Şukin adına teatr məktəbində təhsil alan gənc qızın aktrisa kar

41
- Əvvəllər məşhur aktyoru görəndə, bəzi qadınlar huşunu 
itirərək yıxılırdılar, - Oleq Yankovskiyə dedim.
- Bəs indi nə üçün yıxılmırsınız? –  o, ciddi tərzdə soruşdu.

---

42
Necə yəni kimdir? Qolda Meir – mübarizdir!
Təsadüfən  onluğa  vurmuşdum.  “Necə  yəni  kimdir”  sualını 
təkrar verən kimi onlar qəhqəhə çəkməyə başlamışdılar. “Mü-
bariz” sözü o vaxt elə təbii idi ki. Bütün həyat mübarizlərlə dol-
muşdu. Zəhmətkeşlərin işıqlı gələcəyi uğrunda mübarizlər, Afri-
kanın azadlığı uğrunda mübarizlər. Ancela Devis o vaxt ABŞ-da 
qaradərililərin  hüquqları  uğrunda  mübariz  idi...  Buna  görə  də 
mənim “mübarizim” onların dəhşətli dərəcədə xoşuna gəlmişdi. 
Beləcə mən dərhal hər şeydən qurtuldum: cinsimin, şəxsiyyəti-
min, məşğulluğumun dəqiqləşdirilməsindən.
-  Ümumiyyətlə,  hə.  Düzdür,  mübarizdir.  Belə  də  demək 
olar. – Mənim üçün həvəsləndirici cavab oldu.
Komissiyanın  iclasındakı  müzakirələri  dinləməyə  çalışır-
dıq. Oradakı atmosfer çox gərgin, həyəcanlandırıcı idi. İnsan 
taleləri həll olunduğundan, hər şey çox dramatik idi. Bu ta-
leləri də öz qərəzləri, rəğbətləri, zövqləri olan yaradıcı insan-
lar həll edirdilər. Kimsə daha çox xoşuna gələni müdafiə edir, 
digəri isə hündürdən onunla mübahisə edirdi. Biz yalnız da-
nışıqların bəzi parçalarını eşidə bilir, ona əsasən müəyyənləş-
dirirdik ki, kimin haqqında danışırlar.
Qəbul komissiyasına kömək edən dördüncü kurs tələbələ-
ri  arasında  demək  olar  ki,  hər  birimizin  öz  azarkeşi  var  idi. 
Xatırlayıram,  artıq  kinoda,  “Malinovkada  toy”  filmində  çə-
kilməyə başlamış Tanya Lısenko mənə yaxınlaşdı. O, mənim 
talismanım idi.
- Bilirsən, çox güman ki, səni qəbul edəcəklər. Sənin haqqın-
da dedilər ki, gözlərin fara kimidir. Yarım metrə irəlini işıq-
landırır.
Komplimentin  xoşuma  gəldiyini  deyə  bilmərəm.  Yaxşı 
olardı desinlər ki, mən istedadlıyam, gözlərim isə ulduzlar ki-
midir, göl kimidir və mən Yuliya Konstantinovna Borisovanın 
əvəzinə Kleopatranı oynayacağam. Onlarsa – “fara” və “yarım 
metrə qabağı”.  Yox, bu kompliment xoşuma gəlmirdi. Amma 
bu informasiyada ümidverici və həvəsləndirici nəsə var idi. 
Siyahılar  gecəyə  yaxın  asıldı.  Soyadımı  qəbul  olunanların 
içərisində görəndə, nə sevinə, nə də şadlana bildim. Çünki hə-
min saniyə ay ərzində rəfiqəm olmuş qızın hönkürtüsü eşidildi. 

---

43
Biz birlikdə necə oxuyacağımızı xəyal edirdik. Onun adı siyahı-
da yox idi. Hətta iyirmi altı deyil, iyirmi səkkiz nəfəri, iki nəfər 
artıq  qəbul  etmişdilər.  O  ümidlə  ki,  təhsil  prosesində  kimsə 
ələnəcək, bizim sayımız minimallaşacaq, optimallaşacaq.
Qəbul  olunanlar  qruplara  bölünmüşdülər  və  başa  düşür-
dülər ki, dağılışmaq istəmirlər. Bu, sehrli gecə idi. Belə gecələr-
də  yatmırlar,  biz  də  yatmağa  hazırlaşmırdıq.  Xəsisliklə  işıq-
landırılmış  Kalinin  prospektinə  çıxdıq,  ayıq  olsaq  da,  elə  bir 
təəssürat vardı ki, sanki şampan içmişik.
Teatr institutunun tələbələri olmuş gənc, xoşbəxt və məğrur 
dəstə metroya gedirdi. Qışqırmaq, oxumaq, atəşfəşanlıq etmək, 
artıq uyuyan sakit şəhəri oyatmaq istəyirdik. Sibir kəndindən 
gələn və bizimlə birgə qəbul olunan Stas Jdanko qəfildən ma-
şının  kapotuna  tullanaraq,  pivə  barının  qarşısındakı  dalanda 
dayanmış təzə “Jiquli”nin banında qaçmağa başladı. Siqnaliza-
siya işə düşdü.
Səssiz şəhər canlandı, söyüş yağdırmağa başladı: bağlı bar-
dan çox güman ki, “Jiquli”nin sahibi olan adam çölə yüyürdü. 
O əlindəki boş butulkanı kimə atacağını kəsdirməmiş aradan 
çıxdıq.  Gənclik və qəbul olduqdan sonra hiss etdiyimiz qey-
ri-insani  qüvvə  qalib  gəldi.  Qarşıda  bütöv  problemsiz  həyat 
dururdu.
Qəbul olduğum günü xatırlayarkən, indiyə kimi həmin gecə 
şəhərə hopmuş yasəmən və cökə ətrini duyuram. Yaddaşımda 
həmçinin çox tez həlak olmuş istedadlı Stas Jdankonun yüngül 
tullanışı da qalıb.
O vaxt bu kəndli oğlan bizə vəhşi heyvanın zərif hərəkətləri-
ni nümayiş etdirirdi.
Bizim  dərs  cədvəlimizdə  yeri  gəlmişkən  hərəkət  –  səhnə 
hərəkəti, rəqs kimi aparıcı fənlərdən sayılırdı.
Rəqs  müəllimimiz  İtsxoki  soyadlı  qədim  baba  idi.  Onun 
gözəl  qartalvari  profili  vardı,  lələk  kimi  yüngül  idi.  Bütün 
hərəkətləri  elə  alınırdı  ki,  sanki  o  havadan  asılıb  qala  bilirdi. 
Sevimli tələbələri Stas Jdanko və Yura Vasilyev idi. 
Bizə,  hər  şeyi  dərhal  qavraya  bilməyənlərə  isə  o,  sadə 
həqiqətləri belə başa salırdı:
- Əgər əllərin ya bədənin səhv edibsə, üzünlə rəqs et! – Və 

---

44
qartal burnunu elə yuxarı tuturdu ki, rəqsin şərəfinə ucaldıl-
mış  heykələ oxşayırdı.
Biz qızlar bu qoca babaya heyran idik! Biz hətta onun neçə 
yaşı olduğunu başa düşə bilmirdik. O qədər yaşlı görünürdü. 
Lakin bizə həyatın özünü xatırladırdı– yüngül və ölçüsüz. 
Mənim  heyran  olduğum  daha  bir  adam  vardı  –  Vladimir 
Georgiyeviç Şlezinqer. Bütün ölkə, Sovet İttifaqının bütün qa-
dınları gözəl vaxtanqovçulara – Vasili Semyonoviç Lanavoy, 
Yuri  Vasilyeviç  Yakovlev,  Mixail  Aleksandroviç  Ulyanova 
aşiq  olduqları  halda,  mənə  əksinə,  qiymətləndirilməyənlər 
xoş gəlirdi. Mənim ürəyim qiymətləndirilməyənlərlə idi. Axı 
onlar da dahi idilər. 
Vladimir Georgiyeviç Şlezinqer kinoda az çəkilib və teatr-
da o qədər də çox rolu olmayıb. Şukin məktəbində aktyorluq 
məharəti kafedrasının müdiri idi.
Etüdlərdə və ya tamaşalarda bizimlə işləyəndə, onun yu-
mor hissi və artistizmi tələbələri coşdururdu. Biz elə qəhqəhə 
çəkirdik ki, üz əzələlərimiz gülməkdən ağrıyır, qarnımız san-
cılanırdı.
“Vladimir Georgiyeviç, siz ki... Siz ki, dahisiniz! – düşünür-
düm. Ona nəsə hədiyyə etmək lazımdır! Bəs nə və necə hədiy-
yə etməli? Bəlkə bayramda, yoxsa elə bilər ki, yaltaqlanıram”.
Axşamların birində Vaxtanqov dalanı ilə üzüaşağı metroya 
qaçanda qarşımda tanış palto peyda oldu. 
İş ondadır ki, bizim tələbələr ən xırdalığına kimi müəllimlə-
rimizin üst geyimlərini tanıyırdılar. Onlar giriş qapısından sağ-
da, açıq asılqanın ilk sırasında asılırdılar. Və biz, dərsə gecikən-
də birinci olaraq asılqana nəzər salırdıq –müəllimimiz  gəlibmi?
Bax  belə,  qarşımda  Şlezinqerin  paltosu  hərəkət  edirdi, 
amma qamət onunku deyildi. Mən bir azca sürəti artırdım və 
onunla bərabərləşəndə başımı döndərdim.
“İlahi, bu ki, Şlezadır”, - biz onu öz aramızda belə çağırır-
dıq. Amma  əhvalsız,  fikirli  və  adəti  xilafına  beli  donqarlan-
mış. Buna görə də dərhal tanımadım. Qərara gəldim ki, - bu 
spontan qərar idi – onun əhval-ruhiyyəsini qaldırım. 
- Vladimir Georgiyeviç! – çağırdım.
- Bəli. Nə lazımdır sənə? – O, mənim hardan peyda oldu-

---