TəBİƏt elmləRİ VƏ Tİbb seriyasi series of natural sciences and mediCİNE
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Şəkil-3 . şəkil-6 şəkil-9
- 144 - Şəkil-3 . şəkil-6 şəkil-9 Şəkil-1. Qaraciyərin travması, dərəcə V. Kontrastla aparılmış KT görüntüləməsində böyük intraparenximal hematoma və bütöv sağ qaraciyər payını və sol payın medial seqmentini də əhatə edən parenximanın cırılmaları qeyd edilir. Şəkil-2. Qaraciyərin kompleks cırılması; dərəcə V. Kontrastla aparılmış KT görüntüləməsində qaraciyərin sol payında çoxsaylı parenximatoz cırılmalar nəzərə çarpır. Diqqət yetirin ki, parenximanın cırılması qaraciyər qapısınadək uzanmışdır. Bu cür travmalarda öd axarlarının zədələnmələrinə tez-tez rast gəlinir. Şəki-3. Qaraciyərin travması, dərəcə IV. Kontrastla aparılmış KT görüntüləməsində sağ qaraciyər payında çoxsaylı cırılmalar və onların nəticəsində sağ payın parenximasının 50%-nin zədələnməsi müəyyən edilir. Şəkil-4. Qaraciyərin travması, dərəcə IV. Kontrastla aparılmış KT görüntüləməsində qaraciyərin sağ payında aktiv qanaxması olan cırılmış intraparenximal hematoma müşahidə edilir. Həmçinin iri həcmli hemoperitoneum da nəzərə çarpır. Şəkil-5. Qaraciyərin travması, dərəcə III. Kontrastla aparılmış KT görüntüləməsində sağ qaraciyər payında kapsula altı hematoma (oxlar) müəyyən edilir. Həmçinin KT-də hematoma daxilində aktiv qanaxmanın olduğuna işarə edən yüksək sıxlıqlı sahə müəyyən edilir (ox ucu, ağ rəngdə). Şəkil-6. Qaraciyərin travması, dərəcə II. Kontrastla aparılmış KT görüntüləməsində sağ qaraciyər payının arxa hissəsində (ox) 3 sm-dən böyük olan qaraciyər parenximasının cırılması müəyyən edilir. Hepatorenal sahədə isə kiçik həcmdə maye toplantısı müəyyən edilir (ox ucları). Şəkil-7. Qaraciyərin travması, dərəcə I. Kontrastla aparılmış KT görün- tüləməsində sağ payın arxa hissəsində kapsulanın tamlığının pozulması (cırılması) müəyyən edilir (ox). Kiçik həcmli perihepatik qanaxma da müşahidə edilir (ox ucları). Şəkil-8. Qaraciyərin travması, dərəcə III. Kontrastla aparılmış KT görüntüləməsində portal vena və onun şaxələri ətrafında aşağı sıxlıqlı sahələr müəyyən edilir. Qaraciyərin cırılması isə qaraciyər qapısınadək uzanmışdır (ox). KT-də həm də aşağı boş venanın əhəmiyyətli dərəcədə dilyatasiyası (aorta ilə müqayisədə) müəyyən edilir. Bu isə çox vaxt aqressiv maye infuziyası ilə əlaqədar olur. Şəkil-9. Qaraciyərin travması, dərəcə V. Kontrastla aparılmış KT görüntüləməsində sağ və sol qaraciyər paylarında çoxsaylı kapsula altı hematomalar (oxlar) və həmçinin intraparenximal hematomalar (ox ucları) müşahidə edilir. Travma cərrahiyyəsi üzrə Amerika assosiasiyası tərəfindən tərtib edilmiş təsnifata görə, qaraciyərin travmaları zədələnmənin həcminə və yaralının vəziyyətinin ağırlığına görə 6 dərəcəyə bölünür. Bu təsnifatı da qeyd etməyə bilmərik. - 145 - Qarın boşluğu üzvlərinin zədələnmələri sırasında qaraciyərin zədələnmələri həm mahiyyətinə, həm də kəmiyyətinə görə (26%-38%) mühüm yer tutur. Əməliyyatdan sonrakı dövrdə əksər hallarda (82,7% halda) fəsadlaşmalar inkişaf edir Qaraciyərin müştərək zədələnmələri 60- 80%, təcrid olunmuş zədələnmələri isə 10-12% halda şokla fəsadlaşır. Qaraciyər və aşağı boş venasının zədələnməsi ilə müşayiət olunan qaraciyər zədələnmələrində letallıq 50-100% təşkil edir. Qaraciyər mükəmməl fiksasiya olduğundan az hərəkətlidir. Zərif parenximası nazik stroma ilə (Qlisson kapsulası) qorunur. Hələ 1913-cü ildə məşhur rus cərrahı N.N.Bolyarskiy çoxillik həkim təcrübəsinə əsaslanaraq, qaraciyər haqda qeyd edirdi ki, “bu orqan zərbədən heç cür yanıla bilməz”. Bu qrupdan olan yaralılar, əsasən, ümumi halsızlıq, baş gicəllənmə, ürək bulanma, qusma, sağ qabırğa altı sahədə olan ağrı, huşun alaqaranlıqlı olmasından şikayətlənirlər. Klinik gedişinə görə (qanitirmə yaxud peritonit əlamətlərin üstünlük təşkil etməsindən asılı olaraq), bu yaralanmaların iki forması mövcuddur: 1). hemorragik və 2). peritoneal. Dəqiq diaqnozun qoyulması üçün klinik əlamətlərdən savayı laborator-instrumental (USM, R-müayinə, KT-müayinə), diaqnozun qoyulması çətin olduqda isə laparosentezdən istifadə oluna bilər. Təsadüf hallarda diaqnostik laparotomiya aparılır. Diaqnozun qoyulmasında KT müayinə yüksək dəqiqliyi ilə fərqlənir, lakin yaralıda hemodinamika qeyri-stabil olduğu halda bu müayinə üsulunun tətbiq edilməsi mümkün olmur. USM daha sadə müayinə üsuludur və təqribən 80% hallarda düzgün diaqnozun qoyulmasına imkan verir, lakin boşluqlu üzvlərin zədələnməsində bu müayinə üsulunun informativliyi məhduddur. Dəqiq diaqnozun qoyulması üçün laparosentez və peritoneal lavajdan geniş istifadə olunur. Laparosentez apardıqdan sonra qarın boşluğuna 1000 ml izotonik məhlul yeridilir və perfuzatda leykositlərin, eritrositlərin, amilazanın, billirubinin miqdarı təyin edilir. Perfuzatın 1 ml-də eritrositlərin miqdarı 100000 dən, leykositlərin miqdarı 8000-dən çox olduqda laparotomiyanın aparılması məqsədə uyğun hesab edilir. Bu müayinə üsulunun dəqiqliyi 91,6- 99,0%- dır. Cərrahi taktikanın özəllikləri. Təcrübəli cərrahlar üçün də qaraciyər zədələnmələrinin operativ müalicəsi mürəkkəb məsələ hesab edilir və qaraciyərin anatomik quruluşunun özəlliyi (ikili qan təchizatının olması), drenaj yollarına Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|