ifadə edir. Bu zaman şair bəzən publisistikaya
yuvarlansa da fikrin ifadəsindəki poetiklik və şeriyyətin
gücü bunun üstünü məharətlə örtür. Təqdirəlayiq
haldır ki, müəllif ən sərt siyasi baxışlarını da məhz
şeiriyyətin gücü, ahəngi ilə birləşdirməklə təqdim edir
ki, bu da ideyanın bədii məziyyəti üstələməsinə imkan
vermir.
Şairin ədəbi-estetik idealı müraciət etdiyi mövzu ilə
o dərəcədə üst-üstə düşür ki, Şeyx Şamilin təkrar-
təkrar adını çəkməyə lüzum qalmır, obraz sanki hər
misranın arxasında görünür, sözün şüuraltı bədii
yükünə çevrilir.
Coşqun döyüş ruhu ilə ilhamlanmış Almas Yıldırım
yaradıcılığı bu gün torpaqlarının böyük bir hissəsi işğal
olunmuş, haqqı tapdanmış, əhalisinin böyük bir hissəsi
qaçqın və köçkün vəziyyətə düşmüş, əsir və girov gö-
türülmüş vətəndaşları ən qəddar və ağlasığmaz vəh-
şiliklə işgəncələrə məruz qalan Azərbaycan xalqının
döyüş ruhunun, tarixi qürur hissini, əyilməz və
məğlubedilməz qüdrətini özünə qaytarmaq, türk
insanının təfəkkürünü öyrənmək və türk birliyi
ideyasının inkişaf etdirilməsi baxımından ən yaxşı
təbliğat vasitəsi və ibrət dərsidir.
Qaynaq:
1. Yıldırım A.Ə., Qara dastan, Bakı, Azərnəşr,1994.
2. Rəsulzadə. M.Ə., Çağdaş Azərbaycan tarixi, Gənclik,1991.
3. Mustafaev İ., Murtuzayev S., İmam Şamil, Vətən, 1993.
s. 240
4. Osmanlı V.M., Azərbaycan romantikləri. Yazıçı, 1985,
5. Cabbarov X.M., Bədii ədəbiyyatda obrazlılıq.Yazıçı, 1986.
6. Cavad Ə.M., Seçilmiş əsərləri, I c, Azərnəşr,1992.
15
AZƏRBAYCAN
prof. dr. Elçin İSGƏNDƏRZADƏ
«Vektor» Beynəlxalq Elm Mərkəzinin
prezidenti
İNSAN TALEYİNİN ƏN CANLI TABLOSU
Yahya Akengin çağdaş Türk ədəbiyyatının ən
görkəmli simalarından biridir.
Böyük gələnəyi olan, öz dühaları ilə kimliyini əbədi
olaraq təsdiq etmiş Türk ədəbiyyatının bu günkü
dünya təmsilçilərindən biri Yahya Akengindir.
Bütün ömrünü Türk ədəbiyyatının, mədəniyyətinin
inkişafına və təbliğinə həsr etmiş, bu sahədə misilsiz
uğurlar qazanmış Yahya bəy eyni zamanda türk dün-
yasının əvəzsiz mədəniyyət körpülərindən və
mədəniyyət elçilərindən biridir.
Yahya bəyin uzun illər qurucusu və Yönətim Kurulu
Başkanı olduğu TURSAV (Türk Dünyası Yazarlar və Sə-
nətçilər Vakfı) təşkilatı xətti ilə göstərdiyi fəaliyyətlər
türksoylu xalqların aydınlarının şair və yazarlarının,
aşıq və sənətçilərinin bir-birilə tanış olmaları və
qovuşmaları yönündə əvəzsiz xidmət kimi
dəyərləndirilə bilər.
Yahya Akengin Azərbaycanı ən çox sevən və Azər-
baycanın ən böyük dostlarından biridir. O, müstəqilliyi-
mizin ilk günlərindən bu anadək Azərbaycan xalqına,
onun mədəniyyətinə və ədəbiyyatına hər zaman böyük
sədaqətlilik nümayiş etdirmişdir. İstər Azərbaycanda,
istər Türkiyədə, istərsə də xarici ölkələrdə Yahya bəylə
bütün görüşlərimdə ondan bir həmyerlilik hərarəti və
doğmalığı duymuşam. O hər zaman bizimlə sanki bir
Azərbaycan vətəndaşıdır kimi rəftar edib. Məncə hər
birimizin arzusu və idealı olan müqəddəs böyük TÜRK
16
BİRLİYİNƏ bundan gözəl örnək və nümunə ola
bilməz.
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və «Bayatı»
Beynəlxalq Sənət və Ədəbiyyat Dərgisinin Beynəlxalq
Redaksiya Şurası üzvü olan Yahya Akengin Bakı Asiya
Universitetinin və «Vektor» Beynəlxalq Elm Mərkəzinin
Fəxri Doktoru ünvanına layiq görülmüşdür.
Türk dünyasının bu böyük mədəniyyət xadimini
Azərbaycan oxucularına daha çox tanıtmağa məncə
elə bir gərək yoxdur. Xüsusilə Yahya Akenginin şairlik
yönü ilə oxucularımız çox yaxından tanışdırlar. Onun
bir sıra şeirləri müxtəlif qəzet və dərgilərimizdə
yayınlanmış, 2007 ci ildə isə Bakıda şeir kitabı çap
olunmuşdur. (Yahya bəyin şeir yaradıcılığı haqqında
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, xalq yazıçısı Anar
bəyin bir neçə il öncə «Ədəbiyyat» qəzetində
yayınlanmış «Bayburtlu Yahya Akengin» adlı məqaləsi
hamımızın yadındadır.)
Ədibin «Kəfkir» romanını tərəfimizdən Azərbaycan
türkcəsinə
uyğunlaşdırılaraq
yayınlanmışdır.
Məqsədimiz nasir Yahya Akengini dəyərli oxucularımıza
tanıtmaqdır. Yeri gəlmişkən qeyd edim ki, bu əsər
İstanbul Tuzla Bələdiyyəsi tərəfindən «700 yıl Roman
Ödülü»nə layiq görülmüşdür.
Çox gərgin və tragik məcrada bir ailənin yaşamını və
başına gələnləri qapsayan bu romanı genel olaraq
dünya insanlığının doğal yaşam manifestosu və ya
insan taleyinin ən canlı tablosu adlandırmaq olar. Mən
bu sətirləri romanı böyük həyəcan və zövqlə oxuyub
bitirdikdən on dəqiqə sonra isti-isti təəssüratlarımla
yazıram. Və bu düşüncələrimin bir neçəsini sizinlə
paylaşmaq istəyirəm.
Birincisi, məncə dünyanın möcüzə sənətkarlarından
biri Vinsent Van Qoq «Günəbaxanlar» tablosunda
yaratmaq istədiyi obyekti hansı ustalıq və sənətkarlıqla
17
təqdim etməyə nail olubsa, Yahya bəy də «Kəfkir»
romanında insan taleyini və onun fəlsəfəsini eyni
sənətkarlıqla yaratmağa müvəffəq olub.
İkincisi, roman məna yükünün və fəlsəfi çalarların
qarşılıqlı qovuşması fonunda çox böyük ədəbi-bədii,
mənəvi, əxlaqi, psixoloji və estetik zövq aşılayan
çağdaş dünya nəsrinin ən elit bir əsəridir.
Üçüncüsü, romandakı millilik, soy-kökə, milli gələ-
nəklərə genetik bağlılıq və ondan qopma,
manqurtlaşma aspektində (Necati bəy obrazı
timsalında) cərəyan edən hadisələrin böyük ustalıqla
işlənməsi çox böyük tərbiyəvi əhəmiyyət daşımaqla
diqqətçəkicidir. Hətta bu əsnada mən tam
səmimiyyətlə «Kəfkir» romanının böyük ustadım və
dostum Çingiz Aytmatovun «Əsrə bərabər gün» əsəri
ilə eyni mərtəbədə dayanmasını etiraf edirəm.
Dördüncüsü, yazıçının bədii üslubu, özəlliklə dil zən-
ginliyi, mahir yazıçı maneraları, süjet sadəliyi və sadə
olduğu qədər fəlsəfiliyi heyrətedicidir.
Beşincisi, insanoğlunun olduqca mürəkkəb iç dünya-
sının və mənəvi psixologiyasının bu qədər sadəcəsinə
açılmasına əsərin bütün süjet xətti boyu böyük
ustalıqla nail ola bilməsinə görə əziz dostumu ürəkdən
təbrik edirəm.
İnanıram ki, əsəri oxuyan hər bir kəs kitabdan yeni
bir insanlıq dünyası kəşf etmiş kimi ayrılacaqdır.
18
Dostları ilə paylaş: |