“Axı sizi də, sizin düzəltdiklərinizi də Allah yaratmışdır”.
73
Sual 59.
Qulların əməllərində səhih olan əqidə nədir?
Cavab:
Qulların etdikləri əməllərin onların istəyi və iradəsi ilə olmasına iman edirik. Uca Allah onları,
onların istəklərini, sözlərini və əməllərini yaratmışdır. Sözləri və əməlləri (insanlar) özləri edir
və onların özlərinə qaytarılır. Bu şey üzərində də, (bu əməl və ya sözə görə) ya savab
qazanacaqlar, ya da əzaba düçar olacaqlar. Onlar (qullar) Allahın onlar üçün yazdığından başqa
heçnə edə bilməzlər. Allahın istəyi olmadan heç bir şey istəyə bilməzlər.
Uca Allah buyurur:
Həqiqətən, bu bir ibrətdir. İstəyən, Rəbbinə doğru aparan bir yol tutar. Amma Allah
istəməyincə, siz istəyə bilməzsiniz! Həqiqətən, Allah Biləndir, Müdrikdir!
74
Sual 60.
Hər şeyin əvvəlcədən qədərdə yazılması, bizim əməl etməyimizə maneədir. Qədərə etimad
etmək vacibdirmi?
Cavab:
İman edirik ki, hər şeyin əvvəlcədən yazılması bizim əməl etməyimizə maneə deyil. Allah rəsulu
(sallAllahu aleyhi və səlləm) buyurur: “Əməl edin! Hər kəsə etdiyi asanlaşdırılmışdır. ” Sonra
isə bu ayəni oxudu:
Kim (haqqını) verir və (Allahdan) qorxursa, və ən gözəl olanı (lə ilahə illəllahı) təsdiq edirsə,
Biz onu ən asan olana nail edəcəyik. Kim də xəsislik edərək (Rəbbinə) ehtiyacı olmadığını
güman edirsə və ən gözəl olanı (lə ilahə illəllahı) yalan hesab edirsə, Biz onun üstünə ən çətin
olanı yükləyəcəyik.
75
Qədərdə olan şeylər üçün səbəblər vardır ki, ona çatdırır. Necə ki, nigah uşaq olmasına səbəbdir.
Əmək torpağın yetişməsi üçün səbəbdir. Həmçinin saleh əməllər Cənnətə girmək üçün səbəbdir.
Pis əməllər isə Cəhənnəmə girmək üçün səbəbdir.
Onuncu dərs
İmanda səhih əqidə
Sual 61.
73
Saffət, 96
74
İnsan, 29-30
75
Leyl, 5-10
24
Əhli-Sünnətin imanda etiqadı nədir?
Cavab:
İman dillə demək – Yəni, şəhadət kəliməsini tələffüz etmək. Allahdan başqa ibadətə layiq haqq
məbud yoxdur və Muhəmməd (sallallahu aleyhi və səlləm) onun elçisidir. Qəlb ilə etiqad etmək.
Tam yəqinliklə (şəkk və şübhəsiz) tövhid kəliməsini təsdiq etməkdir və onu əməllərdə
göstərməkdir.
Sual 62.
İman artıb azalırmı?
Cavab:
Bəli, iman itaətlə artır və asiliklə azalır.
Uca Allah buyurur:
(Bəzi) adamlar onlara: “Camaat sizə qarşı (ordu) toplayıbdır, onlardan qorxun!”– dedilər.
Bu, onların imanını daha da artırdı və onlar: “Allah bizə yetər. O nə gözəl Qoruyandır!”–
dedilər.
76
Uca Allah buyurur:
Onun ayələri onlara oxunduqda imanları artar, yalnız öz Rəbbinə təvəkkül edər,
77
Allah rəsulu (sallAllahu aleyhi və səlləm) buyurur:
“İmanı ən kamil olan momin ən gözəl əxlaqı olandır!”
78
(İnsan) əgər gözəl əxlaqla vəsf olunursa, o, ən kamil imanlı mömindir. Ondan başqa əxlaqlı
olanlar isə imanca naqislərdir.
Sual 63.
Etiqad olmadan iman doğru olarmı?
Cavab:
Etiqadsız (deyilən) söz və (edilən) əməl iman sayılmır. Çünki bu münafiqlərin imanıdır. Uca
Allah buyurur:
İnsanlar arasında elələri də vardır ki, mömin olmadıqları halda: “Allaha və Axirət gününə
inanırıq”– deyirlər.
79
Sual 64.
İman mücərrəd (olaraq, təkcə) bilməkdirmi?
76
Ali İmran, 173
77
Ənfal, 2
78
Əbu Davud Sünən, 4062; Əhməd, 2/250; Albani, Səhih Əbi Davud, 4682
79
Bəqərə, 8
25
Cavab:
O (yəni, iman) təkcə bilmək deyildir. O kafirlərin və inadkarların imanıdır.
Uca Allah buyurur:
Buna qəti inandıqları halda, haqsızcasına və təşəxxüslə onları inkar etdilər. Gör fəsad
törədənlərin aqibəti necə oldu!
80
Uca Allah buyurur:
Əslində onlar səni yalançı hesab etmirlər. Lakin zalımlar Alla-hın ayələrini inadla inkar
edirlər.
81
Sual 65.
Dillə deyib, (qəlblə) etiqad edib, fəqət əməlsiz iman olarmı?
Cavab:
Dillə deyib, (qəlblə) etiqad edib, fəqət əməlsiz iman olmaz. Çünki uca Allah imanı əməl
adlandıraraq buyurur:
Allah sizin imanınızı puç etməz.
82
Yəni, qüdsə tərəf qıldıqları namazları.
İki səhihdə (Buxari və Muslim) İbn Abbasdan (Allah ondan razı olsun) rəvayət edilir ki, Allah
rəsulu (sallAllahu aleyhi və səlləm) Vəfd ibnul Qahsa dedi: “Sizə dörd şey əmr edimmi? Allaha
iman etmək. Heç bilirsizmi Allaha iman etmək nədir? Allahın tək olduğuna şəhadət etmək
Namaz qılmaq, zəkat vermək, ramazanda oruc tutmaq və qənimətlərin beşdə birini paylamaq!”
83
Sual 66.
Təkfirin hökmü nədir?
Cavab:
Təkfir Allah rəsulunun haqqıdır. Allah və rəsulunun, həmçinin müsəlmanların onun üzərində
icma etdiyi şəxsdən başqa heç kimi təkfir etmirik. Kimsə birini, küfrü Quran və Sünnətlə, eləcə
də, müsəlmanların icması ilə küfr olmayan şeylə təkfir edərsə, o insana şiddətli xəbərdarlıq edilir
və cəzalanmağı haqq edir. “Kim bir mömünü küfrlə ittiham edərsə, sanki onu öldürmüş
kimidir.”
84
Sual 67.
Ümumi təkfir ilə xüsusi təkfir arasında fərq nədir?
80
Nəml, 14
81
Ənam, 33
82
Bəqərə, 143
83
Buxari, 2557
84
Buxari
26
