Tarbiyaviy ishlar

Hikm atlardan n am и it alar
- Tangriga iymon keltirishdan keyingi amallaming afzali bu 
odamlar bilan do‘stlashish, y a’ni solih amallar qilishdir.
- Oliy himmatli, mard odam bir lahzada do ‘st orttiradi, 
pastkash esa necha yillik oshnoligini bir lahzada barbod qiladi.
- Bir-birlaringizga ehson qilinglar, chunki ehson muhabbatni 
oshiradi va dildagi g ‘ashliklarni yo'qotadi.
- Odamlar bilan d o ‘stlashish aqlning yarmiga teng.
- Sir saqlash - til ostiga cho‘g k olib turishdan ham 
mashaqqatliroqdir.
- Kishi birodari uchun hikmatli so'zdan afzalroq narsa hadya 
qilolmaydi. Chunki shu hikmat sababli Tangri uni to 'g ’ri y o ‘lga 
solib qo kyadi yoki yomon y o ld a n qaytaradi.
- D o‘stlaming hasadi dushmanlarning xusumatidan yomondir.
- Hisobli do‘st ajralmas.
- Inson qo4ga kiritgan oijalaridan eng hayrlisi samimiy 
do‘stliklar.
168

---

- Aybsiz do'st qidirgan kishining do'sti kamayib qoladi, 
do'stlarini ranjitaversa, dushmani ko^payadi.
- Uch narsa do‘stlikni mustahkamlaydi: do‘stlarning bir- 
birlarini ziyorat qilib turishlari, samimiy suhbatlashishlari va 
birgalashib sayr-u say oh at qil ishlari.
- Davlatli, n e’matli b o ig a n vaqtingizda dobstlami yodga 
oling.
-
Dushmaningizni 
kichik 
deb 
hisoblamang. 
Agar 
dushmaningiz do ‘st boim oqchi b o is a andisha qilmang.
- D o'st g'am va kulfat vaqtida m a’lum bo iad i.
- Faqirlarni do'st tuting, chunki davlatmandlarni shundoq 
ham barcha dokst tutadi.
- Kimki do'stlarining dushmanlari bilan sulh qilsa, do‘stlariga 
ozor bergan bo iad i.
- D o‘st-u dushman bilan muomalada ehson y o iin i tutki, 
do‘stlaming mehru-muhabbati oitadi, dushmanlarning adovati 
kamayadi.
- D o'stlar dilini ranjitish dushmanni murodiga yetkazishdir.
- Hayot ta’mi do'stlikdadir.
- Faqat maslahat berib, q o iin i cho‘zmaydigan do‘st yarim 
do‘stdir.
- D o'st tutishdan oldin u bilan avval tuz-namak bo‘1.
- Baxt do‘stlik keltirsa, baxtsizlik uni sinovdan o ‘tkazadi.
- Mehmondorchilik qancha qisqa b o isa , do^stlik shuncha 
uzayadi.
- Vijdoni порок odamlar bilan do'st tutinma. Sovib qolgan 
do‘stlikni isitib b o im as. Atrofmgni devor bnlan emas, do^stlar 
bilan o ‘ra, zero jilg 'alar birlashib, daryo b o iu r.
- Daraxt - shoxsiz, shon-shuhrat - safdoshsiz, do‘stsiz 
boim aydi.
- Daraxt - daraxtga, odam - odamga suyanadi.
- D o‘s tlik - umr bahorining guli. D o‘stlik o iim n i engadi.
169

---

Sinf rahbarining ish usullari - bu sinf jam oalari faoliyatini 
tashkil etish hamda o ‘quvchilarning ongi va his-tuyg'ulariga ta ’sir 
etish usullaridir. Sinf rahbari tarbiya usullaridan o ‘z ish 
xususiyatlarini hisobga olgan holda foydalanadi. Turli xil o ‘zaro 
bogTangan majmuani qoTlanish bolalar, o ‘smirlar va yoshlarning 
m a’naviy qiyofasi, ongi, e ’tiqodi, axloqiy tuyg‘ulari va xulq- 
atvorini tarkib toptirishga yordam beradi.
Sinf rahbari o ‘quvchilami faoliyatga jalb etishi tarbiya 
jarayonida alohida o ‘rin egallaydi, bu faoliyat ulaming ijtimoiy 
faolligini tarkib toptiradi. Turli xil jam oa ishlarida o ‘quvchi ishim 
ijtimoiy 
mazmuniga 
ko ‘ra 
bilishga 
o ‘rganadi, 
o ‘zining 
tengdoshlari va katta kishilar bilan boTadigan munosabat doirasini 
kengaytiradi, m a'naviy boyliklarni o ‘zlashtirib oladi. Sinf rahbari 
ish faoliyatining asosiy vazifasi shaxsning o ‘z munosabatlarini va 
faol o ‘mini tarkib toptirishdan. shaxsiy tuyg'ular va axloqiy xatti- 
harakatlarning muayyan bir yoTini rivojlantirishdan iboratdir.
Sinf rahbarining 
tarbiyaviy 
imkoniyatlari 
o ‘z-o‘zidan 
namoyon boTmaydi. Bunda muayyan usullarni qoTlash zarur. Biz 
quyida ana shu usullardan eng muhimlarini к о ‘rib chiqamiz.
Faoliyatning biror maqsadga qaratilganligi avvalo barcha 
ishlaming 
shaxsning 
ijtimoiy 
qimmatli, 
g ‘oyaviy-axloqiy 
sifatlarini tarbiyalashga, sinf jam oasining maqsadga erishishga 
qaratilganligi 
sifatida 
namoyon 
boTadi. 
Biror 
maqsadga 
qaratilganlik yana shunda ifodalanadiki, faoliyatning ijtimoiy 
ahamiyatli maqsadi o ‘quvchilaming o ‘zlari tomonidan qabul 
qilinadi, anglab olinadi va amalga oshiriladi.
Biror maqsadga qaratilganlik o ‘quvchilaming faolligi va 
mustaqilligi 
talabi 
bilan 
mustahkam 
bogTangan. 
Ijtimoiy 
faoliyatda faollik k o ‘rsatish har qaysi yoshdagi o ‘quvchiga xosdir. 
Kichik yoshdagi о ‘quvchi ko ‘p narsa qilishni istaydi, ammo 
o ‘zining imkoniyatlari darajasini bilmaydi, yetarli malaka, sabot- 
matonat, qat’iylikka ega emas. 0 ‘quvchilami ishga asta-sekin jalb 
qilish, ularga tobora ко ‘proq mustaqillik bensh jam oa hayotining