Sükut zonası Şahin Böyükağa oğlu Əlibəyli Zone of silence
Yüklə 3,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
43
«Sükut zonası»nda radiasiya səviyyəsi yol verilən çərçivədə olmasına baxmayaraq reallığı nəzərə aldıqda yüksək səviyyədədir. Hərçənd mütəxəssislər «zonada» radioaktiv şüalanma aşkar olunmadığını qeyd edirlər, amma bunu tamamilə inkar etmək mümkün deyildir. Birincisi, ərazinin zəngin uran ehtiyatı olduğu sübuta yetirilmişdir. İkincisi, «zonada» baş verən qəzalardan, anomal hadisələrdən sonra dəfələrlə radioaktivliyi yüksək olan maddə qalıqları aşkar edilmişdir.
Şəkil 55. «Sükut zonası»nın həddən ziyadə düz olması və avtomobilin təkər izlərinin qalması oraya gələnlərin hərəkətini asanlaşdırır.
Planetin digər isti nöqtələrinə nisbətən burada ultrabənövşəyi şüalanma orta hesabla 30 % çoxdur. Yer kürəsinin ən isti yerlərilə müqayisədə burada Günəş şüalanmasının təxminən 30 % civarında artıq olmasını dərindən araşdırmaq lazım gəlirdi. Bu qəribə hadisənin dürüst izahını vermək hələ indiyə qədər heç kimə müyəssər olmamışdır.
44
Şəkil 56. «Radiosükut zonası»nın fauna və florası alimlər tərəfindən diqqətlə öyrənilir.
45
«Sükut zonası»nın maraqla qarşılanan daha bir cəhəti burada yerli fauna və flora nümayəndələrində qeyri-adi mutasiyaların qeydə alınmasıdır. «Radiosükut zonası»nın fauna və florası müxtəlif dərəcədə mutasiyaya malikdir. Həqiqətən Meksikanın «sükut zonası» dünyada bitki və heyvanların bir neçə nadir növünün (bənövşəyi kaktus, səhra tısbağasının endemik versiyası) yaşadığı yerdir. Ekoloq alimlər bəzi heyvan növlərini, məsələn, ölçüsünə görə dünyada ən böyük hesab edilən və sarı gözləri olan nəhəng quru tısbağasını məhz burada aşkara çıxarmışlar. Rast gəlinən heyvanlar arasında sarı gözləri olan nəhəng ölçüdə tısbağadan başqa, bədən ölçülərinə görə ondan bir qədər geri qalan, lakin əvəzində iki başı olan tısbağa, həmçinin ikibaşlı kərtənkələ, qorxulu düşmənlər olmadığı halda zəhər vəziləri həddən artıq inkişaf etmiş ilanlar haqqında dolğun məlumat əldə edilməsi lazım gəlir. Güman olunur ki, heyvanların qeyri-adi forma qazanmaları və əcaib-qəraib rəng almaları onların Günəş şüalanmasına uyğunlaşmasının məhsuludur. Canlılar ultrabənövşəyi şüalanmanın Yer kürəsinin başqa isti yerlərində olduğuna nisbətən daha artıq səviyyəyə çatdığı bir əraziyə məhz bu yolla uyğunlaşmışlar. Öz həyatının xeyli hissəsini anomal rayonu öyrənməyə həsr etmiş doktor, Meksika professoru Santyaqo Qarsia apardığı tədqiqatlarla qəribə səhra haqqında fikirlərin yaxın illərdə meydana çıxmadığını göstərmişdir. Əlbəttə, ərazinin qeyri-adi olması haqqında məlumatlar əbəs yerə belə geniş yayıla bilməzdi. «Radiosükut zonası» ilk dəfə XX əsrin 30-cu illərində aşkar olunmuşdur. Belə ki, 1930-cu ildə Meksikanın şimal ştatlarından birinin sakini, aviator Fransisko Sarabiya vadinin (dərənin) üzərindən uçarkən səyyar radio stansiyası hesab edilən ratsiyanın sıradan çıxdığını, naviqasiya cihazlarının göstərdiyi məlumatların vizual müşahidəyə müvafiq gəlmədiyini müəyyənləşdirmiş, lakin anomal zonanı tərk etdikdən sonra aparat və qurğuların hamısının normal iş qabiliyyətinin bərpa olunduğunu müşahidə etmiş, baş verənlər barəsində rəhbərliyə raport vermişdir. Təyyarəçi rəhbərliyə təqdim etdiyi hesabatında yazmışdır ki, «sükut zonası» üzərindən uçub keçərkən təyyarənin radio rabitəsi daxil olmaqla bütün cihazları çox müəmmalı, anlaşılmaz surətdə eyni vaxtda işini dayandırmışdır. Fransisko Sarabiya yazılı və şifahi məlumatında onlara qiymət verilməsini istəmişdir. Aviabazanın texniki xidmət üzrə mütəxəssisləri məsələni araşdırmağa başlamış, cihazları yoxlamış, bir neçə testdən keçirmiş, lakin heç bir nasazlıq və kənarlanma əlaməti aşkara çıxarmamışlar. Fransisko Sarabiya «lənətlənmiş yerin» ilk qurbanı kimi tarixə düşmüşdür. Lakin həmin vaxt heç kim onun başına gələnlərə lazımi qədər qiymət verməmişdir. Təmiz təsadüf olan bir hadisə «lənətə gəlmiş ərazinin» prinsip etibarilə «rəsmi surətdə» müəyyənləşdirilməsinə kömək etmişdir. 1964-cü ildə mühəndis və kimyaçı Harri de la Penya bu səhra rayonunda San-İqnasio təpəsinin yaxınlığında olan ərazidə geofiziki kəşfiyyat işləri aparırdı. Mühəndis qeyd edilən ərazidə daha çox dayanmalı olur. Lakin kəşfiyyatçı gözlənilmədən rabitəsiz qalır, çünki onun ratsiyası işini dayandırır. Harri öz radiostansiyasının qurulma dəstəyini nə qədər burursa da, ancaq efir ona ölü bir sakitliklə cavab verir. Dəstəyin bir neçə dəfə istiqamətinin dəyişdirilməsindən lazımi nəticə alınmadığını görən mühəndis aparatın sındığını güman edir, cihazın sıradan çıxmasına təəssüflənir və onu təmir etdirmək məqsədilə vadini tərk edərək bazaya qayıdır. Lakin bazada ratsiyanın qırılmadığı, nasaz olmadığı aydınlaşdırılır, onun mütləq işçi vəziyyətdə 46
olduğu tədqiqatçıya bildirilir. Kəşfiyyatçı «mənhus regionun» müəmmalı yerinə növbəti dəfə gedəndə xoşagəlməz hadisə yenidən təkrarlanır – ratsiya yenə işləmək istəmir. Aparatın fəaliyyətinə məhz ərazinin təsir etməsindən şübhələnən diqqətli təyyarəçi oranı tərk edən kimi hər şeyin qaydaya düşdüyünü, birdən ratsiyanın cana gəldiyini görür və buna çox təəccüblənir. Baş verənləri maraqla izləyən mühəndis əringəclik etməyib bir daha «şübhəli əraziyə» girir, qeyri-adi sahəyə təzədən baş vurduqda hər şeyin təkrarlandığının şahidi olur. Artıq yanılmadığına əmin olan mühəndis sonra dəqiqləşdirmə apararaq təxminən 50–51 kilometr diametrində yalnız müəyyən bir zona hüdudunda əlaqələndirici cihazın susduğuna əmin olur və oranı «sükut zonası» adlandırır. Beləliklə, 1964-cü ildə növbəti həyəcan təbili çalan kəşfiyyatçı Harri öz xəbərilə ictimaiyyətin və ayrı-ayrı entuziast tədqiqatçıların diqqətini qeyri-adi dərəyə cəlb edir. Elə həmin andan «sükut zonası»nda radio cihazlarının sıradan çıxmasının ifşa olunduğu hallar bir-birinin ardınca düzülməyə, sıralanmağa başlayır. Göydən sözün tam mənasında yağış kimi tökülən meteoritlər haqqında insanlar məhz həmin dövrdə xəbərlər eşidib məlumatlar əldə etdilər. Ancaq Amerika Birləşmiş Ştaları nədənsə «qulağının dibində» baş verənlərə laqeyd qalmışdı. Təbiətin sirrini öyrənmək üçün hamı tədqiqat işlərinin yubadılmayacağını və tezliklə yaxınlıqdakı nəhəng ölkədən onlarla alimin gələcəyini gözləsə də, buna baxmayaraq rəsmi Vaşinqton heç bir reaksiya verməmişdir. Buna görə də orada heç kim tamdəyərli və hərtərəfli təcrübələr aparmaqla məşğul olmamışdır. Məntiqi olaraq burada nəhəng bir hərbi baza yerləşməsi güman edilirdi. Ola bilsin ki, ərazinin yanında, yaxud elə oradaca torpağın altında yerləşən məxfi hərbi bazanın həddən ziyadə güclü qurğu və cihazları bütün efiri alt-üst, baş-ayaq edirdi. Lakin amerikanlar daxil olmaqla regionun heç bir xalqında hələlik belə bir texnika olduğuna çoxları inanmaq istəmirdi. Xüsusən 1964-cü ildə elektron-hesablama maşınlarının hələ təkmilləşdirilmədiyi bir vaxtda güclü texnika yaradılması inandırıcı görünmürdü. XX əsrin 70-ci illərində həm hökumət, həm də ictimaiyyət qəribə zona ilə ciddi surətdə maraqlanmağa başladı. Amerika Birləşmiş Ştatlarının Nyu-Meksiko ştatındakı Ağ qumsallıq (ingiliscə Uayt Sends – White Sands) bazasının poliqonundan buraxılan «Afina» adlı eksperimental ballistik raket start meydançasından havaya qalxdıqdan sonra birdən, qəfildən əvvəlcədən müəyyənləşdirilmiş kursu (uçuş yolunu və səmtini) dəyişir, elə bil maqnit tərəfindən cəlb edilirmiş kimi düz «sükut zonası»na tərəf istiqamət götürür. «Sirli zona» istiqamətində gedən raket elə oradaca müəmmalı ərazinin düz mərkəzində yerə (torpağa) çırpılıb partlayır və tikə-tikə olur, onun hissələri ətrafa dağılır. Qəzadan sonra səhra sözün həqiqi mənasında amerikanlarla dolur. Onlar raketin praktik olaraq qırılıb dağılmış bütün hissələrini diqqətlə toplayır, həmçinin onun düşdüyü yerdən bir neçə yük maşını qrunt götürüb özlərilə aparırlar. Aparılmış hissələrdə və torpaqda onların nə tapması indiyə qədər heç kimə məlum deyildir, çünki müayinələrdən əldə olunan bütün məlumatlar və onların təhlilinə əsasən çıxarılan nəticələr çox ciddi şəkildə məxfiləşdirilir. «Afina» qəzasından cəmi bir neçə il keçdikdən sonra Amerikanın üçyerlik məşhur «Apollon» («Apollo») kosmik gəmisinin raket daşıyıcısı olan «Saturn» raketinin pillələrindən biri, onun yuxarı hissəsi «zona» üzərində olarkən eyni aqibətlə üzləşir, yerə düşməklə çox güclü partlayışa səbəb olur, büsbütün dağılır. Aya uçuş proqramında «Apollon» proyektində amerikanlar tərəfindən istifadə edilən qurğunun partlaması çox Yüklə 3,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|