“Щяр бир алим гиймятлидир. Анъаг нязяриййяни тяърцбя иля бир
Yüklə 0,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
bay can Dövlәt Universitetinin hospital cәrrah - lığı kafedrasında privat – dosent, iki il sonra professor olub. 1930-cu ildәn hәyatının sonu - na dәk isә Azәrbaycan Tibb İnstitutunun hos - pi tal cәrrahlığı kafedrasına rәhbәrlik edib. 1931–1934-cü illәrdә Azәrbaycan Mәrkәzi İcraiyyә Komitәsinin üzvü olub. Azәrbaycan dilindә cәrrahlıq sahәsindә ilk dәrsliyi o, 1933-cü ildә hazırlayıb. 1934-cü ildә әmәkdar elm xadimi fәxri adına layiq görülüb. 1945-ci ildә yaradılan Azәrbaycan Elmlәr Akademiyasının on beş ilk hәqiqi üzvündәn biri vә hәm dә akademiyanın ilk prezidenti olub. O qәdәr gәrgin iş rejimi olmasına baxmayaraq, ictimai işlәrә dә vaxt tapıb. Üç çağırış –1937, 1946 vә 1950-ci illәrdә SSRİ Ali Sovetinin deputatı olub. 1955-ci ildә Cәrrahların Beynәlxalq Asso si asiyasının hәqiqi üzvü seçilib. 19 iyun 1930-cu ildә Azәrbaycan Dövlәt Universitetinin tibb fakültәsi müstәqil Azәr - baycan Dövlәt Tibb İnstitutuna çevrildi. Bu hadisә respublikada tibb tәhsilinin gәlәcәk inki şafına әlverişli şәrait yaratdı. Mirqasımov bütün bilik vә bacarığını bu institutun güclәn - mәsinә sәrf etdi. Böyük alimin sәylәri nәticә - sindә klinikanın pataloji-anatomiya muzeyi ya radılmışdır. Professor Mirqasımov vә onun әmәkdaşlarının gәrgin әmәyi nәticә sindә muzey tәdris-pedaqoji fәaliyyәt üçün istifadә mәq - sәdilә toplanmış nadir vә rәnga rәng ekspo - natların zәngin kolleksiyasına çevrilmişdir. O zaman yüksәk vәzifәlәrә çatmaq arzu - sunda olanlar Kommunist partiyasının üzvü olmağa can atırdılar. Çünki bunsuz mәqsәd - lәrinә çatmaları çәtin idi. Mirqasımov isә öz nüfuzu, savadı sayәsindә vәzifәlәrә yüksәlir, ancaq Kommunist partiyasına üzv olmurdu. Dostları, yaxınları onu qorumaq üçün mәs - lәhәt görürdülәr ki, әrizә yazıb partiyaya keçsin. O isә bunu etmirdi. Bir gün Azәrbay - canın birinci katibi Mir Cәfәr Bağırov filarmo - niyada keçirilәn iclasda Azәrbaycan Elmlәr Akademiyasının tәşkilatçısı vә ilk prezidenti Mir Əsәdulla Mirqasımova deyib: – Bitәrәfliyiniz yetәr, yoldaş Mirqasımov, Kommunist partiyasına üzv olmalısınız. – Bu, mümkün deyil, yoldaş Bağırov. – Bu nә sözdür? – Mәn bir dәfә and içmişәm, o da Hippok - rat andıdır. Hәm dә mәn Allaha inanıram. Salondakılar birinci katiblә alimin ara sında gedәn bu söhbәtdәn tәşvişә düşüb lәr. Mirqa - sımov müdrik insan idi. Bu söhbәtin onun üçün necә nәticәlәr verә bilәcәyini söz yox ki, götür-qoy etmişdi. Mir Cәfәr Bağırova o qәdәr adamın yanında kәskin şәkildә «yox» dedi - yinә görә azadlığına, bәlkә dә, hәyatına «әlvi - da» deyә bilәrdi. Sadәcә öz prinsiplә rin dәn, qürurundan әl çәkmәk, güzәştә getmәk ona yad idi. Bunu Bağırov da yaxşı bilirdi. Birinci katibin reaksiyasını çox gözlәmәli olmayıb. İclasdan çıxıb piyada işә gәlmәsi cәmi on dәqiqә çәkib. İçәri girәndә görüb ki, nә katibәsi, nә dә kömәkçisi yerindәdir. Kabi - neti isә möhürlәnib. Kommunist partiyasının üzvü olmaqdan imtina edәn Mir Əsәdulla Mirqasımov akademiyanın prezidenti vәzifә - sindәn azad olunub. Əslindә, onun mәqsәdi heç dә Kommunist rejiminin ideyalarına qarşı çıxmaq deyildi. Sadәcә azadlıq sevәn bir insan üçün hansısa siyasi qüvvәyә, rejimә tabe olmaq yolverilmәz idi. O, zәngin bir hәyat yolu keçib. Onun Rusiyada tәhsil illәri tәhlükәlәrdәn, tufan - lardan keçib. Gözlәrinin önündә quruluşlar dәyişib, çarizmi, müstәqil Azәrbaycan höku - mә tini, sonra bolşevizmin gәlişini, sovetlәş - mәni görüb. Onun doğmaları, tay-tuşları müs tәqillik uğrunda döyüşüblәr. Qardaşı Mir Zeynalabdin ağa Müsavat partiyasının üzvü olub. O, Parisdә, Sorbonna Universitetindә oxuyub. Sovet hakimiyyәtinin qәlәbәsindәn sonra geri qayıtsaydı, yәqin, o da sovet rejiminin qurbanı olacaqdı. Mirqasımovun yaxın dostlarından biri Hüseyn Cavid idi. Mirqasımovun hәyat meyarı dәqiqlik idi. Bütün mәsәlәlәrdә dәqiq idi. Birinә vәd versәydi, dediyi vaxtda görüş yerindә olardı. Nә bir dәqiqә tez, nә dә bir dәqiqә gec. O qәdәr işlәrin arasında «Vaxtım yoxdur» demәzdi. Vaxt nәdir ki? Onu yuxuya, istirahәtә ayır dı - ğın zamandan da almaq mümkündür. Tәki xe yir xah işlәr görmәk üçün istәk, daxili güc olsun. 1941–1945-ci illәrdә ailә üzvlәri bәzәn günlәrlә onun üzünә hәsrәt qalırmış. O, gecә- gündüz hospitallardan çıxmırmış. Cәbhәdә yaralanan: «Mәni hәyata qaytarın», – deyә yalvaran neçә-neçә gәnc döyüşçünü öz cәrrah
/ Elmi-kütlәvi jurnal / 4 (04) 2013 38 ELM DÜNYASI / Elmi-kütlәvi jurnal / 4 (04) 2013 bıçağı ilә ölümün pәncәsindәn xilas edirdi. O illәrdә o, tәkcә hәkim deyildi, hәm dә cәbhәyә oğul yola salan ata idi. Böyük oğlu Mir Mus - tafaya çağırış vәrәqi gәlәndә hәyat yoldaşı ona çox yalvarıb: «Bağırova de, Mir Mustafanı cәb - hәyә aparmasınlar». Mirqasımov birinci katibә ağız açmayıb. Mir Mustafa müharibәyә gedib, Berlinәdәk döyüşüb. Oqtay Mirqasımov: “Atam yalnız doğru hesab etdiyi işlәri görәrdi. Kimsәnin haqqını tapdalamaz, başqalarının da bu cür hәrәkәtlәr etmәsinә yol vermәzdi. Hәtta bir dәfә belә hәrә kәt etdiyinә görә yaxın qohumunu işdәn çıxarmışdı. Bәzәn sәrt olar, çox qәti hәrәkәtlәr edә bilәrdi. Amma onda mәrhәmәt hissi böyük idi. Kimsәnin qәlbinә toxunmaq istәmәz, ko - bud söz işlәtmәz, vәzifәcә üstünlüyünü nü - ma yiş etdirmәzdi. Hamıya «siz» deyә müra ciәt edәrdi. Onun üçün әsas olan düzlük, әdalәt vә zәhmәtsevәrlik idi”. O zaman Bakıda cәmi üç nәfәrin – Üzeyir Hacıbәylinin, Sәmәd Vurğunun vә Mir Əsә - dulla Mirqasımovun şәxsi avtomobili var idi. Mirqasımova bir maşın akademiyadan veril - miş di, o biri şәxsi idi. Üçüncü maşını isә Mir Mus
tafaya müharibәdәn sonra yanında işlәdiyi general bağışlamışdı. Oqtay Mirqa - sımov: “Üç maşınımız olduğu halda, ardı mız - ca mәktәbә maşın, sürücü göndәrilmәsinә atam icazә vermirdi. Bizi aparmağa anamız gәlirdi. Nadir hallarda atam gәlәrdi mәktәbә. Özü dә hәmişә piyada. O, hәm dә yaxşı bağ ban idi. Şüvәlanda atamın bibisi oğlu Mir Möv süm ağanın qonşuluğunda bağımız var idi. O dәdә-baba bağımızı biz çox sevirdik. Orada meyvә ağacları, tәrәvәzlәr, qızılgül kolları әkmişdik. Beş oğul atamızın rәhbәrliyi altında işlәyirdik. Anam da hәvәslәnib bizә qoşu lur - du. Atam deyirdi ki, bağımıza fәhlә, bağban çağırıb onların әmәyini istismar etmәyimiz eyibdir. Bağda işlәmәklә biz zәhmәtә alışır, torpağın qәdir-qiymәtini bilirdik”. Mir Əsәdulla Mirqasımovun evindә beş oğul böyüyüb. Böyüyü Mir Mustafa 1922-ci ildә, Mir Əlәsgәr (biz onu Mir Əli çağırırdıq) 1924-cü ildә, Fәrid 1925-ci ildә, Rüfәt 1940-cı ildә Oqtay Mirqasımov isә 1943-cü ildә dün - yaya gәlib. Mir Mustafa tanınmış cәrrah, Mir Əlәsgәr xalq rәssamı, heykәltәraş oldu. Neft- maşınqayırma texnikası üzrә mühәndis olan Fәrid Moskvada Bauman adına İnstitutu bitir - dikdәn sonra Tupolev adına mәxfi tәyyarә zavo duna dәvәt aldı. Rüfәt Rusiyada Beynәl - xalq Nüvә Fizikası Mәrkәzindә çalışırdı. Oqtay Mirqasımov isә tanınmış rejissordur. Mir Əsәdulla Mirqasımov 1958-ci ildә vәfat etdi. Mir Qasımovun rәhbәrliyi ilә 12 nami - zәd lik, 6 doktorluq dissertasiyası müdafiә olunub. Onun 300-dәn çox elmi әsәri vә 3 monoq rafiyası dәrc olunub. O, dönә-dönә bu fikirlәrini tәkrar edirmiş: “Hәyatdan mükafat gözlәmәyin. Əgәr sizin addımlarınız düzgündürsә, gördüyünüz işlәr doğrudursa, mükafat sizә verilәcәk. Siz müka - fatı düşünürsünüzsә, onda heç zaman onu görmәyәcәksiniz. Onun lәzzәtini dә bil mәyә - cәk siniz. İş görün, düzgün yaşayın vә onda mükafat özü sizi tapacaq”. “Xeyirxahlıq hәkimin әn mühüm әxlaqi keyfiyyәtidir. Bunsuz xәstә ilә hәkim ara sında inam ola bilmәz”. “Rәhbәr işçinin әxlaqi keyfiyyәti çox mü - hüm dür vә bu kollektivin әxlaqına vә atmos - ferә ciddi tәsir edir”. E.Əliyev, fәlsәfә üzrә fәlsәfә doktoru Yüklə 0,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|