can understand the political choices of these actors through a reading of their “belief system” is flawed as it falls short of accounting for the complexity and diversity of opinions among religious/conservative actors in Turkey. Post-Islamism Discourse in the International Order: The AK Party Experience 23 MART
2011 by Ismail Yaylaci, University of Minnesota Moderated by Kadir Ustun, Research Director, SETA Foundation at Washington D.C. Ismail Yaylaci started his presentation by describing the “post-Islamism” discourse, which posits that the Islamist political figures no longer seek to establish an Islamic state because they have given into the liberal ideas emanating from the West. Yaylaci critiqued this approach for its binary approach and for failing to account for “agency” of Islamist actors. Yaylaci proposed a new conceptualization, which he called “performative socialization.” Explaining this concept as “actors’ introduction of differences and frictions in the act of repetition,” Yaylaci suggested that the AK Party experience in Turkey should be understood as such. While engaging with the post-World War II international order, Turkey criticized the system at the same time. Participation in the international order was accompanied by a “counter-hegemonic” (but not rejectionist) discourse. Turkish foreign policy under the AK Party government, he argued, was representative of this “performative socialization.” 154 m a r t 1 1 27 Şubat’ta vefat etmesinden bu yana ka- muoyu, merhum Necmettin Erbakan’ın Tür- kiye siyasetindeki yerini ve anlamını tartışıyor. Medyanın günceli önceleyen yapısı dolayısıyla, tartışmalarda en fazla yer bulan konu, 28 Şubat süreci ve askerlerin cenazedeki tavrı oldu. Ancak, Erbakan’ın siyasal yaşamdaki yerine ilişkin değerlendirmeleri, belki de si- yasal yaşama katkısının en az olduğu son on yıldaki gelişmelerle sınırlayıp, İslami kesimin Türkiye’deki siyasal mücadele serüvenine ve Erbakan’ın buna katkısına değinmemek eksik- lik olur. Türkiye’de özgün bir düşünsel- siyasal mecraya yaslanan toplumsal hareketler, çok partili hayatın başlarında, merkez-sağ ve sol partilerin şemsiyesine sığınarak siyasal yaşama katıldılar. 27 Mayıs 1960 darbesinden sonra siyaset, geniş bir spektrumdaki eğilimleri içeren merkez par- tilerin dışında örgütlenen, sınırları belirlenmiş sahici siyasal partilerle tanıştı. CHP’nin sol- unda TİP (1961), AP’nin sağında CKMP (1958, 1965) ve MNP (1970) kuruldu. Radikal-sol, milliyetçi ve muhafazakârdindar kesimlerin taleplerini siyasal merkeze taşımak üzere kuru- lan bu partilerden TİP, 1980 sonrasında siyasal hayattan çekildi, ancak CKMP ve MNP bugüne kadar farklı isimler altında siyasal yaşamı et- kilemeye devam ettiler. 1980 sonrasında, solda- ki radikal partiler küçülüp merkez-sol partileri solun ana mecrası haline getirirken, sağdaki radikal partiler merkez-sağı zayıflatıp merkeze yerleştiler.
Türkiye’de çok partili hayatın başlangıcından beri, toplumsal eğilimlerin ana mecrası merkez-sağ/muhafazakâr partiler oldular. 1970’te Milli Nizam Partisi’ni kuran Erbakan, CHP, DP, AP, ANAP örneğinde olduğu gibi hazır bir siyasal mirastan ve gelenekten yoksun olmasına rağmen, tarihsel derinliğe sahip sahih bir toplumsal damara yaslandı. Milli Görüş, inançlarından ötürü dışlanmış dindarları ve ik- tisadi çıkarları merkez partilerce karşılanmayan küçük esnafı temsil ediyordu. Erbakan’ın geleneksel İslami cemaatlerle yakın ilişkisi SETA YORUM Erbakan’ın Siyasal Anlamı Erbakan mirası, 1970’lerde, “laik siyasal merkez”e karşı örgütlenen “merkez-sağın da çevresinde” tutulan bir kesimin, yarım asrı aşkın süre siyasal merkeze tutunma serüvenini ifade ediyor HATEM ETE
155 e r b a k a n ’ ı n v e f a t ı ve TOBB serüveni, dinsel ve ekonomik ger- ekçelerle çevreye itilmiş bu kesimleri merkeze taşıma hedefine uygun düşüyordu. Milli Görüş hareketi, Türkiye’nin siyasal gündemine, merkez sağ ve sol partilerin Batıcılığına karşı yerli/İslami bir alternatif vaat ediyordu. 1970’le- rde Türkiye’nin siyasal gündeminde yer bulan kalkınma ve bağımsızlık tartışmalarını, “ağır sanayi hamlesi”, “milli kalkınma” ve “Yeniden Büyük Türkiye” idealiyle karşılayan Erbakan, 1990’ların özgürlük ve demokrasi gündemine “adil düzen” vaadini taşıdı. Her iki dönemde de, maddi sorunları manevi değerlerle, kalkınmayı ahlakla, kimlik taleplerini adaletle ilişkilendirerek, dünyevi sorunları dini bir çer- çeve içinde anlamlandırdı. Milli Görüş, bu söy- lemi ve siyasal çizgisi ile kendisini diğer siyasal partilerden ayrıştırmayı başardı ve tabanını genişletti. Bu çerçevede, Erbakan’ın Türkiye siyasal yaşamına en büyük katkısı, Milli Görüş hareketidir. 1969 seçimlerinde bağımsız millet- vekili olarak girdiği Meclis’te, MNP’yi kurarak birkaç kişiyle başlattığı hareketini, çeyrek asır sonra, 1995’te birinci parti yaptı ve iktidara taşıdı. Erbakan’ın temellerini atıp büyüttüğü Milli Görüş’ün 2001’de ayrışmasıyla kurulan AK Parti de, 2002’den beri iktidarda.
Necmettin Erbakan’ın siyasal yaşama katkısı bağlamında, vurgulanması gereken bir diğer önemli husus, İslami hareketi demokratik siyaset kulvarına sokmasıdır. Türkiye’de ve dünyada, İslami akımların çoğunun, kâfir düzenin bir unsuru olarak gördüğü demokratik siyaseti gayrimeşru ilan edip mücadelelerini sivil alanda sürdürdükleri bir ortamda, Er- bakan, siyasi parti kurarak, ana akım İslami kesimlerin siyasal sisteme dâhil olmasına öncülük etti. Üstelik bu tercihin Türkiye’deki İslami hareketin radikalleşmemesine veya diğer Müslüman ülkelerdeki gibi silaha başvurmamasına yaptığı katkıyı göremeyen dar görüşlü bir kısım Kemalistlerin, partinin önünü kesmeleri karşısında yılmadan, tered- düde kapılmadan peş peşe yeni partiler kura- rak, çizgisini her daim revize ederek sürdürdü. Siyasal sistemin tahammül sınırlarını gözeter- ek, toplumsal algıda İslam’la özdeşleşen “milli” ve “adil” kavramlarını tercih etti. Siyasetini dayandırdığı temel öncüllerle ülkenin siyasal önceliklerini sentezlemekten, beraber yola çıktığı kadroyu muhafaza ederek, dönemin siyasal diline uyum gösterebilecek yeni aktör- lerle zenginleştirmekten geri durmadı. Çeyrek asrı aşkın bir süre sürdürdüğü mücadelede, en yüksek oy aldığı dönemde, yorulduğu anlaşıldı. Soğuk Savaş döneminin korku ve umutlarıyla, risk ve imkânlarıyla yoğrulmuş siyaset tecrübesi, 1990’ların siyaset diline uyum gösteremese de, kurduğu ve büyüttüğü siyasal hareket, zamanın ruhunu doğru anlayan yeni bir kadroyu içinden çıkarmayı başardı. Bugün Türkiye, İslam-demokrasi ilişkisindeki te- crübesi bağlamında, diğer İslam ülkelerinin demokratikleşme senaryolarına esin kaynağı olarak siyasal literatürde önemli bir yer tutuy- orsa, bunda Erbakan Hoca’nın 1970’te başlattığı siyasal mücadelenin ve bu mücadelenin sistem- le ilişkisinde sürdürdüğü stratejik tercihlerinin önemli bir payı var. Sonuç olarak, Erbakan’ın Türkiye siyasal sistemi içindeki yeri, şahsını aşan bir bakışla Erbakan mirasına odaklanmayı gerektiriyor. Erbakan mirası, 1970’lerde, “laik siyasal merkez”e karşı örgütlenen “merkez-sağ çevrenin de çevresinde” tutulan bir kesimin, yarım asrı aşkın bir süre siyasal merkeze tutun- ma serüvenini ifade ediyor. Çevrenin merkeze doğru yürüyüşünde kullandığı stratejiler, si- yaset gramerini radikal kırılmalara uğrattı ve Türkiye’yi hem daha müreffeh hem de daha de- mokratik bir ülke haline getirdi. Bu çerçevede, Erbakan mirası, köklerine yabancılaşarak kuru- lan Türkiye’nin normalleşme mücadelesindeki kurucu dinamiklerin önemli bir kısmını ihtiva ediyor.
Sabah, 05.03.2011 Yüklə 5,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
|