Tarbiyaviy ishlar

Rivoyat.
Bir kuni Abu Husayn Abdulloh voyaga yeta 
boshlagan o kg‘li Ibn Sinoni yoniga chaqirib:
-
Siz 
shahzodalarni 
davolash 
uchun 
saroyga 
ko‘p 
qatnamoqdasiz. Xohlardimki, o ‘zingiz saroy qursangiz. Siz qurgan 
saroy shahar va qishloqda son-sanoqsiz b o ‘lsa.
Ibn Sino “x o ‘p” deb otasi oldidan chiqibdi-yu, 
0
‘ylanib 
qolibdi. Ko^plab saroy qurish uchun pulni qayerdan olishga boshi 
qotibdi. Oradan bir necha kun o ‘tgach, donishmand oqsoqolning 
oldiga boribdi va otasi istagini aytibdi.
- Buxoroi Sharifga atrofdan odamlar k o ‘p keladi. Ana shu 
odamlar bilan ko'ngil b o g ian g , yaxshilik qiling, shahar-u 
qishloqlarni aylaning, bemorlarni davolang, k o ‘ngil yaralariga 
malham bo‘ling. Siz yaxshilik qilgan behisob odamlaming 
xonadoni siz uchun behisob saroy bo‘ladi. Qachon borsangiz siz 
uchun ochiq turadi. Otangiz ana shuni orzu qilibdi.
Do'stlik guldan nozik, poTatdan qattiq, dovuldan kuchli, 
deyishadi. Do‘stlik o ‘zaro munosabatda samimiylikni, ziyraklikni, 
rostgo'ylikni, to fcg ‘rilikni talab etadi. Masalan, bir kishi do‘stiga 
ko'p yaxshiliklar qilgan deylik: qiynalib qolganda uni samimiy 
qo'llab-quvvatlagan, ko^nglini ko ‘targan, moddiy yordam berib 
turgan. Yaxshilik ko‘rgan kishi d o bstining bu yaxshiliklarini 
unutgani yo‘q, ammo yaxshilikka yaxshilik bilan javob berishga 
hali uning qurbi etmaydi. Nima b o ‘ldi-yu, do bstining ko‘ngliga
165

---

yoqmaydigan bir gap aytib, ranjitib qo‘ydi. Shundan so'ng 
yaxshilik qilgan odam ko ‘pchilik ichida: “Falonchiga shuncha 
yaxshiliklar qildim, bilmadi, nonko‘rlik qildi”, - deb shikoyat 
qiladi. Shunda yaxshilik ko'rgan odam hijolatda qoladi. “Nega 
o ‘sha narsalarni oldim, deb afsuslanadi. Xalqimizda “Minnatli 
oshni it ham ichmaydi”, deb bekorga aytilmagan.
Bu o ‘rinda d o ‘stiga yaxshilik qilgan odam andishasizlik 
qilyapti. 
Agar kishi 
odamgarchilikni, 
o'zaro 
hamkorlikni, 
do'stlikni bir yoqlama tushunsa, u do ‘stini tez ranjitib qowyadi. 
Yordam k o ‘rgan kishi hatto shu yordamni unutib qo'yganda ham 
buni uning yuziga solish odobdan emas.
Har bir yaxshilik beminnat, beta’ma b o lg an d a m a’quldir. 
Aytadilar-ku, “Yaxshilikni baliqqa qil, baliq bilmasa holiq biladi” 
deb. Vijdonan aytganda do ‘stining qilgan yaxshiligini bilish, unga 
minnatdorchilik izhor qilish, yaxshilikka yaxshilik bilan javob 
qaytarish yaxshilar ishidir.