“Щяр бир алим гиймятлидир. Анъаг нязяриййяни тяърцбя иля бир

edilmәsi, digәr müasir ida 

rәetmә texnolo 

-

giyalarının tәtbiqi vә s. kimi isti qamәtlәrdә

islahatyönlü  tәdbirlәrlә  gerçәk lәş dirilәcәkdir.

Tәhsil sistemindә tәnzimlәmә vә idarәetmәni

hәyata keçirәn dövlәt orqan la rı nın funksiya vә

sәlahiyyәtlәri qabaqcıl bey 

nәl 

xalq tәcrübәyә

uyğun  müәyyәn lәş  diri lә cәk,  onların  fәaliyyә -

tinin sәmәrәli әlaqә lәn diril mәsi üçün müvafiq

mexanizmlәr  ya ra  dılacaq dır.  Ölkә  üzrә  azyaşlı

uşaqların mәktәbәqәdәr tәhsilә cәlb olun ma

sәviyyәsi orta Avropa gös tәricisi sәviyyәsinә

çatdırı 

lacaqdır. Bu mәq 

sәdlә dövlәt uşaq

bağça ları  şәbәkәsinin  ge  niş lәndirilmәsi,  şәrait

vә tәchizatının yaxşı laş dırılması ilә yanaşı,

müxtәlif mülkiyyәt formasına (bәlәdiyyә, icma,

özәl, ailә bağ çaları) aid olan mәktәbә qәdәr

tәhsil müәs sisә lәrinin yaradılması vә fәaliyyәtinin

dәstәk  lәn mәsi üçün tәdbirlәr hәyata keçirilәcәk

vә tәş viq me xanizmlәri yaradılacaqdır. Mәk -

tәb  lәrin tikin tisi vә әsaslı tәmiri sahәsindә hә -

yata keçirilәn işlәr davam etdirilәcәk, ümumi

tәhsil müәs 

sisәlәri şәbәkәsinin rasionallaş 

-

dırıl ması  istiqa mә tindә  xüsusi  proqram  hazır -

lanıb hәyata keçirilәcәkdir.

12 illik ümumi tәhsil sisteminә keçid tәmin

edilәcәk, bununla әlaqәdar tәhsil proqramları

vә dәrsliklәr müasir tәlәblәr baxımından yeni -

lәş di rilә cәkdir.  Şagirdlәrin  idrak  fәallı ğını,

ümumi inkişafını lәngidәn mövcud “yad daş

mәktәbi”n dәn “tәfәkkür vә düşüncә mәk tә bi”nә

keçidin tәmin olunması mәqsәdilә sistemli

tәdbirlәr görülәcәkdir. Tam orta tәhsil sәviy -

yәsindә tәhsil tәmayüllәr üzrә tәşkil olunacaq,

istedadlı uşaq 

lar üçün inkişafetdirici fәrdi

proq ramlar  yara dılacaqdır. Eyni zamanda xü -

su  si  qayğıya  ehti   yacı  olan,  sağlamlıq  imkan ları

mәhdud  uşaq lar  üçün  dә  müxtәlif  inkişaf et di -

ri ci, korreksiyaedici vә inklüziv tәhsil proq -

ram ları tәtbiq edilәcәkdir.

Tәhsilalanların fәaliyyәtinin vә nailiyyәt -

lә rinin obyektiv qiymәtlәndirilmәsinә imkan

verәn sistemin formalaşdırılması üçün mәktәb -

daxili qiymәtlәndirmә sahәsindә aparılan isla hat

tәdbirlәri  davam  etdirilәcәkdir.  Mәk  tәb   dәn   -

kәnar tәhsilin sәmәrә vә keyfiy yәtinin yüksәl -

dilmәsi mәqsәdilә müasir tәhsil proqramları

hazırlanacaqdır. Peşә tәhsili infrastrukturu da

әsaslı şәkildә müasirlәşdi ri lәcәk, peşә tәhsi -

linә cәlb olunan vәtәndaşların sayı artırılaraq

ölkә iqtisadiyyatının tәlәbatı ilә uzlaşdırı la -

caq dır.

Bölgәlәrin inkişafı vә mütәxәssislәrә tәlә -

batı nәzәrә alınaraq, regional çoxprofilli kol -

lec lәrin yaradılması istiqamәtindә tәdbirlәr

görülәcәk, tәhsilin keyfiyyәtinin artırılması

üçün ilk peşә, orta ixtisas vә ali tәhsil pillәlәri

üzrә mütәxәs sislәr hazırlayan tәhsil komp -

leks lәrinin  yara dılmasına  başlanılacaqdır.

Ali tәhsil müәssisәlәri üçün universitet

şәhәr ciklәri (kampuslar) vә müvafiq texno -

park lar yaradılacaqdır. Ali tәhsil müәssisә lәri -

nin ölkәnin sosial-iqtisadi inkişaf tәlәblәrinә

uyğun bilik vә bacarığa malik mütәxәssis yetiş -

dir mә sinә vә onların tәhsil-tәdqiqat-innova -

siya  mәr kәz lәrinә  çevrilmәsinә  dәstәk  verәn

standartlar hazırlanıb tәtbiq olunacaqdır. Ali

tәhsil müәs sisәlәrindә aparılan elmi tәdqi qat -

lar müasir standartlar sәviyyәsinә çatdırıla -

caq, elmi-tәdqi qat işlәrinin nәticәlәrinin tәdris

prosesindә vә istehsalatda tәtbiqi tәşkil oluna caq,

elmin  infor masiya  tәminatının  güclәn di ril -

mәsi, beynәlxalq elmi әlaqәlәrin dәrin lәş di rilmәsi

sahәsindә tәdbirlәr görülәcәkdir. Tәhsil sis -

teminin infor masiyalaşdırılması, bütövlükdә

tәhsilin müasir sәviyyәdә qurulmasının әsas

istiqamәtlәrindәn biri kimi daim diqqәt mәr -

kәzindә olacaqdır. Bu mәqsәdlә 2013–2020-ci

illәrdә Azәrbaycan Respublikasında tәhsil sis -

te minin  informasiya laşdırılmasına  dair  Dövlәt

Proqramı qәbul edilәcәkdir. Dövlәt Proqramı

çәrçivәsindә Azәr baycanın bütün tәhsil müәs -

si sәlәri (o cümlәdәn ucqar bölgәlәrdә yerlәşәn

33

ELM DÜNYASI

/ Elmi-kütlәvi jurnal / 4 (04) 2013

---

mәktәblәr) İnternet әlaqәsi ilә tәmin olunacaq,

hәr bir tәhsil müәs sisәsi lazımi texniki ava -

danlıqla tәchiz edilәcәk vә bütün tәhsil

müәssisәlәrinin vahid tәhsil şәbә kәsinә qoşul -

ması reallaşdırılacaqdır. Ümum tәhsil mәk -

tәblәrindә hәr bir sinif otağı noutbuk, pro yek tor

vә elektron lövhә ilә, tәhsil alan bütün şa -

girdlәr 1 şagird – 1 kompyuter layihәsi çәr çi vәsin -

dә netbuk vә ya planşetlәrlә tәmin edilәcәklәr.

Elektron tәhsil texnologiyalarının tәtbiqi

daha da genişlәndirilәcәk, müәllim vә şagird -

lәr üçün virtual öyrәnmә mühiti formalaşdırı -

la caqdır. Bu mәqsәdlә bütün fәnlәr üzrә elek tron

tәdris vә metodik resursların yaradılması

davam etdirilәcәk, elektron resursların etibarlı

saxlanıl ması vә onlara asan çıxışın tәmin olun -

ması üçün “bulud” texnologiyaları tәtbiq olu -

na caqdır. Ödәniş siz әsaslarla fәaliyyәt göstә rәn

tәlim re surs ları yaradılacaq, bu resurslar müәl -

lif-hüquq lisenziyaları ilә tәmin olunmaqla,

tәhsil prose sinә inteqrasiya edilәcәk vә açıq

istifadәyә veri lәcәkdir. “Elektron mәktәb” -

lәrin sayı 1000-ә çat dırılacaq, rәqәmsal tәhsil

resurslarından istifadә imkanları genişlәndiri -

lәcәkdir. Özünü tәhsilә vә ömür boyu tәhsilә

artan tәlәbatın ödәnil 

mәsi üçün kitabxana

fәaliyyәti modern lәş dirilәcәk, elektron kitab -

xa na ların  sayı  artırı la caq,  distant  tәhsilin  inki -

şafı dәstәklәnәcәk vә ali tәhsil müәssi sәlәrindә

distant tәhsil geniş tәt biq olunacaqdır.

İKT-nin tәhsilin idarә edilmәsinә sәmәrәli

inteqrasiyası davam etdirilәcәk, tәhsilin vahid

informasiya sisteminin yaradılması yolu ilә

informasiya әsaslı idarәetmә mexanizmlәrinin

tәtbiqi mümkün olacaqdır. Elektron sәnәd

döv riyyәsi sisteminin tәtbiqi genişlәndirilәcәk

vә nәti cәdә tәhsil sisteminin idarә edilmә sin -

dә şәf faf lıq artacaqdır. Eyni zamanda Tәhsil

TV onlayn televiziya kanalı yaradılacaq vә

geniş ictimaiyyәtә tәqdim edilәcәkdir.

Tәhsil sisteminin sәmәrәliliyindә, onun

nailiyyәtlәrinin formalaşmasında müәllim ami -

linin hәlledici әhәmiyyәtini nәzәrә almaqla

müәllim hazırlığının güclәndirilmәsinә xüsusi

önәm verilәcәkdir. Bütün ümumi tәhsil müәl lim -

lәri üçün fәal (interaktiv) tәlim texno logi ya  ları vә

inklüziv tәhsil üzrә mәqsәdli ixti sas  artırma tәmin

edilәcәk, hәr bir müәllimin İKT baca rıq la rına

yiyәlәnmәsi üçün çevik sistem yara dı la  caqdır.

Azәrbaycanda  müәllimlәrin  tәk mil  lәş diril mә -

si beynәlxalq standartlarla uzlaş dırılacaq, müәl -

limlәr üçün yeni modul-kredit sisteminә әsas -

la nan stimullaşdırıcı ixtisas artır ma sistemi inki -

şaf etdirilәcәk, müәllimlәrin karyera inki şafı

vә fәaliyyәtinin stimullaş dırıl ma sı, qabaqcıl müәl -

lim lәrin iş tәcrübәsinin yayılması sahәsindә müasir

tәlәblәrә uyğun mexanizmlәr yaradı la caqdır.

Bununla yanaşı, nәticәlәrә әsas lanan diferensial

әmәkhaqqı  vә  mükafatlan dır ma  siste mi  hazır la -

nacaqdır. Pedaqoji kadrların işә qәbulu sahә -

sindә tәtbiq edilmiş yeni mexa nizm beynәlxalq

tәcrübәyә uyğun daha da tәkm illәş dirilәcәk,

ucqar kәnd mәktәblәrinin pedaqoji kadrlarla

tәminatı üçün nәzәrdә tutul 

muş maddi

stimullaşdırma tәdbirlәri güclәn di rilәcәkdir. 

Azәrbaycan tәhsilinin dünya vә Avropa

tәhsil mәkanına inteqrasiyası güclәndiri lә cәk dir.

Tәhsil standartlarının unifikasiyası vә Bo lonya

prosesinin dәrinlәşmәsi ilә yanaşı, Azәr bay ca nın

tәhsil ocaqlarının, xüsusilә dә ali tәhsil müәs -

 sisәlәrinin  beynәlxalq  әlaqәlәrinin  geniş lәn di -

rilmәsinә, tәhsil sahәsindә hәyata keçirilәn

bey  nәlxalq proqramlara onların fәal cәlb olun -

ması üçün müvafiq şәraitin yaradılmasına xü -

susi fikir verilәcәkdir. Eyni zamanda xarici

ölkәlәrin aparıcı universitetlәrindә dövlәt xәtti

ilә tәhsil alan azәrbaycanlı tәlәbәlәrin sayı

2015-ci ilәdәk әhәmiyyәtli dәrәcәdә artacaq,

xa ric dә tәhsil alaraq mәzun olmuş mütә xәs -

sislәrin potensialından ölkәnin inkişafında sә -

mә 

rәli istifadә olunması tәmin edilәcәkdir.

2015–2020-ci illәr üçün gәnclәrin xarici ölkә -

lәrdә tәhsil almasına dair yeni Dövlәt Proq -

ramı qәbul edilәcәkdir.

Almaz Tağıyeva,

kimya üzrә fәlsәfә doktoru

34

ELM DÜNYASI

/ Elmi-kütlәvi jurnal / 4 (04) 2013

---