Toziholmasael
Yüklə 4,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- TAPILAN ŞEYİN HÖKMLƏRİ Məsələ 2573
- Məsələ 2576
- Məsələ 2579
- Məsələ 2581
İzahlı şəriət hökmləri 523
üçün heç bir nişanəsi olmasa, onu özü üçün götürə bilər. Amma ehtiyat-müstəhəbə əsasən, onu sahibi tərəfindən sədəqə versin.
böyüklüyündə gümüş puldan az olan və üzərində əlaməti olan bir malı taparsa, onun kimə aid olduğu, məlum olsa sahibinin razı olub-olmamasını bilməsə, onun icazəsi olmadan götürə bilməz. Əgər sahibinin razı olduğunu bilsə əmanət kimi götürə bilər. Amma o malın sahibi məlum olmazsa, mülkiyyətinə keçirmək niyyəti ilə onu, özünə götürə bilər. Ancaq ehtiyat-vacib budur ki, sahibi tapıldığı təqdirdə onun əvəzini sahibinə versin. Məsələ 2575: Əgər bir şəxs, üzərində əlaməti olan bir malı taparsa, onun qeyri şiyə və ya müsəlmanların himayəsi altında yaşayan zimmi bir kafirə aid olduğunu bilsə, o şeyin qiyməti 12/6 noxud sikkəli gümüş dəyərində olsa, tapdığı gündən etibarən bir həftəyədək hər gün bir dəfə, sonra bir ayadək həftədə bir dəfə sonra bir ilədək ayda bir dəfə, insanların toplandığı yerlərdə elan edib eşitdirməsi lazımdır. Zahirən bu kimi elandan məqsəd, nümunə göstərməkdir; əsas məqsəd isə, hər dəfəsində ilk mövzuya aid olduğu bilinən şəkildə elan olunmasıdır.
olduğu şəxsə, onun tərəfindən elan etməsini deyə bilər. Məsələ 2577: Əgər bir il müddətində elan etdikdən sonra sahibi tapılmazsa, onu özü üçün götürə bilər. Lakin hər vaxt sahibini tapacağı təqdirdə, onun əvəzini vermək məqsədində olsun; və ya götürüb onun üçün saxlasın və hər vaxt tapılsa, qaytarsın; amma ehtiyat-müstəhəb budur ki, sahibinin tərəfindən sədəqə versin. Məsələ 2578: Əgər bir il elan etdikdən sonra sahibi tapılmasa və malı onun üçün saxlasa və tələf olub aradan getsə, bu halda 524 TAPILAN ŞEYİN HÖKMLƏRİ
onu saxlamaqda səhlənkarlıq və həddin aşmamışsa, zamin deyil. Lakin sahibinin tərəfindən sədəqə vermiş, yaxud özü üçün götürmüş olsa, hər iki halda zamindir. Məsələ 2579: Bir malı tapan şəxs, qeyd olunan şəkildə bilərəkdən elan etməzsə, günah etməsinə baxmayaraq yenə də elan etməsi vacibdir.
onun qəyyumu elan etməlidir. Məsələ 2581: Əgər insan, elan etdiyi il ərzində mal sahibinin tapılmasından ümidsiz olarsa, sədəqə vermək istəsə heç bir eybi yoxdur.
olub aradan getsə, bu halda onu saxlamaqda səhlənkarlıq edib və həddin aşmışsa, gərək onun əvəzini sahibinə versin. Onu saxlamaqda səhlənkarlıq etməyib və həddin aşmamışsa, bir şey ona vacib deyil.
sikkəli gümüş dəyərinə çatan bir malı, elan etməklə sahibinin tapılmayacağı məlum olan yerdən tapsa, elə tapdığı gün sahibinin tərəfindən sədəqə verə bilər; Əgər sonradan sahibi tapılsa və sədəqə verilməsinə razı olmasa, əvəzini qaytarmalıdır. Ehtiyat-müstəhəb budur ki, öz mülküyyətinə keçirməsin. Verdiyi sədəqənin savabı onun özünə çatır. Ehtiyat-müstəhəb budur ki, öz mülküyyətinə keçirməsin. Məsələ 2584: Tapdığı bir şeyi, öz malı zənn edərək götürsə və sonra isə özünə aid olmadığını başa düşərsə, bir il müddətində elan etməlidir. Amma ayaqla vurması və hərəkət etdirməsi, tapılmış malın hökmünü ona aid etmir. Məsələ 2585: Elan edərək tapdığı şeyin cinsini müəyyən etməlidir, belə ki, camaatın nəzərində tərif sayılarsa, kifayətdir. Məsələn: “bir kitab tapdım” və ya “bir paltar tapdım” desin, əgər bir şey tapmışam desə kifayət deyil. İzahlı şəriət hökmləri 525
malımdır” desə, əminlik hasil olması üçün, ondan malın nişanələrini deməsini istəməlidir. Amma çox vaxt malin sahibi də diqqət etmədiyi, əlamətləri deməsi lazım deyil. Məsələ 2587: Əgər tapdığı şeyin qiyməti 12/6 noxud ölçüsündə olan gümüş dəyərinə çatsa, bu halda elan etmədən məsciddə, yaxud camaatın yığışdığı başqa yerlərdə qoysa, nəticədə aradan getsə, yaxud başqası götürsə, tapan şəxs zamindir.
cameüş-şərait müctəhidin, yaxud onun vəkilinin icazəsi ilə qiymət qoyub satmalı və pulunu saxlamalıdır, yaxud qiymət qoyub özü istifadə edib, pulunu saxlamalıdır. Əgər hər iki surətdə elan edəndən sonra sahibi tapılmazsa, zəmanət şərti ilə özü istifadə etsin və ya onun tərəfindən sədəqə versin. Məsələ 2589: Əgər tapdığı şey dəstəmaz alanda, namaz qılanda, onun üstündə olsa, məqsədi sahibini tapmaqdırsa, eybi yoxdur.
yerində başqa ayaqqabı qoysalar, belə ki, qalan ayaqqabının onun ayaqqabısını aparan kəsin olduğunu və ayaqqabını aparan həmin adamın apardığı ayaqqabının əvəzində öz ayaqqabısını götürməyə razı olduğunu bilsə, o ayaqqabını özünkünün yerinə götürə bilər. Onun ayaqqabısını haqqsız yerə, zülm olaraq götürüldüyünü bildiyi təqdirdə də hökm eynidir. Amma bu halda o ayaqqabının qiyməti öz ayaqqabısının qiymətindən çox olmamalıdır. Əgər belə olmasa, artıq qiymət üçün məchulul- malikin hökmü caridir. Bu iki haldan başqa halda, məchulul- malikin hökmü o ayaqqabıya cari olacaqdır.
olsa, yəni sahibi naməlum olsa və o mala itirilmiş deməsələr, onun sahibinin həmin insanın o maldan istifadə etməsinə razı
Yüklə 4,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|