Ptolomey Klavdiy (taxminan 90-160 yy.) – mashxur komusiy olim, Aleksandriyada yashab ijod kilgan. U astronomiya, geometriya, fizika (optika, mexanika) xamda geografiyaga oid asarlar yozib koldirgan.
Jaxonga mashxur “Al`magest”- “Al-majastiy” (18 kitobdan iborat, astronomiya va trigonometriya ilmlarini o`z ichiga oladi), “Optika” (5 kitobdan iborat), “Germanlar xakida tushuncha” (3 kitobdan iborat) va, nixoyat, “Geografiya” shular jumlasidandir. Lekin olimga shuxrat keltirgan asarlari “Almagest” va “Geografiya”dir.
“Geografiya”ning (8 kitobdan iborat) birinchi kitobi, anikrogi uning 24- bobi jaxon mamlakatlarini tavsiflashga bagishlangan va katta ilmiy kiymatga ega. Shunisi muximki, asarda shaxarlar, mamlakatlar va ularning koordinatalari keltirilgan va unga 27ta xarita ilova kilingan.
Ptolomeyning “Geografiya”sida Girkaniya, Margiyona, Baktriya, So`gdiyona xamda skiflar mamlakatining geografik xolati, Baktriya va So`gdiyonaning mashxur shaxarlari, shuningdek o`sha mamlakatlar va ular bilan tutash o`lkalar va ularning axolisi xakida asl va kimmatli ma`lumotlar keltirilgan.
Yunon va Rim olimlarining tarix va gkografiyaga oid asarlari ma`lum darajada musulmon, shu jumladan yurtimiz olimlari Al-Xorazmiy, Al-Fargoniy, Beruniy va boshkalarning ijodiga asos bo`lib xizmat kildi.
Mavzuni mustaxkamlash uchun berilgan savollar.
1. Uzbekiston tarixiga oid 3anday Eron manbalarini bilasizmi.
2. «Shoxnoma» asarida Uzbekiston tarixiga oid 3anday ma`lumotlar bor?
3. Xindlarning «Maxobxorat» asarida 3adimgi Uzbekiston tu2risida 3anday ma`lumotlar bor?
4. №aysi Yunon tarixchilari asarida Iskandarning yurtimizga yurish aks etgan?
5. Avestoda 3anday tarixiy ma`lumotlar mavjud?
5-mavzu. VI – VIII ASRLAR TARIXI MANBALARI
Reja:
1. Muxim siyosiy vokealar.
2. Kadimgi Turk manbalari.
3. Xitoy manbalari.
4. So`gd tilidagi manbalar.
Asosiy tushunchalar: eftaliylar, xeptal, xaytal, ey–da, i–da, runiy yozuv, Sugd tili, biyik.
Dostları ilə paylaş: |
