Sünnəyə münasibətimiz necə olmalıdır?
Yüklə 1,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
246 qanadının birindә xәstәlik, digәrindә dә dәrman daşımağı 1 ; e) qarnı ağrıyan qardaşlardan birinә Peyğәmbәrin bal yemәk töv- siyәsi 2 barәdә adil şәxslәrin rәvayәt etdiklәri sәhih hәdislәri in- kar edәnlәr belәlәrindәndir. Hәtta onlar vaxtaşırı olaraq әdalәt vә mötәbәrliklәri, imamlıqları hәdis alimlәri tәrәfindәn yekdilliklә tәsdiqlәnmiş şәxslәri, sәhabә vә tabein ravilәrini (Allah tәala onlardan razı qalsın!) eyiblәmişlәr. Eyiblәmişlәr ki, mәzhәbcә fәrqlәndiklәri üçün onları tәkzib etsinlәr. Onlar Sәlәfin fitvalarını rәdd etmiş, cәmiyyәt içәrisindә Sünnәyә vә Әhli-Sünnәyә nifrәt oyansın deyә hәmin fitvaları pislәmişlәr. Onlar iddia etmişlәr ki, Sirat Körpüsünün, Mizan-tәrәzi vә Hovuzun mövcudluğu haqda deyilәnlәr ağla ziddir. Hәtta bu insanlardan birinә “Axirәtdә әl-Barinin (Yaradıcı Allahı – mütərcim) gözlә görülәcәyini söylәyәn şәxs kafirdirmi?” – deyә sual verildikdә belә cavab vermişdi: “Xeyir, kafir deyildir. Çün- ki o, ağla batmayan şeylәr söylәyib. Ağla batmayan şeylәri söy- lәyәnlәr isә kafir sayılmırlar!” Bir qrup insan da bütün “ahad” hәdislәri tәkzib etmiş, Qurana münasibәtdә ağılları nәyi bәyәnir, onunla kifayәtlәn- mişlәr. Hәtta “İman gәtirib yaxşı işlәr görәnlәrә pis әmәllәrdәn çәkinib iman gәtirdiklәri, saleh әmәllәr etdiklәri, sonra pis әmәllәrdәn çәkinib iman gәtirdiklәri, sonra yenә dә pis әmәllәr- dәn çәkinib yaxşı işlәr gördüklәri tәqdirdә, daddıqları şeylәr- dәn ötrü günah tutulmaz...” 3 ayәsinә әsaslanaraq şәrabı “mü- bah” saymışlar. 1 Bu hәdis haqda әtraflı mәlumat üçün bax: Yusif әl-Qәrdavi. Müasir fitvalar, cild I. 2 Peyğәmbәrimizin bu tövsiyәsini müasir tibb dә tәsdiqlәyir. Qәdimdәn mә- lumdur ki, belә olan halda qarında nә varsa hamısını boşaltmaq, ishal gә- tirәn şeylәr yemәk, içmәk, qәbul etmәk lazımdır. 3 “әl-Maidә” surәsi, 93-cü ayә. 247 Bu insanlar vә onlara bәnzәyәnlәr haqda Allahın rәsulu (Ona Allahın xeyir-duası vә salamı olsun!) deyib: “Mütәkkәyә dirsәklәnmiş vәziyyәtdә ikәn sizlәrdәn birinә mәnim әmr vә ya qadağalarım haqda sual verildiyi zaman (tәkәbbürlә): “Bilmi- rәm, biz yalnız Allahın kitabında gördüyümüzә әmәl edәrik!” – demәsin” 1 . Hәdisdәki qadağa şiddәtli әzabdan xәbәr verir ki, bu da Sünnәni rәdd edәnlәrә şamildir” 2 . Hәmçinin, dövrümüzün bәzi reformistlәri aşağıdakı sә- hih hәdisi rәdd etmişlәr: “Cәnnәtdә elә bir ağac var ki, atlı yüz il getsә dә, onun kölgәsini qәt edә bilmәz”. Alimlәr bu hәdisin sәhihliyi haqda hәmrәydirlәr. İmam Buxari vә İmam Müslim onu Sәhl ibn Sәdә, Әbu Sәid vә Әbu Hüreyrәyә istinadәn rәvayәt etmişlәr 3 . Hәdisi İmam Buxari, hәm dә Әnәs ibn Malikә istinadәn nәql edib. Bu sәbәbdәn İbn Kәsir Allah tәalanın “Çәkilmәyәn (daimi) kölgәlikdә” 4 ayәsinin tәfsirindә demişdir: “Bu (hәdis) Peyğәmbәrdәn (Ona Allahın xeyir-duası vә salamı olsun!) bizә nәinki sәhih, hәm dә hәdis imamlarına görә, qәti sәhih vә “mütәvatir” hәdis kimi gәlib çat- mışdır”. Zahiri mәnaya görә, hәdisdәki yüz il bizim yüz ilimizdir. Bu sәbәbdәn Әbu Sәidin rәvayәtindә “İtigedәn, çevik süva- ri”dәn danışılır. Dünyadakı zamanla Allahın dәrgahındakı za- man arasındakı fәrq yalnız Uca Rәbbә mәlumdur. Qurani-Kә- rimdә deyilir: “...Rәbbinin dәrgahında bir gün sizin saydığınızın (he- sabladığınız vaxtın) min ili kimidir!” (әl-Hәcc, 47). 1 Hәdisi Әbu Rafeyә istinadәn Әbu Davud (4605) vә Tirmizi (2665) rәvayәt etmişlәr. İmam Әhmәd dә “Müsnәd” kitabında hәdisi müxtәsәr formada rәvayәt edib. Bax: eyniadlı әsәr, cild VI, sәh. 8. 2 Şatibi. әl-Etisam, “Şirkәt әl-Elanat әş-Şәrqiyyә” nәşrlәri, cild I, sәh. 231-232. 3 Bax: әl-Lu`lu` vәl-Mәrcan, hәdis № 1799-1801. 4 “әl-Vaqeә” surәsi, 30-cu ayә. 248 Әgәr hәdis sәhihdirsә, xatircәm halda demәliyik: inandıq vә tәsdiqlәdik! Әminliklә bilmәliyik ki, axirәt hәyatının bu dün- yanın qanunlarına әks özünәmәxsus qanunları vardır. Belә ki, İbn Abbas deyib: “Cәnnәtdә bu dünyadakı (şeylәrin) yalnız ad- ları qalacaq”. Habelә, kafirlәrә cәhәnnәmdә әzabın verilmәsi, kafirin dişinin iriliyi, iki çiyini arasındakı mәsafәnin böyüklüyü, dәri- sinin qalınlığı haqda bizә gәlib çatmış hәdis dә bu qәbildәndir. Bu hәdis qarşısında tәslimiyyәt göstәrmәk әn doğru çıxış yolu- dur! Xırdalığa varıb tәfsilata girmәyә ehtiyac yoxdur! Müvәffәqiyyәtli dәvәtçi bu cür hәdislәrlә oxuyucu vә dinlәyicilәrinin zehnini mәşğul etmәmәlidir. Yalnız zәruri hal- larda belә hәdislәrә müraciәt etmәlidir. Çünki bu hәdislәr müa- sir zehinlәrdә suallar doğurur. Onların kimәsә bәyan edilmәsi nә dini islah edәr, nә dә ki dünyada xoşbәxtlik gәtirәr. Müsәlmanın mәşğul olacağı әn ümdә şey Allahdan cәn- nәti, oraya yaxınlaşdıracaq söz vә әmәli dilәmәyidir; cәhәn- nәmdәn, cәhәnnәmә yaxınlaşdıran söz vә әmәldәn Allaha sı- ğınmağıdır; cәnnәt әhlinin yolunu tutub cәhәnnәm әhlinin yo- lundan uzaq durmağıdır. İman mәntiqinin zәruri etdiyi, ağıl mәntiqinin dә inkar etmәdiyi sağlam mövqe budur ki, dinin qeyb mahiyyәtlәri haq- da “İnandıq vә tәsdiqlәdik”, ibadәt mәsәlәlәri barәdә isә “Eşit- dik vә itaәt etdik!” – deyәk! Bәli, dini mәtnlәrin göstәrişlәrinә әmәl etmәli, mahiyyәti vә necәliyi haqda sual vermәmәli, tәfsilat dalınca qaçmama- lıyıq. Çünki ağlımız әksәr hallarda bu cür qeyb mahiyyәtlәrini dәrk etmәyә qadir deyil. İnsanı yaradan Allah ağıla bu cür şey- lәri dәrk etmәk funksiyasını yüklәmәyib. Axı, varislik vәzifә- sinin icrasında – yer üzünü abadlaşdırıb Allaha ibadәtdә ağılın qeyb mahiyyәtlәrini dәrk etmәsinә gәrәk yoxdur. Rasional-kәlam mәktәbini tәmsil edәn mötәzililik bu hә- qiqәti başa düşüb tәsdiqlәsәydi, “röyatullah”la (möminlәrin Yüklə 1,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|