Tofiq Huseynzade--seir--kitab 1111. indd
Yüklə 21,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
Tofiq Məhəmməd oğlu Hüseynzadə 106
– deyərək, həm şimalda – SSRİ-nin tərkibində olan Şimali Azərbaycanin, həm də İranin tərkibində olan Cənubi Azərbay- canin azadliğinin xalqin mübarizəsi ilə əldə ediləcəyini bəyan etmişdir. Yaxud, 15.09.1978-ci il tarixdə yazdiği, Bakinin ingilislər- dən və daşnak-sovetlərdən 1918-ci ilin sentyabrin 15-də azad edilməsinin 60 illiyinə həsr etdiyi «Bizim Ordu» adli şeirində:
Axdı nahaq insan qanı. Daşnaklardan dağılanı Ağ günlərə tikdi, qurdu Bizim Ordu!..» – deyərək ürəyinin dərin qatlarinda yaşatdiği milli istiqlalçi- liq məfkurəsini bir vulkan kimi püskürtmüşdür. Elə şairlər var ki, şeirə məxsus formal ölçüləri – janr, qa- fiyə və sair parametrləri baximindan, ayri-ayriliqda gözəl şeir nümünələri yaratsalar da, onun iki və ya bir neçə şeirini tədqiq etdikdə, eyni şəxs tərəfindən yazilmiş həmin şeirlərin, sanki tamamilə fərqli şəxslər tərəfindən, qeyri-səlis, pərakəndə fikir və təxəyyüllərin təsiri altinda yazilmasi qənaətinə gəlinir, yəni həmin şeirlər vahid ideya məzmunundan, süjet xəttindən məh- rum qalir. Bu da həmin şəxsin sadəcə, şeir xatirinə şeir yazdiğini göstərir. Tofiq Hüseynzadənin şeirlərini oxuduqda isə, onlarin müxtəlif tarixi şərait və ya şəxsi tale və hadisələrin təsiri altinda yazilmasindan asili olmayaraq, eyni fəlsəfi, əxlaqi, ədəbi-bədii süjet xəttini gözləməklə, məhz vahid ilham mənbəyindən qay- naqlandiğini, yazildiğini, hamisinin bütövlükdə, vahid tamin hissələri olduğunu, bütöv nəsnə yaratdiğini, birmənali olaraq qəbul etməli olursan. Xəyal cığırı – I cı̇ld 107
Tofiq Hüseynzadə ailəlikcə 1964-1972-ci illərdə Qazax ra- yonunun Barxudarli kəndində yaşamişdir. Həmin dövrdə, 1965- 1971-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunda təhsil almişdir. 1972-ci ildən yenidən ailəlikcə Vətəni – Qərbi Azər- baycanin (Ermənistanin) Basarkeçər (Vardenis) rayonunun Sa- riyaqub kəndinə köçmüşlər. İlk şeirlərini də 20 yaşinda – 1966- ci ilin aprel ayinda məhz Qazax rayonunda yaşadiği və tələbə olduğu vaxtda qələmə almişdir. Tofiq Hüseynzadə 1968-ci ilin iyul ayinda yazdiği «Mənim ünvanim» adli şeirində də bunu qeyd edir: «O, Vurğun nəfəsli Qazaxda ki, mən, Almışam əlimə ilk dəfə qələm». Onun bütün şeirlərində Vətəni – Böyük Azərbaycanin hər qarişi, tarixlərdən soraq verən hər kəndi, şəhəri, eli, obasi, ma- hali, bölgəsi ən dərin məhəbbətlə vəsf olunur, el-obasina, mən- sub olduğu Azərbaycan xalqina sonsuz sevgisi ən ülvi hisslərlə tərənnüm olunur. Şair, 1967-ci ilin iyun ayinda qələmə aldiği «Qazaxdadir» adli şeirində Qazağin yetirdiyi böyük mütəfək- kirləri belə vəsf edir: «Əyləşsəm də yorğun kimi, Dinir qəlbim oğrun kimi, Vaqif kimi, Vurğun kimi Çox sənətkar Qazaxdadır». Müəllif bir müddət Sumqayit şəhərində də yaşamiş və 16 sayli orta məktəbdə oxumuşdur. Onun «Vurğunam sənə» adli şeiri də (1967 oktyabr) ilk nəşr şeiri kimi, Sumqayit şəhərinə Tofiq Məhəmməd oğlu Hüseynzadə 108
həsr olunub, «Sosialist Sumqayiti» qəzetinin 29.10.1967-ci il tarixli sayinda dərc olunmuşdur:
«Bağliyam» adli şeirində (1967 dekabr) Azərbaycan adla- nan böyük Vətəninə, elinə-obasina qirilmaz tellərlə bağli oldu- ğunu bəyan edir: «Göylərə sığmayan şöhrətim, şanım, Olmuş əzəl gündən Azərbaycanım. Getmərəm bu yerdən; üzülər canım, Ayrıla bilmərəm, elə bağlıyam». «Könül vermişəm» adli şeirində (24.10.1968) onun Vətən sevgisi ən yüksək ucaliqlari fəth edir, bütün dəyərlərin fövqündə müqəddəs Ana məfhumu ilə birgə dayanir: «Ana – bir anadır, Vətən – bir ana, Kim açıq gözünü qapamış buna?.. Əli qələm tutub, Vətən yurduna Dastanlar yazana könül vermişəm». «Mahalim mənim» adli şeirində (28.10.1968) Vətənə bir oğul tək arxa olduğunu, hər yerdə Vətəninin namini qoruduğu- nu, həqiqətə qul olduğunu, ucuz şöhrətə nifrət bəslədiyini, fani dünyada ən böyük cah-cəlalinin isə «can»i – ruhu olduğunu çox gözəl tərənnüm etmişdir: Xəyal cığırı – I cı̇ld 109
«Vətənə arxayam, həm də ki, oğul, Həqiqət sözünə yaranmışam qul, Qananlar eylədi sözümü qəbul, Qanmaza xoş gəlməz mənim sualım. Parlayıb Günəş tək, yandısa şöhrət, Əzəldən şöhrətə etmişəm nifrət. Bu gün yaşayırıq, sabah yox, fəqət ... Canımdır ən böyük cahım, cəlalım. Satmadım yadlara elin namını, Çürüdüb, yerlərdə qoydum canımı. Qəmliyəm, sorsanız ilk məkanımı, Ələsgər eşqili Göyçə mahalım!». «Vətən eşqi» adli şeirində ( 24.12.1968 ) o, «harada günü xoş keçirsə, orani Vətən sayanlari» kəskin dillə qinayir, Vətənin daşidiği böyük və ali mənəvi mənalari açiqlayir: «...Görəsən, nə üçün nadanlar deyir: «Harda gün xoş keçsə, ora vətəndir?» ...Vətən! Nə böyükdür onun mənası, Ordan kainata, ordan həyata Açılmış ömrümün qoşa aynası, Boy atdım vətəndən mən tuta-tuta. ...Ey vətən, ey vətən! Qurbanam sənə, Nə qədər müqəddəs yaranmısan sən». Eyni adli («Vətən eşqi») başqa bir şeirində (1968 mart) isə yazir:
Yüklə 21,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|