___________ Milli Kitabxana_______________
43
...Səhər tezdən xəstəxanaya gedib, meyiti gətirməli idilər.
Şövkət xanım hələ də özünə gəlməmişdi. Könüllə Ceyhun hər
şeyi başa düşdüklərindən daha çox analarının qulluğunda da-
yanmışdılar. Onun əllərini ovuşdurur, dodağına suda islanmış
pambıq sürtür, saçlarını sığallayır, hərdən yavaşca pıçılda-
yırdılar:
– Ana, anacan, aç gözlərini, sən də bizi qoyub getmə, aç
gözlərini.
12-13 yaşlı bu körpələr artıq bilirdilər ki, bir daha atalarını
görməyəcək, onun sinəsinə sığınmayacaqlar. Analarına da bir
şey olsa, Allah eləməsin...
8-9 yaşlı Əbülfəzlə Ülkəri isə ovundurmaq mümkün deyildi..
– Ana, atamı istəyirəm, – deyə səhərə kimi ağlayan Əbülfəz
səhərə yaxın yuxuya getmişdi. Şövkət xanımın isə ürəyi sözünə
baxmırdı, tez-tez bayılırdı. Qonum-qonşuları tökülüşüb
gəlmişdilər, eşidən-bilən onlara yığışmışdı. Qadınlar onun
əyninə yapışmış qanlı paltarını soyundurmuş, dərisindəki qan
ləkələrini təmizləmiş, əyninə qara rəngli paltar geyindirmiş,
başına qara yaylıq bağlamışdılar.
Şəhərdə aləm bir-birinə dəymişdi. Bakıda fövqəladə vəziy-
yət elan olunmuşdu. Bütün avtobuslar, taksilər, şəxsi maşınlar
saxlanılır, hər kəsin sənədi yoxlanırdı. Küçələrdə hərəkət
məhdudlaşdırılmışdı, rəsmi idarələrdə çalışanların çoxuna
buraxılış vərəqləri verilmişdi. Şəhərdə həyat demək olar ki, öz
ahəngini, ritmini itirmişdi. Bakı müharibədən çıxmış döyüş
meydanını xatırladırdı. Adamların üzü dərddən, yaşanan
faciənin dəhşətindən bozarmışdı. Axşam güllələr açılan
yerlərdə tez-tələsik yuyulub təmizlənmiş qan izlərinin əvəzinə
qərənfillər od kimi közərirdi...
Elektrik qatarları işləmir, ali və orta məktəblərdə dərslər
___________ Milli Kitabxana_______________
44
keçirilmirdi, zavod və fabriklərin qapısı bağlanmışdı, ümumiy-
yətlə, sanki ətrafda həyat dayanmışdı. Azərbaycanın hər
yerində matəm idi.
Azadlıq toxumu səpilən gecənin şəhidlər göyərdən
müstəqillik meyvəsinin dadını hiss edən Azərbaycan xalqı
əslində o gecə öz cəsarəti, mübarizə əzmi, qəhrəmanlığı və
həmrəyliyi ilə düşmənə meydan oxumuşdu.
Ramizin məclisinə gələnlərin hərəsi bir söz danışırdı:
– Şəhərdə daha çox ölən olub.
– Hə, deyirlər Salyanski kazarmasının yanında ölənlərin sayı
yüzü keçib.
– Vəhşilər, canilər balkona çıxanlara, yoldan keçənlərə, hətta
uşaqlara belə güllə atıblar.
– Deyirlər hələ ölənlərin sayı dəqiqləşdirilməyib.
– Tədqiqatlar aparılır.
– Yadınızdadır, neçə gün əvvəl göydə vertolyotlar uçurdu.
Sən demə, elə bu qaniçənləri Bakıya daşıyırmışlar.
– Deyirlər əliyalın, dinc əhalini qıranlar saqqallılar imiş.
Xüsusi hazırlıqlı dəstələr, hətta içındə ermənilər də varmış.
– Azadlıq uğrunda mübarizə aparan xalqı qırıb, ölkəni viran
edəndən sonra erməni quldurlarını gecə ikən aradan çıxarıblar.
Səhər açılanda isə heç bir şey olmamış kimi yenə də adi qayda
ilə Sovet əsgərlərini və tankları küçələrdə növbə çəkməyə
çıxarıblar.
– Bakının bütün küçələri tankla doludur.
– Bakıda heç belə müsibət olmamışdı.
– Tarix dərsində müəllimimiz bizə 1905, 1918-20-ci illərdə
erməni-müsəlman qırğınlarından danışardı. Biz əvvəllər müha-
ribəni, davanı televizorda, kinoda görərdik. Sovet qoşunlarının
xalqımızın başına gətirdiyi bu qanlı faciə isə heç yatsaydıq
yuxumuza belə girməzdi. Kim inanardı ki, 70 il bir bayraq
___________ Milli Kitabxana_______________
45
altında yaşadıqların sənin millətinə belə divan tuta bilər, sənin
xalqını qan dənizində boğar, vallah, ağıla sığışmayan işdir bu...
Söz-söhbət uzandıqca uzanır, fikirlər haçalanır, əsəblər
gərilir, hisslər coşurdu. Bəlli olansa bu idi ki, Azərbaycan
matəm içində idi. Elə kənd, elə qəsəbə yox idi ki, orada yas
çadırları qurulmasın, şəhidlər üçün ehsan verilməsin. Qanlı
Yanvar hadisəsindən sonra insanlar bir-biri ilə daha mehriban,
daha qayğıkeş dolanırdılar, hamı bir-birininə köməyə tələsir,
şəhid övladlar çiyinlərdə götürülür, şəhid ailələri ehtiramla
yuxarı başa keçirilir, şəhid balalarına qayğı göstərilir, imkanlı-
imkansız, yas mərasimi olan bütün ünvanlara yardım edilir,
hamı təmənnasız bir-birinə əl uzadır, dayaq dururdu.
Şəhər demək olar ki, hərbçilərin əlində idi. Respublikanın
bütün strukturları iflic vəziyyətindəydi. Xalqı qanına qəltan
eləyənlər indi də onun yaralarını duzla yuyurdular, əhalinin
səsini hər vəchlə boğmaq istəyirdilər.
Qanlı Yanvar qırğını xalqı qorxutmadı, əksinə onu daha da
müdrikləşdirdi, mətnləşdirib birləşdirdi. Sovet tanklarına və əli
silahlı hərbiçilərə məhəl qoymadan, ölümdən belə çəkinmədən
şəhidlərimizə ehtiram əlaməti olaraq hər yerdə qara bayraqlar
asmışdı xalq. Hər qara bayrağın başında qan rəngli qırmızı
qərənfillər ağlayırdı. Yazıq qərənfillərin qismətinə o gecə
matəm gülləri olmaq düşdü.
Şəhidlərimizin dəfni günü bütün küçələr qırmızı qərənfillərlə
bəzənmişdi. Hər yerdə şamlar yandırılmışdı.bütün yollar
Azadlıq meydanına aparırdı. Bütün Azərbaycan şəhidləri ilə
vidalaşmaq üçün şəhərin baş meydanına axışırdı. İmperiya
qadağalarına, rus əsgərlərinin dəyənəklərinə təpki göstərən xalq
nəhayət ki, şəhid övladlaırını şəhərin ən uca zirvəsində –
Dağüstü parkda dəfn eləməyə müəssər oldu. Həmin gün
Azadlıq meydanından bir durna qatarı pərvazlandı. Şəhidlər
Dostları ilə paylaş: |