Şəmistan Nəzirli
67
neralı Səməd bəy Mehmandarov. Nazirin iti qartal baxışları ni-
zami qaydada düzülən əsgərlərə zillənmişdi.
– Cənab hərbiyyə naziri, tam artilleriya generalı, Sizin gəlişiniz
münasibətilə döyüşən ordunun üçüncü artilleriya batareyasının
zabit və əsgər heyəti sıraya düzülmüşdür. Batareya komandiri,
podpolkovnik Bəhram bəy Nəbibəyov.
Nazir Səməd bəy Mehmandarov gur və məğrur səslə:
– Azad, mənim Vətənimin qəhrəman əsgərləri, – deyib bir
neçə addım irəli yeridi, Bəhram bəyin əlini sıxdı: – Mərhəba, ala-
yına da, özünə də. Sizin döyüşdə göstərdiyiniz qeyri-adi qəh rə-
manlıqlar artıq Azərbaycanın hər yerində iftixarla söylənir. Ko-
mandanınız general Həbib bəy Səlimov da buradadır. Əmr
edirəm! Üçüncü artilleriya batareyasının hər bir əsgər və zabit
heyəti döyüşdə göstərdiyi igidliyə görə təltif olunsun. Komandi-
riniz Bəhram bəyi isə təbrik edə bilərsiniz. O, daha podpolkov-
nik yox, polkovnikdir…
Batareya üç dəfə “urra, urra, urra” deyə komandirini alqışladı.
Nazir birdən sərt hərəkətlə yerində dikəlib, pəncələri üstə
qalxdı.
– Mərhəba, yenə mərhəba, mənim Vətənimin xilaskarları!
Batareyanın əsgər və zabitlərindən dalğa-dalğa çıxan səs Qa-
rabağ dağlarında əks-səda verdi. Onlar bir nəfər kimi avazla:
“Azərbaycan xalqına xidmət edirik!” – cavabını verdilər. Hər biy-
yə naziri sıra qarşısında var-gəl edib, tən ortada dayandı.
– Biz bu gün səhər Şuşada bir yığıncaq keçirdik. Mən orada da
qoşunlarımızı təbrik etdim. Əvvəlcədən əmr vermişdim ki, sizin
batareyanı oraya gətirməsinlər. Sonra Bakıdan çıxanda öz-özlü-
yümdə belə qərara gəldim ki, sizi öz yerinizdə, döyüş bölgənizdə
təbrik edim. Siz buna layiqsiniz, bu hörmət və ehtiramı qəhrə-
manlığınızla qazanmısınız. Bəli, Dəli Qazar kimi generalı məhv
edib, süvarisini də pərən-pərən salan üçüncü Artilleriya batare-
yası Azərbaycan bayrağını ilk dəfə Qarabağda dalğalandırdı.
Martın iyirmi ikisindən iyirmi üçünə keçən gecə saat üç
radələrində düşmən ilk dəfə güclü qüvvə ilə burdan, Əsgərandan
General Əli ağa Şıxlinski və silahdaşları
68
baş qaldırıb. Bizim əlli nəfər əsgərimizin bir neçəsini məhv edib
və əsir alıb. Siz də ilk dəfə düşmənin burnunu Əsgəranda ovub,
öz silahdaşlarımızın qanını yerdə qoymadınız.
Qəhrəman əsgərlər! Mən şəxsən Almaniya cəbhəsində bir çox
döyüşlərdə oldum. Fəqət, sizin qədər qəhrəman əsgərlərə nadir
hallarda təsadüf etmişəm. Siz mənim ümidlərimi qüvvət lən-
dirdiniz. Siz canınızla gənc Azərbaycan ordusunun namusunu
layiqincə müdafiə etdiniz. Eşq olsun siz və sizə döşlərindən süd
verən analara!
Əsgərlər sevimli komandanlarını “yaşasın Azərbaycan!” söz-
lərilə alqışladılar.
Ürəyini boşaldan nazir xeyli sakitləşdi. Yaşının çox olmasına
baxmayaraq o, özünü rahat və gümrah hiss edirdi. Sıradakı əsgər
və zabitlərə yaxınlaşır, həmsöhbət olur və hal-əhval tuturdu.
Mehmandarov cavan, sir-sifətdən göyçək zabiti göstərib nəsə so-
ruşdu. General Həbib bəyin işarəsilə həmin zabit addımlarla qa-
bağa çıxıb dedi:
– Möhtərəm Səməd paşa, mən Qafqaz İslam ordusundan kö-
nüllü olaraq Sizdə yardımçı qaldım. Çünki dilimiz bir, inancımız
bir, tariximiz də birdir. Azərbaycan həm sizin, həm də bizim
vətəndir.
– İsminiz nədir? – nazir maraqla soruşdu.
– Əfv edin, günahkar bəndəyəm. Unutdum, daha doğrusu,
şaşırdım. İsmim: yarbay İsmayıl Həqqi əfəndidir.
General Həbib bəy Səlimov nazirə bir az yaxınlaşıb əlavə etdi:
– Cənab nazir, yarbay əfəndi yaxşı şərqilər qoşur. Döyüşlərarası
fasilədə əsgərlər üçün tarixdən, ədəbiyyatdan, fəlsəfədən maraq-
lı söhbətlər eləyir. Hər gün də yarım saat özü yazdığı marşları
əzbərlədir.
Nazir səmimiyyətlə:
– Afərin, – dedi, – bu da gərəkdir. Çox gərəkdir. Yüzillik rus
hakimiyyətindən azad olunmuş türk xalqlarına xatırlatmaq la-
zımdır ki, biz həmişə boyunduruq altında olmamışıq. Hətta, Av-
ropa və Asiyaya öz tələblərimizi diktə etmişik... Xalq özünün
Şəmistan Nəzirli
69
ümumdünya tarixinin səhifələrində yazılmış şanlı, mübariz keç-
mişini bilməlidir. Əgər düşmənə qalib gəlmək istəyirsənsə, xalq-
da sağlam milli hissləri oyatmalısan. Cənab yarbay, evlisinizmi?
– Xeyr, hələ subayam.
– Nə oldu, briqada komandanı Həbib bəy subay, diviziya ko-
mandiri Cavad bəy subay, batareya komandiri Bəhram bəy su-
bay, siz də subay… Canım, atın bu subaylığın daşını...
İsmayıl Həqqi əfəndi:
– Möhtərəm paşam, – dedi, – məstəvsiz gavurların axırına çı-
xaq, sonrasına…
Nazir general Həbib bəydən soruşdu:
– Yarbay İsmayıl Həqqi əfəndi harada yaşayır. Bakıda?
– Xeyr, cənab nazir, Şəkini özünə vətən kimi qəbul edib. Bu da,
bilirsiniz, kimə görədir? O, Bəhram bəyin çox yaxın dostudur.
– Çox əla, çox pakizə, – deyib nazir dübarə sorğu-suala başladı:
– Yarbay İsmayıl Həqqi əfəndi, cəlallı İstanbul üçün darıxmır-
sınız ki?
– Xeyr, mən öz Vətənim Azərbaycandayam. Mən Qeysər
şəhərində dünyaya gəldim. İstanbulda az, lap az yaşamışam.
Qafqazda çox yerlərdə oldum. Dərbənddə, Teymurxan-Şurada,
Axtıda, hətta İmam Şamilin köyünə də getdim. Amma oralarda
bənd almadım. Çünki oralarda İslama, müqəddəs dinimizə,
hörmət görmədim, orda şişpapaq bolşeviklər yabançı təbliğatlar
aparırlar. Ötən il dostum Bəhram bəy məni Şəkiyə qonaq apardı.
Şəkini Vətən kimi, Bəhram bəyi qardaş qədər sevdim, yenə
sevəcəm. Oradan ev də aldım.
Nazir soruşdu:
– Şarkılarından birini oxuyarmısan?
– Baş üstə, icazə verin... Mən oxuyan kimi bütün batareya
mənə qoşulacaq.
Biz əsgəriz – azəriyiz
Aləmdə ürfanlıyız.
Uca Qafqaz vətənimiz,
Qan axıdar məcfərimiz,
Dostları ilə paylaş: |