Şahlar şahbaz oğlu şƏRİfov
Yüklə 6,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
225
ibn Əbdülməlik Kayserini ələ keçirmişdir. 727-ci ildə isə xəlifə Hişamın oğlu Müa
viyə ibn Hişam Amasyanı ələ keçirmişdir. Müaviyə ibn Hişam Kastamonu tərəflərinin valisi olduqdan sonra Bizans imperatoru Leonla sülh bağlayaraq dö yüşə son qoymuşdur. Elə həmin ildə Anadolu düzündə ov edən Müaviyə ibn Hi şam atdan yıxılaraq ölmüşdür. 736-cı ildə Gürcülər və Ermənilərdə Əməvi- lərə tabe edilmişdir. Bizansa qarşı baş verən döyüşlərdə seyid Battal Qazi ləq- əbi ilə məhşurlaşan Əbul-Hüseyn Abdullah Antaki 740-cı ildə Afyon yaxınlığında baş verən döyüşdə öldürülmüşdür. Bundan bir il sonra 741-ci ildə Bizans or dusu Malatya üzərinə hücum etsədə xəlifə Hişamın köməyə gəlməsilə geri çəkilmişdir. 339
724- cü ildə ilk dəfə olaraq İslam dini Dağıstanda ləzgilər arasında yayılmışdır. 724- cü ildən İraqda vali olan Xalid ibn Abdullah əl-Qəsrinin yerinə 738-ci il də xəlifə Hişamın göstərişi ilə Yusif ibn Ömər əs-Səqəfi İraq valisi təyin edil- di. Yusif ibn Ömər İraqa gələn kimi Xalid ibn Abdullahı və onun oğlanlarını həbs etdirdi. On səkkiz ay həbsdə qalan Xalid və oğlanları ağır işgəncələrə mə- ruz qalmışdır. Nəhayət 744-cü ildə Yusifin əmri ilə Xalid ibn Abdullah edam edilmişdir. 340
Zeyd ibn Əlinin qiyamı 739-740 Zeyd ibn Əli (ə) İmam Baqirin (ə) qardaşı, Peyğəmbər (s) ailəsinin ən fəzi- lətli şəxslərindən olmuşdur. O hicrətin 80-cı ilində Mədinədə anadan olmuşdur. Tarixi
məlumatlara əsasən Zeyd zəmanəsinin görkəmli alim, fəqih və müfəs- sirlərindən olmuşdur. Məşhur şiə alimi Şeyx Müfid onun barəsində deyir: “Zeyd ibn Əli ibn Hüseyn, qardaşları arasında Hz.Baqirdən (ə) sonra ən baca- rıqlı və istedadlı şəxs hesab olunurdu. O, olduqca abid, pəhrizkar, zahid, səxa- vətli, fəqih və şücaətli bir şəxs idi. Xeyirli işlərə dəvət, pis işlərdən çəkindir- mək və cəddi Hüseyn ibn Əlinin intiqamını almaq məqsədilə qiyam etdi. Qu- ranla çox ünsiyyətdə olduğu üçün ona “Həliful-Quran” (Quranla əhd-peyman bağlayan) ləqəbi verildi.” 341
başqa heç bir şey xatırlaya bilmirəm. İmam Sadiq (ə) hər zaman onu xatırlayar- kən deyərdi: “Allah əmimə rəhmət etsin.” 342 Zeyd ibn Əli qiyam etməzdən qa- baq İmam Sadiqlə (ə) məşvərət etmiş və İmam (ə) da belə buyurmuşdur: “Ey Zeyd! Əgər qətlə yetirilib zibillikdə dar ağacından asılmağa razısansa qiyam et!” Zeyd o Həzrətlə vidalaşıb getdiyi zaman İmam Sadiq (ə) belə buyurmuşdur: “Vay o kəslərin halına ki, qiyam harayını eşidib ona yardımçı olmasınlar!” 343
339
Tarixi-Təbəri, IV cild, səh-122, 149, 164. 340
Tarixi- Təbəri, IV cild, səh-183-189, 247-252. 341 əl-İrşad. 342 Əyanüş-şiə, I cild. 343 Biharul-ənvar, 46-cı cild.
226
İmam Rzadan (ə) nəql olunan rəvayətdə deyilir: “Zeyd ibn Əli Peyğəmbər sü laləsinin böyük alimlərindən biri olmuşdur. O, Allahın razılığı üçün Allah düşmənləri ilə cihad etdi və Allah yolunda da şəhid oldu.” 344
Zeyd Əməvi xəlifələrinin özbaşınalıq, zülm və haqsızlıqlarını görüb nara- hat olur, belə fikirləşirdi ki, silahlı mübarizə yolu ilə Əməvi hakimiyyətini de- vir
mək olar. Bundan xəbər tutan xəlifə Hişam əvvəlcə Zeydi Şama çağırıb boy- nuna oğurluq ataraq Kufə valisi Yusif ibn Ömərin yanına göndərir. Böhtan bun dan ibarət idi ki, guya Yusif ibn Ömərdən əvvəl Kufə valisi olan Xalid ibn Ab dullah Zeydə altı yüz min dirhəm pul verib. Zeyd ibn Əlinin Kufəyə gəldiyini eşidən Kufə əhli ona beyət edərək onun başçılığı altında əməvilərə qarşı sonadək vuruşacaqlarına söz verdilər. Tarixi mənbələrdə qeyd olunur ki, on beş min nəfərdən ibarət olan könüllü dəstə Zeydə birləşərək qiyamda iştirak etmələrinə hazır olduqlarını bildirdilər. Lakin o zaman Kufənin valisi olan Yusif ibn Ömər Səqəfi, Zeydin qiyam edəcəyin- dən xəbərdar olub təcili olaraq döyüşə hazırlıq gördü. Zeydin ordusu tam hazır- laşmamış onlara qarşı hücum başlanır. Baş verən döyüşdə Zeyd ibn Əli iki yüz nəfərlik dəstəsilə birlikdə şəhid edildi. Zeydin adamları onu gizli yerdə dəfn etsələrdə, onun dəfn olunduğu yer xəlifənin adamları tərəfindən müəyyən olun- du. Onun cəsədini qəbirdən çıxarıb başını kəsərək xəlifə Hişama göndərdilər, cəsədini isə Kufə darvazasından asdılar. 345
Bəziləri belə düşünürlər ki, Zeyd ibn Əli qiyamı İmam Sadiqin (ə) razılığı olma dan etmişdir. Lakin bir çox fakt və sübutlar göstərir ki, o İmam Sadiqin (ə) ra zılığı ilə qiyam etmişdir. Bu faktlardan biri də, İmam Rzanın (ə) abbasi xəlifəsi Məmunun sualına verdiyi cavabdır. İmam Rza (ə) Məmunun cavabında buyu- rur: “Atam Musa ibn Cəfər atası Cəfər ibn Məhəmməddən eşitmişdir ki, İmam Sadiq (ə) buyurub: “Zeyd qiyam etmək üçün mənimlə məsləhətləşdi. Mən ona dedim ki, əmi can, əgər Kufənin girəcəyindən asılacaq şəxs olmaq is təyirsənsə, sənin yolun elə budur.” Zeyd İmam Sadiqin (ə) hüzurundan get- dik dən sonra İmam (ə) buyurdu: “Vay o şəxsin halına ki, onun dəvət sədasını eşidə, lakin ona cavab verməyə.” 346
Başqa bir hədisdə İmam Sadiq (ə) Zeydin ordusunda vuruşaraq Əməvi ordusundan altı nəfəri öldürmüş şəxsə buyurur: “Allah məni bu qanlara şərik etsin. And olsun Allaha ki, əmim Zeyd eynilə Hz. Əli (ə) və onun səhabələrinin yolu ilə hərəkət etmişdir.” 347
Digər bir rəva- yətdə İmam Sadiq (ə) Zeyd barədə belə buyurur: “Allah ona rəhmət eləsin, mö min, arif, bilikli və düzdanışan bir adam idi. Qalib gələrdisə, verdiyi vədə əməl edər, hakimiyyəti ələ alsaydı, onu kimə verəcəyini yaxşı bilirdi.” 348
344
Biharul-ənvar, 28-ci cild. 345
Tarixi- Təbəri, IV cild, 193-200, 204-208. 346 Uyuni-əxbarir Rza, I cild, səh-225. 347 Qamusur-rical, IV cild, səh-570. 348 İxtiyari-mərifətir-rical, səh-285. Yüklə 6,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|