www.vivo-book.com
810
– Sizə cənab abbat Soreli təqdim edirəm, – markiz
dedi. – O heyrətamiz dərəcədə iti yaddaĢı olan adamdır.
Cəmi bir neçə saat əvvəl mən dedim ki, ola bilsin, o ali bir
tapĢırıq almaq Ģərəfinə nail oldu, osa öz yaddaĢını nümayiĢ
etdirmək üçün “Kotidyen”in birinci səhifəsini baĢdan-ayağa
əzbərlədi.
– A-a! Xaricdə yaĢayan o yazıq N-in xəbəri... – ev
sahibi dedi.
O tez qəzeti əlinə alıb, özünü Jülyenə nümayiĢ etdirmək
üçün üzünə nəsə naqolay bir ifadə verərək, oğlana baxdı. –
Buyurun, cənab.
Ortalığa dərin sükut çökdü, bütün baxıĢlar Jülyenə
dikildi. Oğlan elə yaxĢı cavab verirdi ki, iyirminci sətirdən
sonra hersoq onun sözünü kəsdi:
– Bəsdi.
Çöl donuzu kimi baxan balacaboy adam masanın
arxasına keçdi. O, deyəsən, iclasın sədriydi, çünki masa
arxasına keçər-keçməz lomber kətili Jülyenə göstərib, yaxın
oturmasını iĢarə elədi. Jülyen yaĢıl örtülü masanın arxasında
oturmuĢ adamların sayının on ikiyə çatdığını gördü.
www.vivo-book.com
811
– Cənab Sorel, – hersoq dedi, – hələ ki, o biri otağa
keçin, bir azdan sizi çağıracağıq.
Ev sahibi qəfildən qayğılı sifət aldı.
– Pəncərə qapaqlarını örtməyiblər, – o, yanında
oturmuĢ adama astadan dedi.
Sonra axmaq bir səslə Jülyenə tərəf bağırdı:
– Pəncərələrdən baxmaq lazım deyil!
– Hə, mənim iĢim bitdi, ən azından artıq bunların
fırıldaqlarının iĢtirakçısıyam – Jülyen düĢündü. – Hələ yaxĢı
ki, bu adamı birbaĢa Qrev meydanına aparan gizli
iclaslardan deyil. Amma belə bir təhlükə olsaydı belə, mən
markizin xətrinə buna getməliydim. Gələcəkdə mənim
axmaqlığım ucbatından onun yaĢayacağı məyusluğu birtəhər
azaltmağı bacarsaydım, xoĢbəxt olardım.
Və öz dərdini, çılğınlığını yadından çıxartmadan, o,
ətrafına göz gəzdirirdi. Burada gördüyü hər Ģey yaddaĢına
hopub qalırdı. Ancaq bu vaxt yadına düĢdü ki, markiz
xidmətçiyə gedəcəyi küçənin adını demədi, özü də heç vaxt
eləmədiyi bir Ģeyi elədi – fayton sifariĢ verdi.
www.vivo-book.com
812
Jülyen uzun müddət düĢüncələrə qapılıb qaldı. O,
qırmızı məxmər və enli, qızılı dirəklərlə iĢlənmiĢ qonaq
otağında oturmuĢdu. Hündür masanın üstündə fil
sümüyündən iri xaç qoyulmuĢdu, buxarının üstündəsə cənab
de Mestrin qızılı ilmələrlə iĢlənmiĢ, nəfis cildli “Papa
haqqında” kitabı vardı.
Jülyen söhbətə qulaq asan adam kimi görünməmək
üçün kitabı açdı. QonĢu otaqdakı söhbət arada çox yaxĢı
eĢidilirdi. Nəhayət, qapı açıldı və onu içəri çağırdılar.
– Cənablar, nəzərə alın ki, bu dəqiqədən etibarən biz
hersoqun qarĢısında danıĢırıq – iclas sədri dedi. – Bu cənab,
– o, Jülyeni göstərdi, – öz iĢinə sədaqətlə xidmət edən gənc
din xadimidir. O, heyrətamiz dərəcədə iti yaddaĢının
sayəsində bizim burada danıĢdıqlarımızı sözbəsöz hersoqa
çatdıracaq. – Ġclas sədri əynində iki-üç jilet olan adama
dəvət iĢarəsiylə müraciət elədi: – Söz sizindir cənab.
Jülyen düĢündü ki, iki-üç jiletli adamı adıyla çağırmaq
daha məqsədəuyğun olardı. Oğlan vərəq götürüb, cidd-
cəhdlə yazmağa baĢladı.
www.vivo-book.com
813
(Müəllif burada onun bütün vərəqi nöqtələrlə
doldurduğunu demək istəyir.
– Bu çox yersiz olar – naĢir etiraz elədi. – Belə
yüngülməcaz əsərə yersiz hoqqalar lazım deyil.
– Siyasət, – müəllif də etiraz elədi – ədəbiyyatın
boynuna keçirilmiĢ dəyirman daĢıdı. Yarım il də keçməz ki,
bu siyasət ədəbiyyatı suyun dibinə aparar. Fantaziya
məhsulları arasındakı siyasət – konsertin ortasında
tapançadan atəĢ açmaq kimi bir Ģeydi. Ürəkdağlayan səs var,
amma heç nə ifadə eləmir. O heç bir musiqi alətiylə
harmoniya təĢkil eləmir. Siyasət mənim oxucularımın
yarısını incik salacaq, o biri yarısınasa darıxdırıcı
görünəcək, çünki bu səhər qəzetlərdən oxuduqları siyasi
xəbərlər mənim yazdıqlarımdan daha gerçək və maraqlı
olacaq...
NaĢir dedi:
– Əgər sizin qəhrəmanlarınız siyasətdən danıĢmırsa,
deməli, onlar min səkkiz yüz otuzuncu ilin fransızları deyil
və kitabınız da iddia elədiyiniz kimi, hadisələrin güzgüsü
deyil...)
www.vivo-book.com
814
Jülyenin protokolu iyirmi altı səhifə tutdu; bu da onun
qısa xülasəsi; hərçənd, kifayət qədər solğundur, ona görə də
həmiĢə belə vəziyyətlərdə olduğu kimi müxtəlif məzəli
əhvalatlardan istifadə etmək lazım gəldi, ancaq onların
çoxluğu adamı ya çəkindirə, ya yalan təsiri bağıĢlaya
bilər(bax: “De Tribyunu qəzeti”).
Müqəddəs görünüĢlü, əynində çoxlu jiletlər olan adam
(bəlkə də o yepiskop idi) tez-tez gülümsəyirdi və bu zaman
onun aĢağı endirdiyi kirpikləriylə kölgələnmiĢ gözləri qəribə
Ģəkildə parıldayır, baxıĢlarısa adi vaxtlarda olduğu kimi
qətiyyətsiz görünmürdü. Hersoqun (görəsən o hersoq kim
idi?) qarĢısında birinci çıxıĢ eləməli olan bu cənab, görünür,
ümumi rəyi ifadə eləməliydi. Jülyenə elə gəldi ki, bu adam
nəsə
qəti
nəticələrə
gələ
bilməmələrindən,
qətiyyətsizliklərindən
Ģikayətləndi
(adətən
hakimləri
bununla ittiham eləyirlər). Sonra, müzakirə vaxtı hersoq
bunu onun nəzərinə çatdırmağı unutmadı.
Bir neçə nəsihətamiz və təsəlliverici ifadədən sonra
jiletli adam dedi:
– Böyük insan, ölümsüz Pittin idarə elədiyi alicənab
Ġngiltərə inqilabının qarĢısını almaq üçün qırx milyard frank
Dostları ilə paylaş: |