Tarbiyaviy ishlar

Hikoyat.
Suqrot hakimni o ‘ldirish uchun olib borishayotgan 
chog‘da shogirdlardan bir jam oa unga hamroh b o iib borar edilar. 
Ular y ig ‘lab, zorlig‘ qilib so‘radilar: “Hay hakim, endi o ‘limga 
ko ‘ngil qo‘ymishsan, aytgil, seni qaysi yerga dafn etaylik?” Suqrot 
tabassum qilib dedi: “Qay joyni ko‘nglingiz tilasa, ul joyga dafn 
qiling, ya’ni mening jasadim qayda b o ‘lsa, so‘ngaklarim unda 
bo ‘lg‘ay, faqat meni yod qilsangiz bas” .
Odamlar bila do ‘stliging о ‘rtacha bo ‘Isun,
Do
‘stlaringning e 'tiqodidan g ‘ofri bo ‘Imang.
D o‘stlikni farog'likda va tangdastlikda imtihon qilg‘il, 
farog‘likda roz va taom bila, tangdastlikda sud va ziyon bila. Har 
do‘stki, sening dushmaningni dushman tutmas, uni do‘st dem ag‘il. 
Ta’magir, kekchi do‘stdin uzoq bo‘lg‘il.
Yusuf Xos Hojib ham “Q utadg‘u bilig» asarida ulfat tutish

---

haqida, ularga hamisha e ’tiborli b o iish , hamdardlik koi'satish, 
zinhor dillariga ozor yetkazib, do'stni dushmanga aylantirmaslik 
haqida fikr bildradi. Chunonchi:
Ко 'ngil deganlari misoli shisha,
Sinib qolmcisin u, asra hamisha.
Ко 'ngil nozikligi bu so ‘zga nishon,
U issiq-sovuqda bog ‘liq har qachon.
Jo ‘га ко ‘ngli sinsa, bo iar ichki yov,
Qayda yov bo ‘larkan, keki - beayov.
Yovi bor odamning hayoti totli b oiarm idi? Yovi b o ig an , 
yovi bilan urisha-urisha qarigan kishi nima deydi, eshitgin:
Dushmanim kichik deb g'aflatda qolma,
Nega qo ‘rqayin deb sen shov-shuv solma.
Yoving bo ‘Imasa, aslo g ‘omil bo ‘Imagin,
Yovga yov, yaxshiga yaxshi b o ‘I, tolma.
M uallif fikrini davom ettirib, kimning do ‘sti ko'p b o is a , 
uning ismi yoyiladi. Barcha ishlari o ‘z vaqtida ado etiladi. 
Do"stlar kishining yaxshi tomonini oshiradi, ayb-nuqsonlarini 
yashiradi, deydi.
Agar yaqin do‘stlar, qarindosh-urugiar sendan oyoq uzib 
ketgudek b o isalar, sen o ‘zing yaqinlik iplarini ulagin, deb nasihat 
qiladi.
Yaqin bo ‘Isa ко ‘ngil, yiroq yer yaqin,
Vafo bilan ammo yaqinlik tag ‘in.
Sharqu G ‘arb orasi bir о iiam yerdir,
Vafo deb bilsa kim yaqinlik haqin.
D o‘stlik, o ito q lik , hamkorlik, birodarlik, ahillik va birlikning 
ulug‘ kuchi haqida maqollar, hikmatlarda ham ajoyib fikrlar 
mavjud:
164

---

“Birlashgan daryo b o ‘lar,
Tarqalgan irmoq b o klar’\
“Birlashgan kuch - engilmas” .
Inson hamma vaqt yaxshi kishilarga yaqinlashishga harakat 
qiladi, bu xususiyat juda erta, bolalik chog‘idan boshlanadi. Har 
birimiz yoshlikdanoq o 'z tengimiz bilan o ‘ynab, do‘st tutinishga 
iitilamiz, hayot va mehnatda, boshga har xil ish tushganda sinashta 
b o ig an lar bilan do‘stlashamiz. Ba’zi dolstlar sodiq b o ‘lib qoladi, 
ba'zilari ajrashib ketadi. Zotan, dono do ‘st, shinavanda ulfat, 
g ‘amguzor o'rtoq orttirish j o ‘n ish emas. albatta.
Bu o ‘rinda, do‘st va o ‘rtoq orttirish haqida bir rivoyat keltirib 
o ‘tishni lozim topdik.