Sof2007-Azeri doc
Yüklə 5,06 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2007-ci il üçün Qlobal GDİ
Ümumdünya BMT Assosiasiyaları Federasiyası, Minilliyin Layihəsi 2007 Gələcəyin Durumu 79 2007-ci il üçün Qlobal GDİ GDİ-yə daxil edilən dəyişənlər 2006-07-ci illərdə yenidən qiymətləndirilib. (metodun təfərrüatları üçün kompakt disk versiyasının “L” Əlavəsinə baxın). Araşdırmada iştirak etmiş iştirakçılar dəyişənləri qiymətləndirmək, ən pis və ən yaxşı ssenariləri qiymətləndirmək, GDİ-yə daxil edilmək üçün yeni dəyişənlər təklif etmək, ən azı 20 il tarixi məlumatlara malik mənbələri təklif etmələri üçün sorğu-sual ediliblər. Real Time Delphi metodunun verdiyi nəticələr üzərində işləyərək, 29 dəyişəndən istifadə olunaraq yeni qlobal GDİ qurulub. Bu dəyişənlər, məlumatın əldə olunması və əsas GDİ araşdırmalarında dəyişənlərin istifadəsi üzrə RT Delphi araşdırmasında aldıqları xallar əsasında seçiliblər. Daha sonra, mümkün olan yerlərdə, həm milli həm də qlobal GDİ tətbiqinə faydalı olan vahidlər seçilib. 2007-ci il GDİ-sində istifadə olunmuş dəyişənlərin siyahısı Cədvəl 2-də yer alıb. Tez-tez manipulyasiya tələb olunsa da, demək olar ki bütün dəyişənlər üzrə onlayn tarixi məlumat mənbələri əldə olunub. Və həm çatmayan məlumatları daxil etmək və həm də növbəti 10 ildə proqnoz əldə etmək üçün məlumatlar zaman seriyalarına uyğunlaşdırılır. 2007-ci il GDİ-si daha əvvəlki təhlillərlə bilavasitə müqayisə edilmir, çünki dəyişənlərin çoxu onların milli GDİ hesablamalarında istifadəsini asanlaşdıracaq şəkildə ifadə olunur. Məsələn, köhnə dəyişən sayılan “Əhalinin illik əlavəsi (milyon)” indi “Əhali artımı (iilik faiz) kimi ifadə olunur. İkincisi, artıq “Tədqiqat və Təkmilləşdirmə xərcləri (milli büdcənin faizi)” kimi Real Time Delphi-yə daxil olunan məlumatların nəticələri kimi əlavə edilmiş yeni dəyişənlər mövcuddur. Əvvəlki araşdırmalarda istifadə olunan bəzi dəyişənlər yenilərilə əvəz olunub; məsələn, “Yerli tibbi xidmətlərə çıxışı olan insanların sayı (15 ən çox əhalisi olan ölkələrdə)”, “Terapevtlərlə (hər 1000 min adama)” əvəz olunub. Bu isə milli GDİ-lər üçün daha asan əldə oluna bilən və daha müvafiqdir. Ən son olaraq, məlumatları daha fərqli şəkildə təqdim edən yeni məlumat mənbələri tapıldığı üçün bəzi dəyişənlər dəyişilib. Məsələn, əvvəlki araşdırmalarda “Zorakı qətllər (17 ölkədə. hər 100, 000 adama)” dəyişəni istifadə olunurdu. Cari araşdırmalarda isə “Qəttlər, düşünülmüş (qəsdlə) (hər 100, 000 adama)” dəyişəni istifadə olunur. The 2007 GDİ qrafik olaraq Qrafik 16-da şəkildə göstərilib. Qrafik 16. GDİ 2007 RT Delphi araşdırmasında iştriak etmiş respondentlərin GDİ-nin nəticələri üçün vacib ola biləcəyini düşündükləri hadisələrin təsirlərini tədqiq etmək üçün tendensiyanın təsirin təhlili də həyata keçirilib. Bütövlükdə 90-dan çox hadisə nəzərə alınıb. Bu hadisələrdən, Ümumdünya BMT Assosiasiyaları Federasiyası, Minilliyin Layihəsi 2007 Gələcəyin Durumu 80 və meydana gəlmə ehtimallarının qiymətləndirilməsindən və heyət tərəfindən edilən təsirlərdən istifadə etməklə, fərdi dəyişənlərin Tendensiyanın Təsirinin Təhlili proqnozları və GDİ özü hazırlanıb. Tendensiyanın Təsiri Təhlili proqnozlaşdırılmış GDİ-ni elə təkmilləşdirir ki, tarixi tendensiyalar növbəti onillik ərzində uzadılsın. Qrafik 17 Tendensiya Təsirinin Təhlilinin istifadə olunmuş GDİ-ni göstərir. Məlum olub ki, proqnozlar öldürülən insanların sayının gözləniləndən iki dəfə çox olduğu terror aktları və gözlənilməz, lakin baş verə biləcək fəlakətlər kimi bəzi gələcək hadisələrə qarşı çox həssas olub. Bu cür hadisələr GDİ-ni 15 il əvvəl mövcud olmuş dəyərlərdən də aşağı dəyərlərə sala bilər. Rəqəmlərin bir az fərqli olmasına baxmayaraq, 2007-ci il GDİ Qrafikı də eynən son bir neçə ilin GDİ qərarlarının ümumi şəklini göstərir: 1980-ci illərin ortasından nisbətən sürətli artım, sonra növbəti 10 ildə davamlı, lakin daha sonra artım yavaş olmuşdur. Daha əvvəl sadalanmış səbəblərdən fərdi müqayisələrin aparılmasının mümkün olmasına baxmayaraq, 2005-ci və 2007-ci il üçün GDİ-lər Qrafik 18-də göstərilib. Qrafik 17. 2007-ci il üçün GDİ, Tendensiya Təsirinin Təhlili ilə Qrafik 18. 2005 və 2007-ci il GDİ-lərinin müqayisəsi GDİ dəyişənləri 6 sahədə qruplaşdırıla bilər: mənəvi gözləntilər, fiziki gözləntilər, təhlükəsizlik gözləntiləri, səhiyyə gözləntiləri, intellektual gözləntilər və sərvət gözləntiləri. Hər kateqoriya özü bir proqress ölçüsü ola bilər. Səhiyyə, intellektual və sərvət sahələri üçün, tarixi və layihələşdirilmiş dəyərlər “ən yaxşı” məqsədlərə doğru hərəkət edir; Baza YK Med AK Ümumdünya BMT Assosiasiyaları Federasiyası, Minilliyin Layihəsi 2007 Gələcəyin Durumu 81 mənəvi, fiziki və təhlükəsizlik sahələri üçün, tendensiyalar qismən qarmaqarışıqdır, lakin zaman keçdikcə gələcəyə doğru “ən mənfi” çərçivələri istiqamətində spiralvari hərəkət edirlər. Qrafik 19 hər bir kateqoriya üzrə tendensiyanı göstərir. Qrafik 19. Əxlaqi, Fiziki, Təhlükəsizlik, Səhiyyə, İntellektual və Sərvət Gözləntiləri üzrə Tendensiyalar Milli GDİ-lər Varlılıq ntellekt ağlamlıq Təhlükəsizlik iziki Mənəvi Yüklə 5,06 Kb. Dostları ilə paylaş:
|