170
S O N U N C U FAT E H
lara baş qoşsun? Nadir bəy isə onlara heç güvənmirdi.
Bu, doğrudan da, belə idi. Əgər, işdi-şayəd, o – yəni
Nadir bəy birdən çaşıb oyun meydanında səhv addım
atsaydı, Məlik Mahmudun adamları həmin an onu
öldürüb, seyrçilər arasında olan yaraqlılarını da tərk-
silah edəcəkdilər.
Hələki, seyrçilər hər iki dəstənin oyunçularını
hə yacana gətirmək üçün bir an belə durmadan çığır-
bağır salırdılar. Zurnaçılarla qavalçalanlar, düm bək-
çalanlar dəstəsi də öz işlərində idilər.
Nadir bəyin qəzəbini içində boğmaqdan və oyun
içində başqa oyunların necə bitəcəyini gözləməkdən
başqa çarəsi qalmamışdı.
O gün xüsusi meydan kimi hazırlanmış çöldə ci-
rit oyununda təhlükəli məqamlar olsa da, ölüm-itim
olmadı. Doğrudan da, oyunun qaydalarına görə əgər
meşə ağacından hazırlanan cirit rəqib oyunçunun ba-
şına dəyib onu öldürsəydi belə, bu, ədavət sayılmırdı.
Ölən oyunçunun ailəsinə döyüş meydanında həlak
olmuş şəhidin ailəsi kimi ehtiram olunurdu.
Oyun başlandı. Nadir bəy at belində, oyunçula-
rın arasında olsa da, amma bir gözü elə Məlik Mah-
mudda idi. Atını daim ondan aralıda çapırdı. Məlik
Mahmud da gözəl ərəb atında tez-tez irəli çıxır,
rəqib tərəfdən oyunçunu meydana çağırır, ciritini
ona tullayıb qan-tər içində hey qışqırırdı. O, yarış
meydanında əsl at çapan kimi durmadan hərəkətlər
edirdi, gah özünü ona tərəf atılan ciritlərdən usta-
lıqla yayındırır, gah da havada tutaraq, öz taqımına
iki xalı birdən qazandırırdı. Bəzən də atdığı hər cirit
171
N A D İ R Ş A H Ə F Ş A R
hədəfə sərrast dəyəndən sonra atını tez geriyə – on
iki nəfərlik oyunçudan ibarət dəstəsinə doğru mah-
mızlayırdı.
Bir neçə dəfə Məlik Mahmud Nadir bəylə üz-üzə
gəlsə də, ondan heç bir artıq-əskik hərəkət görmədi.
Elə bil, hər ikisi əllərindəki ciriti bir-birinə atmağa
çəkinirdilər.
Nəhayət, oyun Məlik Mahmudun dəstəsinin qələ -
bəsi ilə başa çatdı. Elə bil uzun zamandan bəri ərəb
at larını bu yarışa hazırlamışdı. Onlar zurna-qaval səs-
lərinə elə alışmışdılar ki, hürkmək nə oldu ğunu bil-
mirdilər.
Və boy-boya verib kənarda hər an qılınclarını si-
yirib döyüşə hazır dayanan tamaşaçılar yarışmanın
əsas qalibini alqışlarla yola saldılar. Bəziləri Məlik
Mahmudla Nadir bəyin bayaqdan ölümün bir neçə
addımlığında olduğunu hiss etsələr də, bunu heç bir
vəchlə büruzə vermədilər…
Məlik Mahmud hər iki dəstədən fərqlənən oyun-
çulara bir-bir xələt verdi. Nadir bəy ertəsi gün, və-
dələşdiyi kimi, ovda görüşdüyü Qılınc xanla İmam-
qulu əmiri sorğu-suala çəkdi. Bura gələndə hər ikisi
bu dəfə Məlik Mahmuda mütləq xoş müjdə apara-
caqlarını – Nadir bəyin sirrini öyrənəcəklərini zənn
etmişdilər.
– Siz düz deyirmişsiz, Məlik Mahmud doğrudan
da, qazdan ayıq adammış...
– Məncə ona yatan vaxt sui-qəsd etmək daha yaxşı
olar.
Qılınc xanın sözünə İmamqulu əmir qüvvət verdi:
172
S O N U N C U FAT E H
– Hə, hə, düz deyir, mən də bu fikirlə razıyam.
– Bəs, bunu necə etmək olar? Yəqin siz bunun
çəm-çöyrünü də bilirsiz?– deyə Nadir bəy onların fik-
rini öyrənmək istədi.
Qılınc xan dilləndi:
– Bəy, səs-küy olmasın deyə, gecə inandığınız
beş-on adamla qalaya gəl. Biz Məşhəd darvazasını
üzünüzə açarıq...
– Nankorlar! – deyə Nadir bəy birdən qəzəbləndi.
– Məni tələyə salıb əli-qolu bağlı ağanıza təslim et-
məkdi qəsdiniz?
Xəyanətkarlar söhbətin belə məqama çatacağını
göz ləmirdilər.
Əslində onları öldürmək qərarına gələn Nadir
bəy çoxdan ürəyini ağrıdan bir sirri öyrənmək is-
təyirdi:
– Mən sizin qayınatamın, guya, mənim tərəfim-
dən öldürüldüyünü iddia edib, əfşarlar arasında ixti-
laf saldığınızı da yaxşı bilirəm...
Onlar Nadir bəyin ayağına yıxılıb, aman diləsələr
də, xeyri olmadı...
– Sizi o biri dünyaya ona görə göndərirəm ki, ge-
dib orada kimin öz əcəli ilə öldüyünü, ya da özünüz
kimi xainlərin aqibətini yerli-yataqlı görəsiniz…
* * *
…Məlik Mahmud gərgin keçən cirit yarışının yor-
ğunluğunu çıxarandan sonra Nadir bəy haqqında
yeni, həm də özünə gərəkli məlumatlar əldə etmək
məqsədilə əfşarların tayfa başçılarını – Qılınc xanla
173
N A D İ R Ş A H Ə F Ş A R
İmamqulu Əmiri saraya çağırtdırmaq istəyəndə, baş
sərkərdə Mahmudqulu təzim edərək dedi:
– Hökmdarın başı sağ olsun, bu gün adamlarım
xəbər gətiriblər ki, ov yerində o iki əfşar əyanının me-
yiti tapılıb.
Məlik Mahmud məsələnin hələ nə yerdə olduğu-
nun fərqinə varmadan təəccüblə soruşdu:
– Necə? Ov ovlamağa gediblər, yəni, deyirsən ki,
özləri ovlanıblar, hə?
– Bəli, hökmdar, hər ikisi qılıncla qətlə yetirilib.
Bu xəbəri eşidən kimi hirsindən özünə yer tapma-
yan Məlik Mahmud taxtın ətrafında ora-bura vurnux-
du. Birdən dayanıb gözlərini qıydı:
– Hə, bu onun işidir, – dedi. – Hm!.. Qəribədir, on-
lar mənə demişdilər ki, guya, Nadir bəy yarışı bəhanə
edib, məni aradan götürməyə gəlib. Amma belə çıxır
ki, o ilxıçı oğlu məni yox, onları aradan götürmək üçün
bura gəlibmiş… Səncə, bu işdə onun əli yoxdur?..
– Məncə, öz tayfadaşına xəyanət edən o iki şəxsin
niyyəti sizinlə Nadir bəyi cirit meydanında həqiqi
mənada döyüşdürmək idi! Belə çıxır, Nadir bəy də
onların bu niyyətindən agah imiş... Axı, ondan sava-
yı kimin hünəri çatardı ki, sizə sədaqət göstərən o iki
tayfa başçısını öldürsün? İndi onlara görə savaşa baş-
lamaq əbəsdi. Çünki Xorasanın bir çox tayfa başçıları
Nadir bəylə tərəfdaşlıq edir. Yəni…
– Bəs, kürdlər necə? Yəni, deyirsən ki, Cəmişgözək
kürdləri də o ilxıçı oğlunun tərəfinə keçiblər?
– Qoçandakı kürdlərin bir qismi ona qoşulub.
Üstəlik, onların vəkili Sam bəyin qızını özünə ad
Dostları ilə paylaş: |